Το Standing Rock έχει γίνει παγκόσμιο σύμβολο μη βίαιης αλλά σταθερής αντίστασης απέναντι σε εξαιρετικά επιζήμια έργα εξόρυξης. Τα έργα αυτά όχι μόνο συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, συνεχίζοντας να κάνουν καύση ορυκτών καυσίμων και να απελευθερώνουν επιβλαβείς εκπομπές στην ατμόσφαιρα, αλλά επίσης παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα με πολλούς τρόπους, ιδίως εκείνα των ιθαγενών των οποίων η γη και το περιβάλλον υποφέρουν από ολέθριες συνέπειες.

Η Pressenza παρακολουθεί από κοντά τα γεγονότα γύρω από τον αγώνα στο Standing Rock , ο οποίος είχε υποστηριχθεί τόσο από τις άλλες φυλές ιθαγενών στις Ηνωμένες Πολιτείες, από κινήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιβαλλοντικά κινήματα, από πολιτικούς όπως ο Μπέρνι Σάντερς, από προσωπικότητες και εκατομμύρια άτομα μέσω Facebook, και από πολλές άλλες οργανώσεις, ομάδες και ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που ανησυχούν για το μέλλον του πλανήτη μας, που απειλείται από ισχυρές εταιρείες με πολιτικές προσανατολισμένες στο κέρδος.

Αυτό το αυξανόμενο αντί-κίνημα μπορεί να συνοψιστεί στον όρο «Από-επένδυση», ο οποίος έχει αποδειχθεί ότι είναι ο μόνος τρόπος να προσπαθήσουμε και να σταματήσουμε τα μεγάλα επιβλαβή έργα όπως ο Αγωγός της Ντακότα. Πέρυσι, όλο και περισσότερες τράπεζες και επενδυτές πήραν τα χρήματά τους από έργα εξόρυξης λόγω της δημόσιας πίεσης, με σκοπό να τους υπενθυμίσουν ότι τα υψηλά πρότυπα που έχουν τεθεί για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των ιθαγενών τα βλέπουμε συχνά στο χαρτί, αλλά όχι στην πραγματικότητα.

Μια αντιπροσωπεία ιθαγενών γυναικών, ηγετών του Κινήματος του Standing Rock, και των συμμάχων τους περιόδευσαν στην Ευρώπη τον περασμένο μήνα για να υποστηρίξουν την αναζήτησή τους για δικαιοσύνη στις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των ιθαγενών και της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Κατά τη διάρκεια της στάσης τους στο Μόναχο, μιλήσαμε με την Τζάκι Φίλντερ (Mnicoujou Lakota και Mandan-Hidatsa, Συντονίστρια της Καμπάνιας του Λαϊκού Νομικού Έργου της Λακότα και διοργανώτρια των Συνομιλιών Mazaska), την Μισέλ Κουκ (Diné / Navajo, δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιδρυτικό μέλος της Νομικής Συλλογικότητας του Προστάτη του Νερού στο Standing Rock) και την Τάρα Χούσκα (Anishinaabe, δικηγόρος των φυλών, Διευθύντρια της Εθνικής Καμπάνιας Σεβασμός στη Γη, πρώην σύμβουλος υποθέσεων Αμερικανών Ιθαγενών του Μπέρνι Σάντερς) μαζί με την Όσπρι Οριέλ Λέικ, Διευθύντρια του WECAN, Δίκτυο Γυναικών για τη Γη και την Κλιματική Δράση, η οποία διοργάνωσε την περιοδεία και σκοπός της είναι να ενδυναμώσει τις γυναίκες να αναπτύξουν μη βίαιες και ανοιχτές σε όλους λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα.

***

Υπάρχει μια αυξανόμενη παγκόσμια τάση για την από-επένδυση από τα ορυκτά καύσιμα, κυρίως εξαιτίας του αγώνα στο Standing Rock. Κατά τη γνώμη σας, οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι πιο επιρρεπείς σε δημόσιες πιέσεις από τις αμερικανικές τράπεζες;

Μισέλ: Απολύτως. Για παράδειγμα, ταξιδέψαμε στη Νορβηγία, την Ελβετία και τη Γερμανία. Και ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε τη Νορβηγία ειδικότερα είναι ότι έχει ενσωματώσει διεθνή ανθρώπινα δικαιώματα στο νομικό της σύστημα. Έτσι, ως χώρα, κάνουν βήματα για την εφαρμογή των προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό δεν συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρώην ειδικός εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ιθαγενών Τζέιμς Ανάγια, καθώς και η πιο πρόσφατη ειδική εισηγήτρια Βικτόρια Τάουλι-Κόρπουζ, δήλωσαν και οι δύο ότι το εγχώριο νομικό σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών δεν ευθυγραμμίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα των ιθαγενών. Επίσης, επειδή η σημερινή διοίκηση μας απωθεί πολύ, είναι απαραίτητο να βγούμε έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να επιδιώξουμε τη στήριξη από συμμαχικά έθνη και οργανώσεις για την προστασία της πολιτιστικής επιβίωσης και της φυσικής ύπαρξης των ιθαγενών.

