Το δίκτυο σχολείων για τη μη-βία ξεπήδησε σαν μια πρωτοβουλία μελών του διεθνούς οργανισμού «Κόσμος Χωρίς Πολέμους & Βία» και τελικά αποτέλεσε έμπνευση και αφορμή ανθρωπιστικών εκπαιδευτικών εργααστηρίων, προγραμμάτων και δράσεων σε δεκάδες σχολεία, κυρίως στο Ηράκλειο Κρήτης και στην Αθήνα.

 

Φθινόπωρο 2011
Κοινωνικό υπόβαθρο – Προεργασίες
Λίγους μόλις μήνες μετά τις διαδηλώσεις στις πλατείες και τη βίαιη διάλυσή τους από την πρωτόγονη επίθεση της αστυνομίας το διήμερο 29 και 30 Ιουνίου 2011 η ελληνική κοινωνία παρέμενε σοκαρισμένη. Ήταν η στιγμή που η ανάγκη ενασχόλησης με την εκπαίδευση και την καλλιέργεια της κουλτούρας της μεθοδολογίας της ενεργής μη-βίας τόσο στο προσωπικό όσο και στο κοινωνικό πεδίο, γινόταν όλο και πιο αισθητή.

Έτσι στις 2 Οκτωβρίου 2011, Παγκόσμια Ημέρα για τη μη-βία, μια μέρα που τις τελευταίες δύο δεκαετίες συνηθίζουν να γίνονται ανά τον κόσμο σχετικές δράσεις, πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο μια πολύ ενδιαφέρουσα συμβολική πορεία. Εκατοντάδες παιδιά ντυμένα στα λευκά κατέληξαν στο τάφο του Καζαντζάκη μεταφέροντας το μήνυμα της μη-βίας.

Ένα μήνα αργότερα, το Νοέμβριο του 2011, με την ευκαιρία του πολυκεντρικού «Παγκόσμιου Φόρουμ για την Ειρήνη και τη Μη-βία» 3 ελληνικές πόλεις (Αθήνα, Ηράκλειο, Θήβα) οργάνωσαν ενδιαφέροντα δρώμενα και η ιδέα του «Δικτύου σχολείων για τη μη-βία» άρχισε να εμφανίζεται.

 

Καλοκαίρι – Φθινόπωρο 2012
Δράσεις διπλού προσανατολισμού (μέσα-έξω)
Τον Ιούλιο του 2012 μια μιρή ομάδα ανθρώπων έστησαν ένα πλαίσιο λειτουργίας και στόχων:

1. Εναντίωση σε κάθε μορφή βίας. Έγινε σαφές πως το δίκτυο αυτό δεν ήταν ένα δίκτυο μόνο για το bullying αλλά για τη βία εν γένει.

2. Κατανόηση της σημαντικότατης δύναμης που μπορεί να έχει ένα δίκτυο σε σχέση με τη μεμονωμένη δράση ενός σχολείου.

3. Εργασία, μελέτη και κατανόηση της βίας ως φαινόμενο στη συνείδηση του καθενός μας. Τον Αύγουστο του 2012, δημιουργήθηκαν 4 σεμινάρια που αργότερα πήραν το τίτλο «Μη-βία, το διαβατήριο για το μέλλον» που ήταν επί της ουσίας εργαστήρια αυτογνωσίας.

4. Έμφαση στην κατασκευή, στη δημιουργία, στη θετική πλευρά. «Δεν πολεμάς το σκοτάδι με σκοτάδι, μόνο με φως μπορείς» όπως έχει πει ο Martin Luther King. Σημειώνεται ότι οι δράσεις οργανώνονται σε μια χρονική στιγμή που η Ελλάδα βιώνει την έξαρση του νεοφασισμού.

