Το αίσθημα του μίσους και των διακρίσεων προς τους μουσουλμάνους αναπτύσσεται αργά με την πάροδο του χρόνου και δεν είναι μόνο το διαδίκτυο ένα από τα πιο σκοτεινά ή γεμάτα μίσος μέρη ή άλλα έξω στον κόσμο που θέτουν τις βάσεις για εκρήξεις μίσους και βίας τέτοιου είδους.
Ο τρομοκράτης του Christchurch, που πήρε τη ζωή περίπου 50 ατόμων σε δύο τζαμιά, είχε ξεκάθαρα βυθιστεί τόσο στον ρατσισμό όσο και στο μίσος κατά των μουσουλμάνων. Δημοσίευσε ένα μακρύ “μανιφέστο” πάνω στον λευκό εθνικισμό προτού διαπράξει το έγκλημα. Πέρασε αρκετό χρόνο στο διαδίκτυο και ίσως “ριζοσπαστικοποιήθηκε” σε ομάδες συζητήσεων και μέσω των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης.
Με άλλα λόγια: μπορούμε να αισθανόμαστε καλύτερα αν σκεφτούμε ότι ο κόσμος του(ς) αποτελείται από ιδεολογίες και χώρους έξω από τα συνηθισμένα. Ότι οι σκέψεις και οι ιδέες τους είναι τέτοιου είδους που οι περισσότεροι πολίτες δεν θα είχαν ποτέ, που εκφράζονται σε μέρη που οι περισσότεροι δεν θα επισκέπτονταν ποτέ. Ότι αυτές οι σκέψεις και οι ιδέες τελικά θα τεθούν σε δράση με τρόπους που παραβιάζουν τις πιο βασικές έννοιες της ανθρωπιάς και της ευπρέπειας. Σκέψεις και πράξεις βαρβαρότητας, έξω από την πολιτισμένη κοινωνία.
Ωστόσο, όσο τρομακτικοί και απάνθρωποι και αν είναι αυτοί οι βίαιοι χώροι, βλέπουμε τις σκιές και τις διακυμάνσεις του φανατισμού και των διακρίσεων που περιέχουν σε πάρα πολλές καθημερινές πρακτικές και τόπους. Στα κανονικά τηλεοπτικά μας κανάλια. Στις εφημερίδες μας. Στις ταινίες μας. Στα σχολεία μας. Στην πολιτική μας.
Οι μουσουλμάνοι πρόσφυγες που προσπαθούν να εγκαταλείψουν τον πόλεμο περιγράφονται με όρους που προορίζονται για ζώα (“σμήνη”) ή φυσικές καταστροφές (“πλημμύρες”). Όταν μια πράξη βίας διαπράττεται από ένα μέλος της μουσουλμανικής κοινότητας, η ευθύνη αποδίδεται σε ολόκληρη την κοινότητα η οποία καλείται να καταδικάσει αυτή τη βία… διαφορετικά θα κριθεί ως συνεργός.
Είδη ενδυμάτων που συνδέονται με τον μουσουλμανισμό τίθενται προς απαγόρευση. Θεσμικά σώματα του μουσουλμανισμού τίθενται προς απαγόρευση, ενώ υπάρχουν νομοθεσίες που απαργορεύουν την πρόσβαση μουσουλμάνων σε κάποιες χώρες. Η ικανότητά τους να “ενταχθούν” αμφισβητείται, ακόμη και όταν οι περισσότεροι μουσουλμάνοι εργάζονται σκληρά και είναι πολύτιμα μέλη της κοινότητας. Όταν οι μουσουλμάνοι εκλέγονται για να υπηρετούν το κοινό σε πολιτικό αξίωμα, ακόμα και τότε η υπακοή τους είναι ένα θέμα προς «συζήτηση».
Είναι τα μιντιακά συγκροτήματα όπως η Daily Mail στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Fox News στις ΗΠΑ, μαζί με μια ομάδα αντι-μεταναστευτικών και ξενόφοβων ιστότοπων που έχουν προωθήσει αυτές τις δημοφιλείς επιθέσεις εναντίον μουσουλμάνων, απεικονίζοντας τους ως λιγότερο αξιόπιστους, λιγότερο πολίτες και λιγότερο ανθρώπους. Απεικονίζονται ως πρόσωπα τα οποία φορούν hijab και αυτό αποτελεί επαρκή απόδειξη ότι είναι αντίθετα, για παράδειγμα, με το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
Στη συνέχεια, όταν οι πράξεις ακραίας βίας, όπως το Christchurch, διαπράττονται εναντίον μουσουλμάνων, τα ίδια μιντιακά συγκροτήματα, οι εκπρόσωποί τους και οι πολιτικοί των οποίων την αντι-μεταναστευτική ρητορική τόσο πρόθυμα καταγράφουν και αναμεταδίδουν, σηκώνουν τα χέρια τους σε αμηχανία και σύγχυση, αναρωτώμενοι με Σκέψεις-Και-Προσευχές από όπου προέρχεται όλο αυτό το μίσος. Φυσικά, όταν ο πόνος και η προσοχή υποχωρήσουν, ο κύκλος θα ξεκινήσει και πάλι.
