Του Víctor Manuel Sánchez

Συνέντευξη του Luis Milani για την τρέχουσα κατάσταση στη Λατινική Αμερική *

VMS: Κοινωνικά φαινόμενα όπως αυτά που συνέβησαν πρόσφατα στην Αργεντινή, τη Χιλή, τον Ισημερινό, αλλά και αυτά που συνέβησαν στη Βενεζουέλα πριν λίγους μήνες ή πριν ένα χρόνο στο Μεξικό με την τωρινή νέα του κυβέρνηση, έχουν σχέση με αυτό που ο Σίλο, στοχαστής και ιδρυτής του Οικουμενικού Ανθρωπισμού και ολόκληρου του συστήματος σκέψης που λέγεται σιλοϊσμός, ονόμασε φαινόμενα της εμπνευσμένης συνείδησης, όταν οι λαοί ξυπνούν από το λήθαργό τους και εξεγείρονται ενάντια στην κοινωνική αδικία, με μη βίαιο τρόπο;

LM: Ζούμε μια μοναδική ιστορική στιγμή: τη γέννηση του πρώτου πλανητικού πολιτισμού, τη γέννηση ενός παγκόσμιου έθνους που οι δεσμοί του είναι ψυχικοί. Η τελείωση και η πλήρωση αυτού του νέου κόσμου δε θα συμβεί αύριο, αλλά ούτε και θα χρειαστεί να περιμένουμε αιώνες. Το γρήγορο βέλος που φέρνει μαζί του ένα πολιτιστικό υπόβαθρο γεμάτο ανθρωπισμό, έχει ήδη εκτοξευτεί και η κατεύθυνσή του είναι μη αναστρέψιμη.

Στην παρούσα διαδικασία της αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης, που θα κατορθώσει τελικά να συνδέσει πολλαπλά και να ανατροφοδοτήσει για πρώτη φορά όλους τους λαούς και όλους τους πολιτισμούς, η επιτάχυνση του ιστορικού χρόνου που έχει προκληθεί από την τεχνολογική επανάσταση συγκρούεται με τοπία και βλέμματα κατασκευασμένα σε έναν καιρό που ήδη δεν υπάρχει, συμπαρασύροντας όλα τα ανθρώπινα έργα.

Προϊόν των γρήγορων και απίστευτων αλλαγών, οι αμφιβολίες κάνουν το κεφάλι μας να γυρνά με ιλιγγιώδη ταχύτητα, σα να ήμασταν καθισμένοι σε ένα «ψηφιακό καρουσέλ», και όλες οι επιλογές μας γίνονται με γνώμονα αυτήν τη σύγχυση.

Συμβιώνουμε με την υπέροχη ελπίδα που γεννά η έλευση αυτού του καινούριου κόσμου, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η βία σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Δεν έχει ακόμη φτάσει η εποχή της ειρήνης, κάθε άλλο. Τοπικιστικές, εθνικές και θρησκευτικές εκρήξεις, μεταναστεύσεις και πολεμικές συγκρούσεις απειλούν τη σταθερότητα. Από την άλλη πλευρά, οι αναταραχές και τα κοινωνικά ξεσπάσματα αυξάνονται και δημιουργούν νέα σκηνικά ενώ το φαινόμενο της τρομοκρατίας εμφανίζεται ως ένας κίνδυνος μεγάλων διαστάσεων δεδομένης της δύναμης του πυρός που σήμερα έχουν στη διάθεσή τους άτομα και ομάδες με περιορισμένη ειδίκευση.

VMS: Εσύ, που έχει υπάρξει ακτιβιστής και έχεις μεταδώσει το σιλοϊσμό κοινωνικά για περισσότερα από 40 χρόνια, που έχεις διαδώσει, θέσει σε κίνηση διαδικασίες ευαισθητοποίησης και συμμετοχής της κοινωνικής βάσης σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ευρώπης και της Αφρικής, τι μπορείς να μας πεις για την εποχή την οποία ζούμε, που χαρακτηρίζεται από μια επιταχυνόμενη αύξηση της βίας σε όλες τις πτυχές της; 

LM: Γιγαντώνεται η αποδόμηση σε όλα τα πεδία, χρωματίζοντας το τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και δρούμε. Και καθώς παρασυρόμαστε από αυτήν, τα φαινόμενα μας εκπλήσσουν από τις πιο εξωτερικές τους μορφές και όχι από το περιεχόμενο τους, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η αφαιρετική μας ικανότητα και αντικαθίσταται από έναν αναλυτικό τρόπο λειτουργίας που δεν συλλαμβάνει τη διαδικασία ή την ακολουθία που συνεπάγεται οποιοδήποτε φαινόμενο.