Κατ’ αρχήν φαίνεται εκπληκτικό το γεγονός ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο, δεδομένης της αφήγησης που ακουγόταν τουλάχιστον στην Ευρώπη όταν μεγαλώναμε, δηλαδή ότι όλες οι αδικίες που έγιναν στους λαούς των Πρώτων Εθνών στο παρελθόν έχουν αποκατασταθεί και ότι έχουν πάρει όλα τα δικαιώματά τους πίσω…

Μισέλ: Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη ρητορική και στην πραγματικότητα, ανάμεσα σε αυτά που λέγονται στο χαρτί και σε αυτά που βιώνουν στις ζωές και τα σώματά τους οι ιθαγενείς άντρες και γυναίκες. Και θα έλεγα επίσης ότι εάν εξετάσουμε τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου από το 1800 και μετά, αυτές οι δικαστικές αποφάσεις είναι πολύ σαφείς όσον αφορά τη θέση των ιθαγενών ως φυλετικά κατώτερου πληθυσμού τον οποίο πρέπει να προστατεύουν οι Ηνωμένες Πολιτείες ως κηδεμονευόμενο παιδί.

Τάρα: Ξέρετε, υπάρχει μια κοινή άποψη ότι ο Ομπάμα ήταν ένας σπουδαίος πρόεδρος. Το Standing Rock – αυτό το κίνημα – έγινε υπό τη διοίκηση του Προέδρου Ομπάμα. Έτσι, η αλλαγή διοίκησης δεν έχει επηρεάσει πραγματικά τους ιθαγενείς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι το ένα άτομο μετά το άλλο που λένε κάτι και δεν το κάνουν.

Μισέλ: Στις ΗΠΑ είναι δύσκολο, επειδή ο μόνος τρόπος που οι ιθαγενείς χρησιμοποιούν για να αλλάξουν πραγματικά αυτόν τον νόμο είναι μέσω της ενέργειας του Κογκρέσου ή της αντιστροφής των δεδικασμένων του Ανώτατου Δικαστηρίου. Και αν έχουμε ένα δικαστήριο που εξακολουθεί να διατηρεί ρατσιστικά στερεότυπα, αυτό επηρεάζει τις απόψεις τους. Έτσι, για παράδειγμα, όταν συναντηθήκαμε με την Credit Suisse, είπαν: «Θέλουμε απλώς να διασφαλίσουμε ότι δεν θα φέρετε όπλα ή τομαχόκ ή δόρατα, γι’ αυτό σας γράψαμε αυτό το email που έλεγε να μην φέρετε όπλα». Αυτό είναι το φυλετικό στερεότυπο που εξακολουθούν να έχουν αυτοί οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων.

Είναι γνωστό ότι η φυλετική διάκριση είναι ένα μεγάλο πρόβλημα και για την μαύρη κοινότητα στις Η.Π.Α. Το κίνημα Black Lives Matter υποστήριζε το Standing Rock την εποχή εκείνη. Υπάρχει συνέχεια αυτής της αμοιβαίας υποστήριξης και συνεργασίας;