Ακόμα και σε αυτό το σημείο είναι πάρα πολύ εύκολο να επιτρέψουμε στον αντιμεταναστευτικό Τύπο, σε συνδυασμό με τα ηλεκτρονικά φόρουμ και τα κοινωνικά μέσα, να γίνουν το άλλοθι για μια πολύ ευρύτερη διαδικασία κακοποίησης σε όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που τώρα αυτοπροσδιορίζονται ως μέρος της αντίστασης κατά του Τραμπ.
Κάποιοι μπορεί να κοιτάξουν ενοχλημένα αλλού στην αναφορά της κατοχής του Ιράκ από τις Η.Π.Α., θεωρώντας ότι ήταν πριν από πολύ καιρό, αλλά πρέπει να εξετάσει κανείς τις μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της κατοχής. Πώς η καταστροφή της χώρας και η δολοφονία χιλιάδων αθώων πολιτών κατέστη δυνατή, κατά ένα μεγάλο μέρος, από το γεγονός ότι αυτοί οι πολίτες ήταν κυρίως μουσουλμάνοι. Θα μπορούσαν οι ΗΠΑ τόσο πρόθυμα και εύκολα να σκοτώσουν τόσους πολλούς Χριστιανούς; Πώς οι χιλιάδες αυτοί θάνατοι έγιναν υποσημειώσεις ακόμη και για τον «προοδευτικό» Τύπο, και ξεχάστηκαν μόλις σταμάτησε να “πουλάει” ο τηλεοπτικός βομβαρδισμός της Βαγδάτης; Πώς, ειρωνικά, δεν καταφέραμε να αναρωτηθούμε ως έθνη για τη συλλογική ευθύνη μας για αυτές τις δολοφονίες, που διαπράττονταν στο όνομά μας και με τα δικά μας χρήματα. Και πώς οι μουσουλμανικοί θάνατοι παρέμειναν υποσημειώσεις κάτω από τον Ομπάμα και τώρα τον Τραμπ, με τακτικές επιθέσεις drone στην Υεμένη και το Πακιστάν που είχαν ελάχιστη ή και καθόλου (μιντιακή) κάλυψη. Οι νεκροί, λόγω της θρησκείας και της φτώχειας τους, δεν αξίζουν τον πολύτιμο χρόνο μας. Και αν δεν το άξιζαν “εκεί”, γιατί να το αξίζουν τώρα “Εδώ”;
Ή όταν οι πολιτικές καλύπτονται στην Ευρώπη από τον υποτιθέμενο «ποιοτικό» Τύπο, σκεφτείτε πώς η αποκαλούμενη “ένταξη” είναι πάντα πλαισιωμένη ως μονόδρομος, όπου στόχο αποτελούν εξ ολοκλήρου οι νεοαφιχθέντες και όπου ο εγχώριος ρατσισμός και οι διακρίσεις προφανώς παίζουν ελάχιστο ή καθόλου ρόλο στον τρόπο με τον οποίο οι μετανάστες προσαρμόζονται στα νέα τους σπίτια. Αυτά είναι θέματα που συχνά διατυπώνονται στη γλώσσα της ψευδο-ορθότητας, αλλά είναι μια ψευδο-ορθότητα που καταπνίγει μέσω της συμβολικής βίας της.
Αυτοί είναι όλοι οι παράγοντες που συνεισφέρουν στο ζήτημα του μίσους και των διακρίσεων και το χτίζουν με την πάροδο του χρόνου, δημιουργώντας το έδαφος για εκρήξεις μίσους και βίας. Ένα tweet, μία τηλεοπτική εκπομπή, ένα άρθρο σε εφημερίδες δεν οδηγεί τους περισσότερους ανθρώπους να σκοτώσουν.
Όπως έγραψα online νωρίτερα σήμερα αφού έμαθα όσα συνέβησαν: «Είναι μια σταθερή, καθημερινή ροή στερεοτύπων, κακοποίησης και εξαθλίωσης που δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η άσκηση βίας γίνεται ευκολότερη. Όπου η αίσθηση ότι αυτοί που σκοτώθηκαν «πήγαιναιν γυρεύοντας» και μόνο επειδή υπήρχαν».
Ο Christian Christensen είναι Αμερικανός που ζει στη Σουηδία και είναι Καθηγητής Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Ακολουθήστε τον στο Twitter: @ChrChristensen