Είναι ένας παράδοξος κόσμος όπου οι δυνατότητες φαίνεται να διευρύνονται όσο ποτέ άλλοτε, ενώ βαθαίνουν οι ανισότητες στην άσκηση των δικαιωμάτων και των ευκαιριών. Οι λαοί και οι πολιτισμοί καταφέρνουν να διασυνδεθούν σε ολόκληρο τον πλανήτη και, εν τούτοις, ανακύπτουν τρομερές εθνικές συγκρούσεις. Οι άνθρωποι συγκεντρώνονται σε μεγάλους πληθυσμιακούς οικισμούς και, εν τούτοις, σε πολλούς από αυτούς αυξάνεται η μοναξιά και ο ατομικισμός. Η συνείδηση αντιλαμβάνεται απίστευτες μελλοντικές δυνατότητες και, εν τούτοις, ψάχνει καταφύγιο σε αρχαίες πεποιθήσεις και δόγματα.

Και σα να μην έφτανε αυτό ξαναμεφανίζονται στο μενού, ξεφυτρώνοντας κάτω από μια υγρή και πολυκαιρισμένη πλάκα, εκείνοι που πιστεύουν πως η μοναδική πραγματικότητα που πρέπει να υπολογίζουμε είναι η συγκεκριμένη, σε μια προσπάθεια να καταπνίξουν τα όνειρα και τις επιδιώξεις που ξεκίνησαν ήδη από τους πρώτους ανθρώπους. Πρόκειται για κάποιους ιδεολόγους-μάγους-στοχαστές  στους οποίους η εποχή της αποδόμησης επίσης επιβάλλει τις συνθήκες της. Δεν τους φαίνεται σημαντικό το να εξεταστεί η παρούσα εικόνα του ανθρώπου έτσι ώστε να βρεθεί μια κάποια συμφωνία ανάμεσα σ’ αυτό που λέγεται και τη συμπεριφορά των πληθυσμών. Κατά τη γνώμη τους το καλύτερο είναι να συνεχίζουν να εκθέτουν έναν ανήθικο εκλεκτικισμό γεμάτο από στοιχειώδεις αντιφάσεις και προβλέψεις για το μέλλον που ποτέ δεν εκπληρώνονται. Μαζί με την κρίση βγήκε στην αγορά ένα παλιό παρασκεύασμα με την ονομασία «Πραγματισμός Premium, με 200 ml. δώρο, σε καινούρια και αμφιλεγόμενη συσκευασία και στην ίδια τιμή με το κλασσικό μέγεθος».

Ασφαλώς, σε κάθε πολιτισμική περιοχή τα συμπτώματα συνοδεύονται από τις πεποιθήσεις και τα έθιμα της τοπικής παράδοσης και δεν επιδεικνύουν όλα τα μέρη τον ίδιο συγχρονισμό και την ίδια επιτάχυνση, κατά συνέπεια αυτά τα φαινόμενα είναι πιο εμφανή σε κάποια γεωγραφικά σημεία και λιγότερο σε άλλα. Αλλά σε όλες τις περιπτώσεις συνυπάρχει στη μάχη που λαμβάνει χώρα η εικόνα του κόσμου που φεύγει με την εικόνα του κόσμου που αναπόφευκτα έρχεται. Εκεί εκφράζεται μια επανειλημμένη και γνωστή ιστορική μάχη ανάμεσα στη συντήρηση και τη μετατροπή, ανάμεσα στο παλιό και το νέο, που ομοιάζει με τη διαμάχη ανάμεσα σε έναν κακοφορμισμένο τεχνολογικό μεσαίωνα και μια δυναμική και καινοτόμα ανθρωπιστική αναγέννηση.

Αλλά, επ’ ουδενί, δεν μπορεί να θεωρηθεί η σημερινή κρίση ως τελική παρακμή. Ακριβώς το αντίθετο: δε θα μπορούσε να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος χωρίς ουσιαστικές κρίσεις, και εντός αυτού του πλαισίου αναδύεται ταυτόχρονα μια νέα ευαισθησία και μια διεύρυνση της συνείδησης που απαντά στους νέους καιρούς.

