Οι ΗΠΑ έχουν ιστορικό στις δοκιμές βιολογικών όπλων στον πληθυσμό – άραγε να χρησιμοποιήθηκαν και μολυσμένα τσιμπούρια;

Michelle Bentley, Royal Holloway για το The Conversation

Η Βουλή των Αντιπροσώπων έδωσε εντολή στο Πεντάγωνο να αποκαλύψει αν χρησιμοποίησε τσιμπούρια για να προσβάλει τους Αμερικανούς με τη νόσο του Lyme μεταξύ του 1950 και του 1975. Ο ισχυρισμός ανήκει στον Chris Smith, τον Ρεπουμπλικανό εκπρόσωπο για το Νιου Τζέρσεϊ. Μετά από την πολύχρονη εκστρατεία του σχετικά με την νόσο του Lyme, ο Σμιθ λέει πως οι ισχυρισμοί προέρχονται από ένα νέο βιβλίο σχετικά με την ασθένεια και τον άνθρωπο που την ανακάλυψε – έναν επιστήμονα με εξειδίκευση στα βιολογικά όπλα που ακούει στο όνομα Willy Burgdofer.

Υπάρχουν ζητήματα με αυτούς τους ισχυρισμούς – κυρίως ότι ο Burgdofer δεν ανακάλυψε τη νόσο του Lyme παρά το 1982, σχεδόν μια δεκαετία αφότου θεωρείται πως μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν τα τσιμπούρια. Άλλοι επιστήμονες απέρριψαν τους ισχυρισμούς και δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι αληθεύουν.

Όμως οι ΗΠΑ έχουν ιστορία στις δοκιμές βιολογικών όπλων στο ευρύ κοινό.

Το ιστορικό των δοκιμών

Το πρόγραμμα βιολογικών όπλων των ΗΠΑ ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Όμως η πρώτη πραγματική δοκιμή στο κοινό έγινε το 1949, όταν επιστήμονες τοποθέτησαν άκακα βακτήρια μέσα στο σύστημα κλιματισμού στο Πεντάγωνο για να δουν πώς λειτουργεί ένα βιολογικό όπλο.

Έναν χρόνο αργότερα, το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό διεξήγε την  Επιχείρηση Ψεκασμού της Θάλασσας. Η ακτή του Σαν Φραντσίσκο στην Καλιφόρνια ψεκάστηκε με δύο είδη βακτηρίων, το Bacillus globigii και το Serratia marcesens. Αυτά τα βακτήρια θεωρούνται ασφαλή αλλά το Bacillus globigii έχει πλέον καταχωρηθεί ως παθογόνο, προκαλεί δηλητηρίαση και μπορεί να βλάψει όσους έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Όσο για το Serratia marcesens, 11 άνθρωποι εισήχθηκαν στο νοσοκομείο με σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις μετά τη δοκιμή του Σαν Φραντσίσκο. Ένας από αυτούς – ο Έντουαρντ Νέβιν – πέθανε τρεις εβδομάδες αργότερα.

Το 1951, δοκιμές έγιναν επίσης στο Ναυτικό Κέντρο Εφοδιασμού του Νόρφολκ στη Βιρτζίνια – μια τεράστια βάση που τροφοδοτεί το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Διέσπειραν σπόρους μυκήτων για να δουν αν θα προσβάλλονταν οι εργάτες που αποσυσκεύαζαν τα κιβώτια εκεί. Οι περισσότεροι εργάτες ήταν Αφρο-Αμερικανοί και οι επιστήμονες ήθελαν να ελέγξουν τη θεωρία ότι ήταν περισσότερο επιρρεπείς στη μυκητίαση από ό,τι οι Καυκάσιοι.

Το 1997, το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας αποκάλυψε πως οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν χημικά για να ελέγξουν το δυναμικό των βιολογικών όπλων κατά τη δεκαετία του 1950. Διέσπειραν θειούχο κάδμιο αεροπορικώς και ψέκασαν πάνω από ορισμένες πόλεις, μεταξύ των οποίων το Σεντ Λούις στο Μισούρι και τη Μινεάπολη στη Μινεσότα. Ο λόγος που επέλεξαν αυτές τις πόλεις ήταν ότι έμοιαζαν με σοβιετικούς στόχους όπως η Μόσχα ως προς τη μορφολογία του εδάφους, το κλίμα και τον πληθυσμό. Το συμβούλιο κατέληξε πως δεν έπαθε κανείς τίποτα και πως η ποσότητα χημικών που χρησιμοποιήθηκε δεν ήταν επιβλαβής αλλά το 2012 η καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Λάιζα Μαρτίνο-Τέιλορ ισχυρίστηκε ότι υπήρξε μια αύξηση στα κρούσματα καρκίνου που θα μπορούσαν να συνδέονται με τα χημικά, τα οποία υποστηρίζει πως ήταν ραδιενεργά. Από τότε δεν έχει συμβεί τίποτα που να στηρίζει τους ισχυρισμούς της.

