Mentre si avvicina la data del referendum del 5 luglio sull’accettazione o meno delle richieste europee di continuare con l’austerity– una consultazione che sembra riguardare sempre di più l’eventuale uscita della Grecia dall’euro – la nostra corrispondente da Atene Marianella Kloka ci racconta com’è la vita nel bel mezzo di una crisi bancaria.
Quarta parte
Mi trovo in mezzo a una folla di gente che non conosco, in un ampio corridoio dove sono in mostra diversi reperti. Sembra proprio un museo. Tutto è molto ben curato, la luce, i pannelli esplicativi… ognuno cammina e si ferma senza fretta davanti ai reperti che attirano la sua attenzione. C’è un certo silenzio e le conversazioni avvengono a bassa voce.
Mi avvicino al reperto n.44 e leggo: Muro di confine. Invenzione per una maggiore comprensione delle frontiere intangibili sulla superficie della terra, create in tempi e luoghi diversi. Questo pezzo fa parte del muro di Evros, lungo 12,5km, costruito nel 2011. Sorvegliato da guardie, (vedere reperto n.45) ha ridotto il numero di persone che cercavano di fuggire in Europa dalla zona di guerra (vedere reperto n. 65) in Afghanistan, così che al suo posto è stata scelta la via del mare. Il numero di affogati a causa delle pessime condizioni dei barconi usati per la traversata è aumentato di cinque volte. La maggior parte delle vittime sono morte in acque greche e italiane. Dopo queste enormi perdite il Parlamento Europeo ha indetto dei referendum e nel 2017 ha proibito questo muro. Si è trattato di un momento di importanza storica, giacché ha segnato l’inizio di una completa riforma della strategia europea verso i profughi (vedere reperto n. 66).
Reperto n.49. Asta: processo in cui i beni di una persona (debitore) vengono venduti pubblicamente, così che un’altra persona (creditore) possa recuperare il denaro che ha prestato e che il debitore non è riuscito a restituire per difficoltà finanziarie. Questo particolare pezzo è un appartamento, la prima casa di un essere umano, per cui nel 1998 ha preso in prestito soldi da una banca (vedere reperto n.58), con un mutuo di trent’anni a un tasso (vedere reperto n. 51) del 4.5%. Questo caso riguarda una delle migliaia di vittime della crisi economica del 2008, che ha colpito l’Europa con conseguenze devastanti tra il 2009 e il 2017.
Chiedo sorpresa a una signora dove ci troviamo. Lei mi risponde in una lingua che non ho mai sentito, eppure la capisco: siamo nel Museo Europeo della Preistoria, nella sezione dedicata alle “tragedie umane”.
Il suono del cellulare mi sveglia. E’ un mio cugino molto caro, che non vedo da tempo perché lavora dodici ore al giorno. Insiste perché parli con i miei genitori per raccogliere i soldi dei debiti di famiglia, in modo che lui possa versarli direttamente all’ufficio delle imposte tramite l’e-banking. “E’ un’occasione per dare i nostri soldi allo stato e non alle banche. Poi vedremo come regolarci tra di noi”, mi dice. Io resto a fissare il vuoto, chiedendomi se sto ancora sognando …
Nel frattempo, nel campo sociale:
La televisione e i social media diffondono i video del Sì e del No. I notiziari annunciano che il Fondo Monetario Internazionale ha proposto un taglio del 30% del debito greco.
Secondo i primi sondaggi il No è in vantaggio (perfino con le banche chiuse). Pare che la gente mantenga la calma.
Sui social media ci sono meno post in confronto ai primi tre giorni. Sembra che la gente si sia stancata.
Continuo a ricevere messaggi sulle manifestazioni di solidarietà al No che si tengono all’estero, segno che si è colta la vera dimensione di questo referendum.
Versione in greco:
Οδεύοντας προς το δημοψήφισμα
Μέρος 4: Back to the future
Βρίσκομαι ανάμεσα σε ένα πλήθος από κόσμο που δεν γνωρίζω σε ένα σχετικά άνετο διάδρομο με εκθέματα στους τοίχους. Μοιάζει με Μουσείο. Είναι όλα προσεγμένα, το φως στο κάθε έκθεμα, οι επιγραφές… Ο κόσμος βαδίζει δίπλα μου και στέκεται χωρίς να βιάζεται σε όποιο έκθεμα του τραβά την προσοχή. Επικρατεί σχετική σιωπή. Οι όποιες συζητήσεις γίνονται χαμηλόφωνα.