Παρακολουθούμε τη διάλυση σχημάτων και περιεχομένων του παρελθόντος που είναι σαν ένα σκίσιμο των «ρούχων» που πέφτουν πια στενά στον άνθρωπο. Και χωρίς καμιά αμφιβολία, παρά τις φρικτές τραγωδίες που αντιλαμβανόμαστε και που συνεπάγεται αυτή η κρίση, ο άνθρωπος σε αυτήν τη διαδικασία εξελίσσεται. Αυτή η πάλη και αυτή η τριβή ανάμεσα σε ανάμικτα συναισθήματα, που προκαλείται από αυτήν τη δομή εικόνων που διασταυρώνονται πρόσκαιρα, φέρνει μαζί της την παρούσα και εξαιρετική ψυχοκοινωνική κρίση που βιώνουμε.

Πολλές φορές έχουμε διέλθει από παρόμοιες ιστορικές καμπές που επηρέασαν ένα λαό ή έναν πολιτισμό. Αλλά σήμερα, χάρη στην πρόοδο των επικοινωνιών και την αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση είναι όλο το ανθρώπινο είδος που βρίσκεται σε αυτό το σημείο. Οπότε, όπως συμβαίνει στις καλύτερες ιστορίες επιστημονικής φαντασίας, η ατομική και η κοινωνική φαντασία γιγαντώνονται καθώς τροφοδοτούνται από εικασίες που παρουσιάζουν ένα τεράστιο φάσμα «κινδύνων», «θανάτων», «αναστάσεων» και «ασύλληπτων» δρόμων ευτυχίας και ευημερίας. Χωρίς αμφιβολία, τρίζει ο χαλύβδινος πυρήνας ενός μνημειώδους και αρχαίου κτιρίου.

Δεν πρόκειται για μια κρίση μερική, που περιορίζεται σε κάποιον ειδικό τομέα της κοινωνίας όπως θα μπορούσε να είναι ο πολιτικός τομέας, η οικονομία, η τέχνη ή η θρησκευτική ζωή, παρά πρόκειται για μια δομική και σφαιρική κρίση. Και επίσης δε φαίνεται να περιορίζεται στη Δύση αλλά τείνει να επεκταθεί σε όλους τους πολιτισμούς, στον ανθρώπινο πολιτισμό γενικά. Αλλά, αυτή η κρίση που διαπιστώνουμε δε θα πρέπει να ερμηνευτεί ως κάτι τραγικό.

Η κρίση αντιπροσωπεύει την ανάλωση μιας διαδικασίας, το τέλος μιας συνθήκης και αναγγέλλει μια ριζική μετατροπή, αν και περίπλοκη και ταραχώδη, του ανθρώπινου πολιτισμού. Και παρά τους κινδύνους και τις απειλές που επιφέρει, σχετίζεται με μια εξέλιξη, μια πρόοδο του ανθρώπου.

Η κρίση παράγεται επειδή ο άνθρωπος έχει κάνει μεγάλα βήματα προς τα εμπρός αλλά λίγα από αυτά που έχει κατορθώσει τον ικανοποιούν πλήρως. Πρόκειται για ένα σύστημα που πλέον δεν ικανοποιεί τις ανάγκες του ανθρώπου που κάνει την εμφάνισή του στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.

Ας δούμε κάποια παραδείγματα. Όλη η διαφθορά που έρχεται στο φως, ο αναβρασμός των πολιτικών, εκκλησιαστικών, στρατιωτικών και οικονομικών ελίτ, τα διπλά μέτρα και σταθμά που υπάρχουν σε πολλά πεδία, τα προνόμια και οι επιτυχίες που έχουν αποκτηθεί εις βάρος άλλων, είτε πρόκειται για καταχρήσεις, εκμετάλλευση ή διάκριση, δεν είναι τωρινά, ωστόσο, τώρα αρχίζουν να αμφισβητούνται με ιδιαίτερη έμφαση και είναι χάρη σε αυτήν την τοποθέτηση, αυτήν την ανανεωμένη ματιά που αυτό γίνεται δυνατό.