Τάρα: Ναι, απολύτως. Συνεργαζόμαστε μαζί τους σε θέματα μασκότ, για την αρνητική αντιμετώπιση των Ιθαγενών Αμερικανών στην εκπροσώπηση στα μέσα ενημέρωσης και στα στερεότυπα των ποδοσφαιρικών ομάδων και όλα αυτά, τα οποία ξέρω ότι είναι πολύ εμφανή εδώ στη Γερμανία, αυτή η εικόνα του «ευγενή άγριου» εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη. Συνεργαζόμαστε στενά με το Black Lives Matter επειδή είναι πολύ στοχευμένοι ως πληθυσμός. Ήταν πολύ στοχευμένοι από την αστυνομία. Οι ιθαγενείς Αμερικανοί είναι δίπλα τους. Σύμφωνα με τα δημογραφικά στοιχεία, στην πραγματικότητα είναι περισσότερο πιθανό εμείς να σκοτωθούμε από την αστυνομία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρόλο που είμαστε λιγότερο από το 2% του πληθυσμού. Όταν έχουμε αλληλεπιδράσεις με αστυνομικούς, συχνά καταλήγουμε θύματα. Και το καταλαβαίνουν αυτό και η συνεργασία και η υποστήριξη από το Black Lives Matter και όλα τα είδη διαφορετικών κινημάτων από όλη τη χώρα, η μετανάστευση, όλα αυτά τα διαφορετικά μέρη ήταν απίστευτο. Και είναι ακόμα εκεί δίπλα μας.

Στην ευρωπαϊκή σας περιοδεία συναντάτε τράπεζες και ασφαλιστές όπως η UBS, η Credit Suisse, η Zürich Insurance, η Swiss Re, η Bayern LB, η Allianz, η Deutsche Bank και άλλους που εξακολουθούν να συμμετέχουν στη χρηματοδότηση του αγωγού στην Ντακότα. Ωστόσο, υπήρξαν άλλοι που έχουν ήδη σταματήσει τις επενδύσεις τους, όπως η BNP Paribas στη Γαλλία.

Τάρα: Η BNP Paribas έχει κάνει μια τεράστια δήλωση σχετικά με την απόφασή της να αποσύρει τις επιχειρηματικές της σχέσεις από οποιονδήποτε χρηματοδοτεί ασφαλτούχο άμμο ή πετρελαιοφόρο σχιστόλιθο και να σταματήσει τις αρκτικές γεωτρήσεις.

Η BankTrack, η οποία παρακολουθεί και ενθαρρύνει τις εκστρατείες από-επένδυσης, καλεί τις άλλες τράπεζες να ακολουθήσουν την BNP Paribas, ξεκινώντας από τις τράπεζες που έχουν προσυπογράψει τις Αρχές του Ισημερινού. Ποιες είναι οι Αρχές του Ισημερινού και παρέχουν πραγματικά επαρκή προστασία για το περιβάλλον και τα δικαιώματα των ιθαγενών;

Τζάκι: Είναι ο υποτιθέμενος χρυσός κανόνας για τη χρηματοδότηση έργων σε επίπεδο έργου και συνοδεύονται με διαχείριση περιβαλλοντικών και κοινωνικών κινδύνων. Αφήνουν τις χώρες αυτές να κάνουν ό,τι θέλουν με τους ιθαγενείς. Και τώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες ο κανόνας της διαβούλευσης είναι η διαβούλευση – όχι η συναίνεση, που είναι η άδεια. Η διαβούλευση είναι εξ ορισμού να ανταλλάσσεις πληροφορίες, όχι να ζητάς την άδεια. Οι Αρχές του Ισημερινού είναι εντελώς ελλιπείς. Δεν τηρούνται καν όταν πρόκειται για πραγματικά έργα. Ο αγωγός της Ντακότα ήταν συμβατός με τις Αρχές του Ισημερινού, αλλά σαφώς δεν έχει οφέλη για το περιβάλλον και παραβιάζει διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα, τις οποίες προσπαθούν να εκπροσωπήσουν.

Μισέλ: Ζητάμε από αυτές τις τράπεζες να ακολουθήσουν το νόμο τους, που σημαίνει όταν οι πελάτες τους παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή ασκούν βία κατά των ιθαγενών να αποκλείουν τον πελάτη από το επενδυτικό τους κόσμο. Στην περίπτωση του Standing Rock, έχουμε ξεκάθαρες διακριτές συγκεκριμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απορρέουν από την Energy Transfer Partners. Και θέλουμε αυτός ο πελάτης να αποκλειστεί από τις επενδύσεις των διαφόρων τραπεζών που συναντάμε στη Νορβηγία, τη Γερμανία και την Ελβετία.

Κατά την άποψή σας, τι μπορούμε να κάνουμε στην Ευρώπη για να υποστηρίξουμε το κίνημα του Standing Rock, την εκστρατεία από-επένδυσης και τα δικαιώματα των ιθαγενών εν γένει;

Τάρα: Όταν έρχονται οι ιθαγενείς πετώντας 5.000 μίλια για να συναντηθούν με αυτές τις τράπεζες, μας κοιτάζουν και λένε: «Δεν έχουμε αρκετά στοιχεία». Είμαστε ακριβώς μπροστά στα μάτια τους. Έχουμε δικαστικά έγγραφα και έχουμε εκθέσεις του ΟΗΕ και έχουμε όλα αυτά τα πράγματα και εξακολουθούν να λένε: «Λοιπόν, εξετάζουμε τις αποδείξεις». Χρειαζόμαστε πολίτες που να λένε: «Αυτές είναι οι τράπεζές μας, αυτά είναι τα χρήματά μας που επενδύονται. Μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό»!