Στις 2 Οκτωβρίου του 2012 το δίκτυο σχολείων για τη μη-βία κάνει την πρώτη του εμφάνιση:

 

Χειμώνας 2012 – Καλοκαίρι 2013
Η μεγάλη άνθηση του δικτύου

Ήταν η στιγμή της έκρηξης των δράσεων σε Ηράκλειο, Αθήνα, Θήβα, Λαμία και Σούρπη Μαγνησίας. Στα εργαστήρια συμμετείχαν περισσότερα από 500 άτομα, στην πλειοψηφία τους εκπαιδευτικοί, 350 περίπου από το Ηράκλειο και οι υπόλοιποι στις άλλες πόλεις. Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 30 κύκλοι σεμιναρίων (4 σεμιναρίων ο κάθε κύκλος). Σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο φωτογραφικός διαγωνισμός «Ειρήνη είναι», που έδωσε τη δυνατότητα σε πολλά σχολεία και μαθητές να έρθουν σε επαφή με πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα, όπως τα δικαιώματα των παιδιών.

Εκπαιδευτικά προγράμματα
Έκθεση «Προσωπικότητες και Αγώνες της μη-βίας»
Από τις 25 έως τις 28 Φεβρουαρίου σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης, πραγματοποιήθηκε στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, στο Ηράκλειο η έκθεση για 24 προσωπικότητες (όπως ο Σίλο, ο Γκάντι, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, ο Τολστόι αλλά και κάποιες προσωπικότητες εν ζωή). Συνολικά σε 70 σχολεία παρουσιάστηκαν οι ζωές αυτών των ανθρώπων και επιλέχθηκε μία προσωπικότητα, πάνω στην οποία τα παιδιά εμβάθυναν και εν τέλει εκφράστηκαν καλλιτεχνικά (ζωγραφική, τραγούδι ή θέατρο) σχετικά με αυτή. Τα έργα ψηφιοποιήθηκαν και στάλθηκαν στα σχολεία, ώστε τα παιδιά να δουν το εύρος όλης αυτής της δουλειάς. Το γεγονός κάλυψαν εκτεταμμένα τα τοπικά μέσα.

Τρεις από τις προσωπικότητες έστειλαν τους χαιρετισμούς τους.

Μήνυμα Gene Sharp

Μήνημα Rafael de La Rubia

 

Μήνυμα Tomas Hirsch

 

Ο πλούτος της διαφορετικότητας
Ένα πρόγραμμα υπέρ της διαφορετικότητας με έκθεση στις 20 Απριλίου 2012, στην Πλατεία Ελευθερίας, στο Ηράκλειο.

“Φεστιβάλ εν δράση, η δύναμη της μη-βίας”
Τον Ιούνιο του 2012 διοργανώθηκε ένα τριήμερο φεστιβάλ με την κάθε μέρα αφιερωμένη σε μια θεματική: εκπαίδευση, οικονομία, διάκριση. Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν και η εκτεταμένη κάλυψή του από τα media.

 

Νοέμβριος 2013 – Ιούνιος 2014
Ένα ιδιαίτερο εκπαιδευτικό πρόγραμμα
Στις 2 Οκτωβρίου 2013, έγιναν εξαιρετικές δράσεις για τη μη-βία στην Κρήτη αλλά και στην Βοιωτία και την Σούρπη Μαγνησίας, με τη δημιοργία σημάτων ειρήνης και μη-βίας σε σχολικές αυλές και πλατείες.

Στις 26 Νοεμβρίου 2013, παρουσιάστηκε στους δασκάλους το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Πώς θα γίνει ο κόσμος μας ΑΝ…»

Η εστίαση του προγράμματος ήταν στην επίτευξη στόχων στο τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέσα από διαφορετικά εργαλεία της ενεργής μη-βίας. Τα παιδιά λάμβαναν ένα αρχικό σενάριο, το οποίο ήταν το πρωτοσέλιδο μια φανταστικής εφημερίδας του μέλλοντος.