Στο δρόμο μας υπήρξαν αρνητικές τάσεις που οξύνθηκαν με τον καιρό και που τώρα είμαστε ικανοί να δούμε, να φωτίσουμε και να τις τοποθετήσουμε μπροστά στα μάτια και τα βλέμματα όλων. Το γεγονός πως η συνείδηση θέτει εμπρός της αυτά τα συμβάντα, που ως τώρα προτιμούσε να τα κρύβει, δε συνεπάγεται μόνο μια καινούρια και μετατρεπτική ματιά που τελικά θα κατορθώσει να ξεπεράσει (για παράδειγμα) την υποκρισία, αλλά φανερώνει επίσης, αναμφίβολα, μια ανάπτυξη της ανθρώπινης συνείδησης. Και υπό αυτήν την έννοια μπορούμε να πούμε πως η μεγαλύτερη συνείδηση επιτρέπει να γίνει ορατό αυτό που παλιότερα φαινόταν αδύνατο.

Και σ’ αυτήν την ακτινοβόλα διαδρομή ο άνθρωπος δε μετατρέπει μόνο τον απτό κόσμο αλλά επίσης γκρεμίζει τις αυταπάτες μέσα του, αναζητά και αναπτύσσει καινούριες μορφές πνευματικότητας που δίνουν απαντήσεις στα πιο βαθιά ερωτήματά του. Ένας νέος πολιτισμός θα γεννηθεί και σ’ αυτόν η πιο σημαντική αξία του ανθρώπου θα είναι ο άλλος άνθρωπος.

VMS: Πώς βλέπεις το μέλλον που πλησιάζει; Πιστεύεις ότι υπάρχουν μη βίαιες λύσεις και ποια είναι η πρότασή σου;

LM: Οι καρδιές μας δεν καταφέρνουν ακόμη να διαισθανθούν από πού ερχόμαστε και πού πηγαίνουμε, ούτε και τη σημασία των αλλαγών που πλησιάζουν. Αλλά έχουμε αρχίσει να κατασκευάζουμε ένα καινούριο σύμπαν που φέρνει μαζί του μια αποκλειστική και ιδιαίτερη ευαισθησία που τα πιο σημαντικά συστατικά της μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

* Η αξία της δικαιοσύνης, λαμβάνοντας υπόψη την υποκειμενικότητα, τα άυλα στοιχεία. Το να θεωρούμε δίκαιη κάθε πράξη που επιτρέπει στον άνθρωπο να αναπτύξει πλήρως τις ικανότητές του και να διαμορφώσει τη δική του προσωπικότητα, χωρίς την προκατάληψη των υπολοίπων. Το να θεωρούμε άδικη κάθε πράξη που ακυρώνει ή περιορίζει την ελευθερία επιλογής και άλλα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου. Το να θεωρούμε άδικη κάθε πράξη που θα θέλαμε να κάνουμε προς τους άλλους αλλά όχι προς τον εαυτό μας.

* Η συμπόνια, εννοούμενη ως η ικανότητα να κατανοούμε τον πόνο του άλλου σα δικό μας πόνο και η πρόθεση να προσφέρουμε την αντίστοιχη βοήθεια και συνεργασία. Το να νιώθουμε τους άλλους σα να ήμασταν εμείς, είναι η στάση που επιτρέπει το ξεπέρασμα της φυλετικής εχθρότητας και μισαλλοδοξίας και που αξιώνει το ξεπέρασμα της συνήθειας να χωρίζουμε τους ανθρώπους σε κοντινούς μας και ξένους.

* Η αγάπη ως ψυχολογική δύναμη στην πράξη. Η αδερφική αγάπη ως τάση που επιτρέπει να ενωθούμε αλληλέγγυα με τους άλλους πάνω στη βάση του ότι μοιραζόμαστε μια ίδια ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Από τη στάση αυτή, για παράδειγμα, προκύπτει η συμμετοχή σε πάμπολλες διαμαρτυρίες αντρών και γυναικών που συμμετέχουν σ’ αυτές χωρίς να θίγονται άμεσα από τη θεματολογία των αξιώσεων.

* Η συνεργασία. Η συμπλήρωση. Νέες σχέσεις που κατασκευάζονται στη διαδικασία μιας συνολικής δράσης και που πυροδοτούν και πολλαπλασιάζουν τα αποτελέσματα των κοινών δράσεων. Αναφαίνεται επίσης η άρνηση στον ακραίο ατομικισμό  με μεγαλύτερη συνειδητοποίηση των συνεπειών των δικών μας πράξεων και προσωπική δέσμευση σε αυτήν την κατεύθυνση. Λιγότερο διαλεκτικό περιεχόμενο. Δεν υπάρχουν ουρανοί ούτε κολάσεις.