Έτσι, θα λέγατε ότι παίρνοντας κάποιος τα χρήματά του από μια τράπεζα είναι πραγματικά το πιο αποτελεσματικό πράγμα που μπορεί να κάνει;  

Τζάκι: Ναι. Η Energy Transfer κάνει μήνυση στην Greenpeace, την BankTrack και άλλους ανθρώπους σε άλλες οργανώσεις με τις οποίες δουλεύουμε καθημερινά. Τους κάνουν μήνυση επειδή δυσκολεύονται να χρηματοδοτήσουν τα άλλα τους έργα λόγω της από-επένδυσης.

Μισέλ: Και θα ήθελα να προσθέσω ότι πρέπει να βρούμε έναν τρόπο για τον έλεγχο των τραπεζών και των εταιρειών. Πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος ώστε αυτοί οι θεσμοί να λογοδοτούν. Διότι δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα των Ινδιάνων, όταν δεν μπορούμε να συμμορφώσουμε αυτές τις τράπεζες στην τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι ένα πρόβλημα για κάθε πολίτη του κόσμου, επειδή αυτές οι τράπεζες τους επηρεάζουν όλους. Έτσι, είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, αλλά το βλέπουμε από τη δική μας πλευρά. Αλλά χρειαζόμαστε νόμους που θα τους καταστούν υπεύθυνους όταν παραβιάζουν τον νόμο. Και αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάτι τέτοιο διαθέσιμο για τα θύματα που έχουν κακοποιηθεί είτε από τις εταιρείες είτε  από τις δόλιες ενέργειες των τραπεζών.

Τάρα: Ο κόσμος αλλάζει. Αλλάζει πολύ γρήγορα. Και ο κόσμος δεν πρόκειται να περιμένει, καθώς οι εταιρείες εξακολουθούν να κατευθύνουν την αφήγηση και να ελέγχουν όλα τα χρήματα. Και έτσι εξαρτάται από μας, ως διοργανωτές, ως πολίτες, ως άνθρωποι που θέλουν να επιβιώσουν ως την επόμενη γενιά για να κάνει κάτι. Πρέπει να κάνουμε κάτι.

Οι ιθαγενείς είναι μερικοί από τους πιο φτωχούς, καταπιεσμένους ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχουμε πολύ, πολύ, πολύ λίγα. Και αυτοί οι άνθρωποι είναι αυτοί που αγωνίζονται για ένα μέλλον για όλους. Αλλά πετυχαίνουν επειδή η από-επένδυση κοστίζει σε αυτές τις εταιρείες δισεκατομμύρια δολάρια. Είναι αφοσιωμένες ομάδες ανθρώπων που πραγματικά ενδιαφέρονται, που μπορούν να κάνουν τη μεγάλη αλλαγή.

Μισέλ: Το αίτημά μας είναι κάθε εταιρεία που πρόκειται να προτείνει κάποια ενεργειακή ανάπτυξη σε περιοχές ιθαγενών θα πρέπει να επιδιώξει την ουσιαστική και αποτελεσματική διαβούλευση με στόχο την Ελεύθερη, Πρωτύτερη και Ενημερωμένη Συναίνεση. Αυτό θα πρέπει να είναι το πρότυπο για όλα τα έργα σε ολόκληρο τον κόσμο που γίνονται στις παραδοσιακές περιοχές και εδάφη των ιθαγενών. Αυτό πρέπει να είναι το πρότυπο και αυτό είναι το πρότυπο για το οποίο εργαζόμαστε.

Υπάρχουν πολλά δημοτικά συμβούλια στις ΗΠΑ που έχουν ήδη αποσυρθεί από αυτές τις επενδύσεις;

Τζάκι: Το Σιάτλ, το Σαν Φρανσίσκο, το Σαλτ Λέικ Σίτι, το Λος Άντζελες, ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης έκανε μια δήλωση, αρκετές πόλεις το εξετάζουν, η Ουάσιγκτον και περίπου τέσσερις άλλες, το Σάντα Φε επίσης.