Πλησιάζω το έκθεμα νούμερο 44. Διαβάζω. Διασυνοριακό τοίχος: εφεύρεση για την καλύτερη αναπαράσταση ενός νοητού συνόρου στην επιφάνεια της γης. Δημιουργήθηκαν σε διαφορετικούς τόπους και διαφορετικούς χρόνους. Το συγκεκριμένο κομμάτι είναι από το τείχος του Εύρου, 12,5χλμ, κατασκευής 2011. Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του και με την ανάλογη συνοριακή φύλαξη (δες έκθεμα 45) ανακόπηκε ο αριθμός των ανθρώπων που κατευθύνονταν προς την Ευρώπη από τις ζώνες του πολέμου στο Αφγανιστάν και προτιμήθηκε η θαλάσσια οδός. Οι πνιγμοί από τα κακής ποιότητας καράβια μεταφοράς πενταπλασιάστηκαν στα υδάτινα σύνορα της Ελλάδας και της Ιταλίας. Μετά από αυτές τις μαζικές απώλειες τα κοινοβούλια της Ευρώπης πραγματοποίησαν δημοψηφίσματα και κατήργησαν το συγκεκριμένο τείχος το 2017. Η κίνηση είναι ιστορικής σημασίας καθώς αποτέλεσε την αρχή για την επανεξέταση της προσφυγικής στρατηγικής της Ευρώπης.
Έκθεμα νούμερο 49. πλειστηριασμός: διαδικασία κατά την οποία περιουσιακά στοιχεία ενός ανθρώπου (οφειλέτη) πωλούνταν δημόσια, ώστε να εισπράξει ένας άλλος άνθρωπος (δανειστής) τα χρήματα που του έχει δανείσει καθώς εκείνος αδυνατούσε λόγω οικονομικών δυσκολιών. Το συγκεκριμένο κομμάτι είναι ένα διαμέρισμα, πρώτης κατοικίας ενός ανθρώπου, για την οποία δανείστηκε χρήματα από την τράπεζα (δες έκθεμα νούμερο 58) το 1998 με χρονικό εύρος επιστροφής 30 χρόνια και επιτόκιο (δες έκθεμα 51) 4,5% επί του συνολικού ποσού δανεισμού. Πρόκειται για μια από τις χιλιάδες περιπτώσεις των θυμάτων της οικονομικής κρίσης του 2008, που έπληξε δριμύτατα την Ευρώπη στην εξαετία 2009 – 2017.
Ρωτάω τη διπλανή μου να μου πει πού βρισκόμαστε. Μου απαντά σε γλώσσα που δεν έχω ξανακούσει αλλά παραδόξως καταλαβαίνω: στο Μουσείο Ευρωπαϊκής Προϊστορίας, στο τμήμα «Ανθρώπινες τραγωδίες».
Ξυπνάω από τον ήχο του κινητού μου. Είναι ένας ξάδερφός μου που αγαπάω πολύ αλλά έχω να τον δω και να τον ακούσω καιρό γιατί από όσο ξέρω δουλεύει κι αυτός καμιά δεκαριά ώρες τη μέρα. Με παροτρύνει να μιλήσω με τους γονείς μου και να συγκεντρώσω οφειλές στην εφορία γιατί προτίθεται να τις πληρώσει άμεσα με e-banking. «Ευκαιρία σήμερα να πάνε τα χρήματα στο κράτος και όχι στους τραπεζίτες και θα τα βρούμε εμείς», μου λέει. Κοιτάω με βλέμμα απλανές και αναρωτιέμαι μήπως ακόμα ονειρεύομαι…
Εν τω μεταξύ στο κοινωνικό επίπεδο:
Κυκλοφόρησαν τα βίντεο κλιπ του ΝΑΙ και του ΟΧΙ, παίζονται στην τηλεόραση και στα κοινωνικά μέσα.
Κυκλοφόρησε η είδηση ότι το ΔΝΤ προτείνει πλέον 30% κούρεμα του χρέους.
Οι πρώτες δημοσκοπήσεις δίνουν σαφές προβάδισμα στο ΟΧΙ (παρόλο που οι τράπεζες είναι κλειστές). Φαίνεται πως ο κόσμος κρατά την ψυχραιμία του.
Κόπασε ο ρυθμός με τον οποίο πόσταραν οι χρήστες των κοινωνικών μέσων ειδήσεις και σχόλια. Φαίνεται πως ο κόσμος κουράστηκε.
Λαμβάνω συνεχώς μηνύματα πρόσκλησης σε συγκεντρώσεις αλληλεγγύης υπέρ του ΟΧΙ από το εξωτερικό. Φαίνεται πως η διάσταση αυτού του δημοψηφίσματος γίνεται αντιληπτή.
Le altre testimonianze “Verso il #GReferendum”
Referendum in Grecia: “L’economia non è un tema per esperti”
#2/ Verso il #GReferendum: gli occhi del mondo sono puntati su di noi
#3/ Verso il #GReferendum: parole lanciate come spade
#5/ Verso il #GReferendum: sorrisi dalla serratura dell’universo