* Η εθελοντική εργασία. Ο ενθουσιασμός μπροστά, χωρίς να μας ενδιαφέρει τι θα κερδίσουμε, ή αν θα κερδίσουμε κάτι. Η ανιδιοτελής δράση. Δεν αναζητούμε την ανταμοιβή και απομακρυνόμαστε από την κουλτούρα του καταναλωτισμού, υπό την έννοια της κουλτούρας που προάγει ανταλλαγή αγαθών και δράσεων. Η γενναιοδωρία. Η στάση της προσφοράς, ο αλτρουισμός.

* Μια ανανεωμένη διαλεκτική των γενεών που περιλαμβάνει τα προοδευτικά στοιχεία των προηγούμενων γενεών.

* Η αύξηση της ισότητας των φύλων, ως ιδιαιτερότητα που αποκαλύπτει μια αύξηση στην αναγνώριση και την εφαρμογή της ανθρώπινης ισότητας.

* Η δύναμη που αναδύεται όταν δημιουργούμε και αγωνιζόμαστε μαζί με άλλους για ένα διαφορετικό μέλλον. Δεν είναι το ίδιο να πιστεύουμε πως ο άνθρωπος ζει τη ζωή του παθητικά, σαν αντανακλαστική απάντηση στις συνθήκες και τα συμβάντα, με το να πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος μεταβάλλει και δημιουργεί με πρόθεση αυτές τις συνθήκες και τα γεγονότα. Η συνεκτική και μετατρεπτική δράση στον κόσμο είναι αυτή που παράγει δύναμη αντί για φθορά. Για παράδειγμα ο μη συμβιβασμός που επιτρέπει να αντιστεκόμαστε στην ηθική ήττα.

* Οι αναζητήσεις νέων σχημάτων στη λήψη των αποφάσεων όπου προωθείται η οριζοντιότητα, η αδελφοσύνη και η μη διάκριση. Αυτές οι αναζητήσεις εκδηλώνονται μαζί με την επιθυμία να φτάσουμε σε μια αμοιβαία κατανόηση και στη συμφιλίωση διαφορετικών ενδιαφερόντων και απόψεων μέσω της πειθούς και των διαπραγματεύσεων. Μια ανανεωμένη ανοχή.

* Μια μεγαλύτερη σαφήνεια στην ταυτοποίηση των υπεύθυνων της κρίσης. Παρατηρείται μια αυξανόμενη ταυτοποίηση και ενοποίηση των συγκρούσεων, καθώς το σύστημα αποκαλύπτεται ως συνολική δομή και όχι ως διαφοροποιημένα κομμάτια που δε σχετίζονται μεταξύ τους.

* Σε ατομικό επίπεδο και ιδιαίτερα στις πιο νέες γενιές είναι εμφανής μια βαθιά, πρωτόγνωρη αναζήτηση νέων αναφορών.

* Στην αντίληψη της πραγματικότητας παρατηρείται μια αντίθεση ανάμεσα σε παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας και τα ψηφιακά δίκτυα και μέσα. Μια νέα στάση απέναντι στην πληροφόρηση. Αναζήτηση καινούριων πηγών, κριτική στάση και δημιουργία περιεχομένων.

* Η άρνηση στη χειραγώγηση. Αύξηση της απόστασης ανάμεσα στα άτομα και τους θεσμούς. Συνειδητοποίηση της κρίσης της αντιπροσωπευτικότητας και της επιρροής της οικονομικής ισχύος πάνω στην πολιτική εξουσία.

* Οι νέοι και η καινούρια ευαισθησία. Τις νέες γενιές δεν τις ενδιαφέρει ως κεντρικό θέμα το οικονομικό ή κοινωνικό μοντέλο που συζητούν καθημερινά οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης, αλλά περιμένουν πως οι θεσμοί και οι ηγέτες δε θα είναι ένα ακόμη βάρος που προστίθεται σε έναν ήδη περίπλοκο κόσμο. Αφενός περιμένουν μια νέα εναλλακτική επειδή τα υπάρχοντα μοντέλα τους φαίνονται κορεσμένα και, αφετέρου, δεν είναι διατεθειμένες να ακολουθήσουν προτάσεις και ηγεσίες που δε συμπίπτουν με τη δική τους ευαισθησία. Αυτό, για πολλούς, θεωρείται ως ανευθυνότητα των πιο νέων, αλλά δεν αφορά σε ευθύνες. Αφορά σε ένα είδος ευαισθησίας που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας. Και αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα που λύνεται με έρευνες γνώμης ή γκάλοπ για να βρεθεί κάποιος καινούριος τρόπος χειραγώγησης της κοινωνίας. Αυτό είναι ένα πρόβλημα σφαιρικής εκτίμησης της σημασίας που έχει το συγκεκριμένο ανθρώπινο ον, που ως τώρα έχουν επικαλεστεί στη θεωρία και προδώσει στην πράξη.

