“Αν εστιάζουμε σε λάθος παράμετρο, θα οδηγηθούμε σε λάθος μέτρα”, λέει ο οικονομολόγος Joseph Stiglitz.
Γράφει ο Jon Queally, στα Common Dreams.
Ο οικονομολόγος Joseph Stiglitz, ο οποίος κέρδισε το βραβείο Νόμπελ, προειδοποιεί τον κόσμο ότι, αν δεν σταματήσει η εμμονή πολλών ηγετών του κόσμου με το ακαθάριστο εθνικό προϊόν (ΑΕΠ), θα υπάρξουν ελάχιστες πιθανότητες να καταπολεμηθεί επαρκώς η τριπλή απειλή της καταστροφής του κλίματος, των οικονομικών ανισοτήτων και της κρίσης του δημοκρατικού πολιτεύματος, που γίνονται αισθητές σε όλο τον κόσμο.
Σε πρόσφατο άρθρο γνώμης του, δημοσιευμένο στην Guardian, ο Stiglitz λέει ότι αυτές οι αλληλένδετες κρίσεις περιβαλλοντικής υποβάθμισης και ανθρώπινου πόνου έχουν εδραιώσει στο μυαλό του τη σκέψη ότι “κάτι είναι θεμελιωδώς λανθασμένο στον τρόπο που αξιολογούμε τις οικονομικές επιδόσεις και την κοινωνική πρόοδο”.
“Υπάρχει ένα βασικό λάθος στον τρόπο με τον οποίο αξιολογούμε τις οικονομικές επιδόσεις και την κοινωνική πρόοδο”, δηλώνει ο Joseph Stiglitz.
Ο καθορισμός του ΑΕΠ ως “το άθροισμα της αξίας των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται εντός μιας χώρας για μια δεδομένη περίοδο”, υπογραμμίζει ο Stiglitz αναφερόμενος στην οικονομική κρίση του 2008 – αλλά και η αποκαλούμενη “ανάκαμψη” που πραγματοποιήθηκε κατά την επόμενη δεκαετία – είναι στοιχείο που αποδεικνύει ότι η ευρέως χρησιμοποιούμενη μέτρηση δεν είναι ικανή αναφορά για να γίνει μια ακριβή εκτίμηση της οικονομίας, πόσο μάλλον για την κατάσταση του κόσμου ή τους ανθρώπους που ζουν σ ‘αυτόν.
“Θα πρέπει να είναι σαφές ότι, παρά τις αυξήσεις του ΑΕΠ και παρά το ότι η κρίση του 2008 βρίσκεται πολύ πίσω μας, τα πράγματα δεν είναι καλά», γράφει ο Stiglitz. “Το βλέπουμε αυτό στην πολιτική δυσαρέσκεια που κυριαρχεί μέσα σε τόσα πολλά προηγμένα κράτη. Το βλέπουμε στην ευρεία υποστήριξη των δημαγωγών, των οποίων οι επιτυχίες εξαρτώνται από την εκμετάλλευση της οικονομικής δυσαρέσκειας. Και το βλέπουμε στο περιβάλλον γύρω μας, όπου οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και οι ξηρασίες συμβαίνουν σε όλο και πιο αυξανόμενα διαστήματα».
Ένα κεντρικό επιχείρημα του νέου βιβλίου του, που έχει γράψει μαζί με συναδέλφους/ες οικονομολόγους, τον Jean-Paul Fitoussi και την Martine Durand με τίτλο “Μετρώντας αυτό που είναι σημαντικό: Το Παγκόσμιο Κίνημα για την ευζωΐα“, ο Stiglitz λέει ότι η μελέτη των τελευταίων δέκα ετών της παγκόσμιας οικονομίας απέδειξε με σαφήνεια γιατί οι κυβερνήσεις «μπορούν και πρέπει να ασχοληθούν με κάτι πολύ περισσότερο από το ΑΕΠ», ειδικά έχοντας ως δεδομένο πλέον ότι η κλιματική κρίση χτυπά την πόρτα του πλανήτη. Γράφει:
Εάν η οικονομία μας φαίνεται να αναπτύσσεται, αλλά η ανάπτυξη δεν είναι βιώσιμη, διότι καταστρέφουμε το περιβάλλον και απορροφούμε τους λιγοστούς φυσικούς πόρους, τα στατιστικά στοιχεία μας πρέπει να μας προειδοποιούν. Αλλά επειδή το ΑΕΠ δεν περιλάμβανε την εξάντληση των πόρων και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, καταλήγουμε να έχουμε μια υπερβολικά ροζ εικόνα.
Αυτές οι ανησυχίες έχουν τεθεί τώρα στο προσκήνιο με την κλιματική κρίση. Έχουν περάσει τρεις δεκαετίες από τότε που η απειλή της αλλαγής του κλίματος αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά και τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί σε σχέση με τα όσα αρχικά αναμέναμε. Έχουν υπάρξει περισσότερα ακραία γεγονότα, μεγαλύτερη τήξη παγετώνων και μεγαλύτερη καταστροφή φυσικών οικοτόπων.
Τα πάντα δεν πάνε καθόλου καλά, υποστηρίζει ο Stiglitz, αλλά λέει ότι οι οικονομολόγοι εργάζονται σκληρά για την παροχή νέων τρόπων μέτρησης της οικονομικής υγείας. Αν αγκαλιάζαμε ευρύτερα, νέα οικονομικά μέτρα που περιλαμβάνουν τη μέτρηση της ανθρώπινης ευτυχίας και την περιβαλλοντική ευημερία θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αλλαγή της πορείας της ανθρωπότητας.