Το πρωτοσέλιδο παρουσίαζε την επίτευξη του στόχου και τα παιδιά δούλευαν με το να φανταστούν το τρόπο με τον οποίο αυτό έγινε. Συνολικά ήταν 30 θεματικές με ένα προωτοσέλιδο ανά χρονιά από το 2020 έως το 2049. Τα θέματα ήταν: Τέλος της θανατικής ποινής παγκοσμίως (2020), Ισότητα των φύλων (2021), Τέλος πυρηνικής ενέργειας (2022), Μείωση παιδικής θνησιμότητας (2023), Κατάργηση χρήσης μεταλλαγμένων σπόρων (2024), Κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας (2025), Δωρεάν θεραπεία για τον καρκίνο (2026), Επανένωση της Κύπρου (2027), Μεγάλη μείωση του trafficking (2028), Τέλος στο Πετρέλαιο (2029), Κλείσιμο ΝΑΤΟικών βάσεων σε Insirlik-Σούδα-Aviano (2030), Αποκήρυξη των πολέμων στα Βαλκάνια (2031), Ουσιαστική κοινωνική αποδοχή του σεξουαλικού προσανατολισμού (2032), Ολυμπιακοί Αγώνες σε Ισραήλ-Παλαιστίνη (2033), Ανθρωπιστική Κατεύθυνση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (2034), Το Θιβέτ λύνει το πρόβλημα με την Κίνα (2035), Κλείσιμο του Γκουαντάνεμο (2036), Ηθική Τράπεζα (2037), Κατάρρευση του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας (2038), Τέλος των πυρηνικών όπλων (2039), 10 χρόνια μόνο ΑΠΕ (2040), Η Αφρική λύνει το πρόβλημα της πείνας (2041), Σχολεία του μέλλοντος (2042), Τέλος στη φτώχεια του νερού (2043), Ελεύθερο Δίκτυο Πρακτορείων Ειδήσεων (2044), 30% Μείωση Στρατιωτικών Δαπανών (2045), Ελευθερία Διακίνησης για όλους (2046), Δωρεάν Ρεύμα για όλους σε όλο τον κόσμο (2047), Σχολική διαρροή μόλις στο 1,7% (2048), Αντικατάσταση των φυλακών με «Κέντρα Πνευματικής Υγείας» (2049).

Η αποδοχή του προγράμματος ήταν εντυπωσιακή. Πραγματοποιήθηκε μια πανέμορφη γιορτή, στις 10 Ιουνίου 2014, στο Πάρκο Γεωργιάδη στο Ηράκλειο με περισσότερους από 1500 μαθητές/τριες. Εκεί παρουσιάστηκε από κάθε σχολείο η χρονιά και η αντίστοιχη θεματική, την οποία επεξεργάστηκε. Το αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό και ουσιαστικό.

 

Σεπτέμβριος 2014
Ο Ιταλός Claudio Miconi παρουσίασε στο Ηράκλειο τη μονογραφία του για τον μινωϊκο πολιτισμό ενώ αμέσως μετά παρουσιάστηκε από το δίκτυο μια νέα πρόταση εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα το μινωϊκό πολιτισμό από μια πιο βιωματική προσέγγιση.

 

Μάιος 2016
Η επίσκεψη 14 Ελλήνων στο Πάρκο Μελέτης και Περισυλλογής στην Ουγγαρία (Mikebuda) έδωσε έμπνευση για νέους δρόμους. Ένας από αυτούς ήταν η δημιουργία ενός εκδοτικού οργανισμού «Εκδόσεις Μονοπάτι» που θα αναλάμβανε την εκτύπωση των βιβλίων του Σίλο στα ελληνικά ώστε να υποστηρίξει το θεωρητικό και πνευματικό πλαίσιο της μετέπειτα διαδικασίας.

 

Αύγουστος 2016
Στο TEDx Ανωγείων, στην Κρήτη, 2 από τους 12 ομιλητές ήταν ανθρωπιστές επί δεκαετίες με εξαιρετικές οπτικές στις θεματικές που ανέπτυξαν. Ο Tomas Hirsch, σημερινός Χιλιανός βουλευτής του Κόμματος Ανθρωπιστών και ο Tony Robinson, με διαρκή αγώνα για το πυρηνικό αφοπλισμό βρέθηκαν επίσης σε ενδιαφέρουσες συζητήσεις με εκπαιδευτικούς στο Ηράκλειο.