Εκτός από δοκιμές σε εξωτερικούς χώρους, ο αμερικανικός στρατός έχει επίσης ιστορικό να μετατρέπει σε όπλα μολυσμένα έντομα. Το 1954, για παράδειγμα, επιστήμονες πραγματοποίησαν την Επιχείρηση Big Itch. Η δοκιμή σχεδιάστηκε για να διαπιστωθεί αν οι ψύλλοι θα μπορούσαν να φορτωθούν σε βόμβες (μπορούσαν). Οι δοκιμές έγιναν μόλις λίγα χρόνια αφότου οι Σοβιετικοί κατηγόρησαν τις ΗΠΑ ότι έριξαν κουτιά γεμάτα έντομα μολυσμένα με χορεία και πανώλη στην Κορέα και την Κίνα κατά τη διάρκεια του Κορεάτικου πολέμου. Αυτό ο αμερικανικό στρατός το αρνείται ως «καμπάνια παραπληροφόρησης».

Project 112

Οι δοκιμές αυξήθηκαν κατά πολύ το 1962 όταν ο Υπουργός Άμυνας, Ρόμπερτ Μακναμάρα, εξουσιοδότησε το Πρότζεκτ 112. Το πρότζεκτ αύξησε τις δοκιμές βιολογικών όπλων και άντλησε νέα κεφάλαια για έρευνα.

Μια από τις πιο αμφιλεγόμενες δοκιμές πραγματοποιήθηκε το 1966 στο μετρό της Νέας Υόρκης. Επιστήμονες γέμισαν τους λαμπτήρες με βακτηρίδια Bacillus globigii και έπειτα τους έσπασαν στις γραμμές. Τα βακτηρίδια ταξίδευαν για μίλια στο δίκτυο του μετρό, εισπνέονταν από χιλιάδες πολίτες και κάλυπταν τα ρούχα τους.

Το 2008, η Διεύθυνση Λογοδοσίας της Κυβέρνησης των ΗΠΑ αναγνώρισε ότι δεκάδες χιλιάδες πολίτες ενδέχεται να έχουν εκτεθεί σε βιολογικούς παράγοντες χάρη στο Πρότζεκτ 112 και σε άλλες δοκιμές.

Η ίδια έκθεση επεσήμανε ότι από το 2003 το αμερικανικό υπουργείο άμυνας προσπαθεί να εντοπίσει ποιοι άμαχοι είχαν εκτεθεί στο Πρότζεκτ 112 για να τους ενημερώσουν. Ο στρατός αρνείται ότι αυτή η έκθεση συνεπάγεται οποιαδήποτε επιβλαβή νόσο, αλλά πολλοί από αυτούς που έχουν εντοπιστεί ισχυρίζονται ότι υποφέρουν τώρα από μακροχρόνιες ασθένειες.

Το αν η τρέχουσα έρευνα του Κογκρέσου θα αποκαλύψει ότι υπήρχαν μολυσμένα τσιμπούρια παραμένει να το δούμε. Όπως και να έχει, θα μπορούσε να ρίξει λίγο φως σε ένα μυστικό πρόγραμμα για το οποίο ακόμα δεν γνωρίζουμε πολλά. Μπορεί επίσης να αποκαλύψει περισσότερα για το βαθμό στον οποίο έγιναν δοκιμές πάνω στο αμερικανικό κοινό χωρίς τη γνώση και τη συγκατάθεσή του. Επειδή, ενώ τα μολυσμένα τσιμπούρια μπορεί να ακούγονται σαν κάτι βγαλμένο από επιστημονική φαντασία, εάν αποδειχθεί ότι είναι αλήθεια, δεν θα είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ έκαναν κάτι τέτοιο.

Michelle Bentley, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στις Διεθνείς Σχέσεις, στο Royal Holloway

Το άρθρο αναδημοσιεύθηκε από το The Conversation με άδεια Creative Commons. Διαβάστε το αρχικό άρθρο.

Μετάφραση: Αρετή Μαθιουδιάκη