Ο αγώνας στο Standing Rock έχει προσθέσει ένα ισχυρό πνευματικό υπόβαθρο στη μη βίαιη αντίσταση, που συνοψίζεται στο θαυμάσιο σύνθημα «Υπεράσπιση του Ιερού». Πώς μπορεί αυτό το πνεύμα να συνεχιστεί και κατά τη γνώμη σας πώς μπορούμε να ενσταλάξουμε περισσότερη αναγκαία πνευματικότητα στις κοινωνίες μας;

Μισέλ: Αυτό το σύστημα από-πνευματοποιεί τους ανθρώπους για να τους ελέγξει. Για να γίνουν υπάκουοι, για να τους στερήσουν την αληθινή δύναμή τους. Αυτό που ελπίζω είναι να καταλαβαίνουμε ότι κατά τη διάρκεια του δυτικού πολιτισμού, 500 χρόνια πολέμου κατά της αφοσίωσης στη φυλή, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών που καίγονταν, της στέρησαν αυτής της περιοχής από τους ανθρώπους της ιατρικής, πολλά χρόνια πριν με την Ισπανική Ιερά Εξέταση. Έτσι, υπάρχει λόγος για τον οποίο υπάρχει αποσύνδεση, δεν συνέβη φυσικά. Συνέβη με εσκεμμένη βία, για να πάρει αυτή τη δύναμη από τις γυναίκες και να πάρει αυτή τη δύναμη από τους ανθρώπους. Αλλά νομίζω ότι τώρα, είναι ο καιρός για να θεραπεύσουμε, να θεραπεύσουμε αυτόν τον κύκλο της ζωής. Μέρος αυτού που κάνουμε νομίζω είναι ότι προσπαθούμε να το θεραπεύσει αυτό, να πούμε ότι δεν μπορούμε να συνεχίζουμε να εκμεταλλευόμαστε τη Γη και τους πόρους. Πρέπει να μάθουμε ξανά να ζούμε με τη Γη. Πρέπει να μάθουμε πώς να είμαστε συγγενείς. Είμαστε όλοι συνδεδεμένοι σε έναν ιστό ζωής. Εάν κοιτάξετε έναν ιστό αράχνης, εάν κουνήσετε μια περιοχή αυτού του ιστού, θα κυματιστεί σε ολόκληρο τον ιστό. Και αυτός ο ιστός είναι ευαίσθητος, και έτσι είναι και η ζωή. Η ζωή είναι σαν τον ιστό της αράχνης, πολύ ευαίσθητη. Και έτσι πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί μεταξύ μας, με το τι κάνουμε και το τι λέμε. Επειδή επηρεάζουμε τον κόσμο γύρω μας. Έτσι, όσο περισσότερο μπορούμε να εναρμονιστούμε για να κατανοήσουμε ότι ζούμε σε σχέση ο ένας με τον άλλον, ότι αυτό που κάνεις εσύ επηρεάζει εμένα.

Υπάρχει αυτό το παλιό ρητό που λέει: «Όσο είμαι στο κανό μου και εσύ είσαι στη βάρκα σου, μοιραζόμαστε το ίδιο ποτάμι της ζωής. Αυτό που πλήττει εσένα, θα πλήξει εμένα». Έτσι μοιραζόμαστε τον πλανήτη μαζί. Μοιραζόμαστε αυτούς τους πόρους, μοιραζόμαστε ένα μέλλον. Και έτσι πρέπει να συνεργαστούμε. Πρέπει να δούμε ο ένας τον άλλον ως συγγενείς, ως ανθρώπινα όντα. Πρέπει να συνεργαστούμε για την έβδομη γενιά. Ελπίζω ότι όλος ο κόσμος, και ειδικά αυτοί που έχουν ξεκληριστεί από τον αποικισμό, να μπορέσουν να αναζωπυρώσουν και να επανασυνδέσουν το πνεύμα τους με τη δύναμή τους.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αντιπροσωπεία:

http://wecaninternational.org/pages/autumn17-divestment-spokeswomen

 

Φωτογραφία: Teena Pugliese, Μέσα Ενημέρωσης Ιθαγενών Γυναικών – Από τα αριστερά: η Μισέλ Κουκ, η Λαντόνα Μπρέιβ Μπουλ Άλαρντ, η Τάρα Χούσκα και η Τζάκι Φίλντερ στη Νορβηγία ως μέλη της αντιπροσωπείας για την από-επένδυση του Αγωγού της Ντακότα (DAPL)