Τέλος μου φαίνεται σκόπιμο να αναφέρω πως επανεκτιμάται και εξετάζεται μια αμφισβητούμενη εικόνα του ανθρώπου, που τον ήθελε υποταγμένο στη φύση. Υπό αυτήν την έννοια υπάρχουν στοχαστές που βεβαιώνουν πως πρόκειται για ένα ον του οποίου η συνείδηση είναι ενεργή, όπου το υποκείμενο δεν περιμένει να επηρεαστεί από τα αντικείμενα παρά, αντίθετα, το υποκείμενο συγκροτεί αυτά τα αντικείμενα και δίνει νόημα στον κόσμο.

Είναι ένα ενεργό άτομο που συγκροτεί τον κόσμο, που έχει μια ευθύνη προς αυτόν τον κόσμο και μια ιστορική δέσμευση με την ανθρωπότητα. Και αυτό συνεπάγεται πως η συνείδηση παύει να είναι αυτό το είδος του κενού δοχείου που περιμένει να επηρεαστεί από τα αντικείμενα και, υπό αυτήν την έννοια, αποκτά ένα δυναμισμό που την οδηγεί να κατασκευάσει τον ίδιο τον κόσμο. Αντίθετα το σημείο οπτικής της «φυσικής» στάσης είναι ένα σημείο οπτικής δογματικό και αποξενωτικό που συλλαμβάνει τον κόσμο με μεμονωμένο και απόλυτο τρόπο. Αυτό το τελευταίο σημείο οπτικής έχει ως αφετηρία ένα αδικαιολόγητο a priori, μια και δεν εξηγεί την προέλευση της πραγματικότητας, παρά τη λαμβάνει ως γεγονός.

Θα προχωρήσει προσωρινά και γρήγορα ο μηδενισμός και η βία, κατηφορίζοντας από το παρελθόν μέσα από μια στενή χοάνη που μας κατευθύνει προς το τίποτα, ή θα αυξηθεί η δύναμη του ανθρώπου ωθώντας τον χωρίς προκαταλήψεις στο προθετικό πεπρωμένο του;

Θα συνεχίσει πολύ καιρό η σύγχυση ανάμεσα στα γνωστά μοντέλα και τα καινούρια μοντέλα;

Θα νικήσει ο εκθειασμός της ηλιθιότητας, η ασυναρτησία και η αδύναμη νοημοσύνη ή θα νικήσει το ταλέντο, η έμπνευση και οι θεμιτές αξιώσεις των λαών;

Θα είναι οι νέες γενιές οι φορείς των κατευθυντήριων εικόνων που θα διεισδύσουν στο μέλλον;

Θα νικήσει ο ανθρωπισμός σ’ αυτήν την καινούρια μάχη;

Θα ξεπεραστεί αυτή η ιστορική φάση;

Σήμερα ακόμα δεν το ξέρουμε. Ποιος θα μπορούσε να ξέρει;

Ξέρουμε όμως πως αυτή η στιγμή δεν είναι το τέλος της ιστορίας.

 

 

*Ο Luis Milani είναι ακτιβιστής του Ανθρωπιστικού Κινήματος για περισσότερα από 40 χρόνια, μελετητής των κοινωνικών διαδικασιών στον κόσμο και ειδικά της λατινοαμερικανικής πραγματικότητας. Είναι ένας από τους εκφραστές της φιλοσοφίας του Σίλο ως προς το κοινωνικό της κομμάτι. Έχει στο ενεργητικό του αναρίθμητα γραπτά σχετικά με την οργάνωση της κοινωνικής βάσης με τη μεθοδολογία της μη βίας, ανάμεσά τους και το «Η εμπνευσμένη συνείδηση σε στιγμές κοινωνικής σύγκλισης».

Μετάφραση: Pressenza Athens