 

Οκτώβριος 2016

2 Οκτωβρίου 2016
Το «Μήνυμα του Σίλο» εκτυπώθηκε στα ελληνικά από το σωματείο «Εκδόσεις Μονοπάτι». Έκτοτε δύο ακόμα εκδόσεις έχουν κυκλοφορήσει, το «Γράμματα στους φίλους μου» και το «Ο Σίλο μιλά».

Στις 2 Οκτωβρίου 2016 η Ιταλίδα Anna Polo παρουσίασε σε σχολεία του Ηρακλείου μέρος από τη μονογραφία της «Φωτίζοντας το σκοτάδι». Το κεντρικό του θέμα ήταν προϊστορικοί πολιτισμοί, στους οποίους η μη-βία ήταν κυρίαρχη, δίνοντας μια πολύ ενδιαφέρουσα ματιά απέναντι στις θεωρίες που θέλουν το ανθρώπινο ον βίαιο από τη φύση του.

 

Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2018
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στη Λατινική Αμερική διαγράφεται και εκεί την τελευταία δεκαετία μια πολύ ενδιαφέρουσα παράλληλη πορεία στην εκπαίδευση, που εμπνέεται επίσης από το στοχαστή και συγγραφέα Σίλο, θεμελιωτή του Νέου Ανθρωπισμού. Η πορεία αυτή μετουσιώνεται στο λεγόμενο COPEHU (Corriente Pedagógica
Humanista Universalista – Διεθνές Ανθρωπιστικό Παιδαγωγικό Ρεύμα) και έχει ήδη μια τεράστια συνεισφορά

  • σε επίπεδο μελέτης και έρευνας των παιδαγωγικών προσεγγίσεων και προτάσεων της νέας «παιδαγωγικής της πρόθεσης».
  • σε επίπεδο δράσεων μέσα και έξω από τα σχολεία με παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς.

Τα μέλη του «Δικτύου Σχολείων για τη μη-βία» στην Ελλάδα προσκάλεσαν στην Αθήνα και στο Ηράκλειο την Andrea Novotny, μία από τις σημαντικότερες μορφές του δικτύου σε συνέχεια της περιοδείας της στη Γαλλία και τη Ρωσία, προκειμένου να μεταφέρει έμπνευση και γνώση από την πολυετή δράση του COPEHU.

  • Στην Αθήνα θα συζητήσουμε μαζί της το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου, στον χώρο του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων, (Ναυάρχου Νοταρά 12 στα Εξάρχεια) και ώρα 11.00 – 15.00
  • Στο Ηράκλειο τη Τρίτη 2 Οκτωβρίου, στην αίθουσα Ανδρόγεω στις 7.00 μ.μ.

 

Όλες οι παραπάνω δράσεις, αλλά και όσες θα γίνουν αυτές τις μέρες και στη συνέχεια, στοχεύουν στο να δώσουν ερεθίσματα σε εκπαιδευτικούς, μαθητές/τριες και γονείς, όχι τόσο για την αμφισβήτηση της υπάρχουσας σχολικής δομής και περιβάλλοντος. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που όσοι/ες εργάζονται ή μαθητεύουν στο υπάρχον σχολικό περιβάλλον το βιώνουν καθημερινά. Το σημαντικό είναι να γίνονται προτάσεις αλλά και να εφαρμόζονται προγράμματα που διευκολύνουν την απελευθέρωση της ανθρώπινης συνείδησης, που επιτρέπουν την επαφή και με τον εσωτερικό κόσμο αλλά και με τις προκλήσεις της κοινωνίας και που υποστηρίζουν την αναζήτηση του νοήματος της ζωής. Κι αυτό να βοηθά όλους τους ανθρώπους, όποια κι αν είναι η θέση τους στη “σχολική κοινότητα”.