ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΑΝΤΙΡ ΝΟΥΡΙ
Από μόνη της η λέξη διακίνηση δεν περιγράφει απαραίτητα τη διεξαγωγή κάποιου εγκλήματος, αλλά τη μεταφορά ενός αντικειμένου ή μιας ιδέας. Όταν όμως δίπλα της μπαίνει το ουσιαστικό «άνθρωπος», το νόημα αλλάζει διότι πλέον μιλάμε για μετακίνηση ανθρώπων μέσω παράνομων διαδικασιών. Το θέμα της παράνομης διακίνησης ανθρώπινων ζωών σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, γι’ αυτό και αποφάσισα να μοιραστώ δημοσίως κάποιες προσωπικές εμπειρίες.
Είναι σημαντικό να τονιστεί εξ αρχής πως οι πρόσφυγες που καταφθάνουν στην Ευρώπη καθημερινά δεν έχουν άλλη επιλογή πέραν της παράνομης εισόδου στις χώρες υποδοχής. Όταν σαν έφηβος παίρνεις απόφαση να αφήσεις πίσω την οικογένειά σου και να ξεκινήσεις ένα ταξίδι σε άγνωστα βουνά, έρχεσαι αντιμέτωπος με πραγματικές προκλήσεις. Είναι πολύ εύκολο να χάσεις τις δυνάμεις σου και να γίνεις βορά των άγριων ζώων της περιοχής, χωρίς να μάθει ποτέ κανείς τι απέγινες.
Οι κουβέντες που έχω κάνει με φίλους που βίωσαν παρόμοιες καταστάσεις είναι πολλές και δυστυχώς παρόμοιες. Πρόκειται για εμπειρίες που δεν ξεχνάς, αλλά τις θυμάσαι σαν να τις έζησες μόλις χθες. Όταν τρέχεις να σωθείς από τους βομβαρδισμούς, δεν έχεις την πολυτέλεια να σκεφτείς ποιος είναι ο παράνομος και ποιος ο νόμιμος τρόπος για να αποδράσεις. Τρέχεις. Αυτό κάνεις μόνο. Τρέχεις είτε μόνος σου, είτε με την οικογένειά σου, προσπαθώντας μόνο να μην κοιτάξεις πίσω. Αυτή είναι πλέον η πραγματικότητά σου, μια πραγματικότητα που βίωσα εγώ, οι φίλοι μου, και δυστυχώς συνεχίζουν να βιώνουν πολλοί ακόμη άνθρωποι.
Κάποτε συνάντησα έναν Αφγανό ο οποίος ήθελε να περάσει ένα ανήλικο μέλος της οικογένειάς του σε μία χώρα της Ευρώπης. Όταν του ζήτησα να μου εξηγήσει για ποιον λόγο επιλέγει αυτόν τον παράνομο τρόπο, η απάντησή του ήταν κάτι παραπάνω από αναμενόμενη: «Αν κάνω αίτηση οικογενειακής επανένωσης δεν είναι σίγουρο αν θα εγκριθεί, και αν απορριφθεί θα το ξέρω μετά από ένα χρόνο περίπου. Ένας χρόνος στην αναμονή με τεράστια ψυχολογική πίεση. Δυστυχώς οι διακινητές θεωρούνται η fasttrack διαδικασία. Το ξέρω ότι οικονομικά θα μου στοιχίσει πολλά, αλλά τουλάχιστον θα έχω προσπαθήσει χωρίς να χάσω και άλλο χρόνο από τη ζωή μου». Αν και πρόκειται για μια απάντηση που έχω ακούσει πολλές φορές, κάθε φορά που βγαίνει από ένα καινούριο στόμα, με σοκάρει το ίδιο.
Ας πάμε τώρα όμως και στην άλλη πλευρά. Στο δικό μου ταξίδι έτυχε να γνωρίσω αρκετούς ανθρώπους που ήξεραν με ποιον τρόπο θα σε περάσουν από τη μία χώρα στην άλλη. Ρώτησα αρκετές φορές για ποιο λόγο ρισκάρουν τη ζωή τους κάνοντας κάτι παράνομο, αλλά η απάντηση που έπαιρνα πάντα ήταν αποστομωτική χωρίς να μου αφήνει περιθώρια για περαιτέρω ερωτήσεις.
«Ούτε εμείς αλλά ούτε και οι άνθρωποι που προσπαθούν τώρα να περάσουν τα σύνορα έχουμε άλλη επιλογή. Η νόμιμη οδός είναι χρονοβόρα και όταν εσύ δεν γνωρίζεις αν θα ζεις μέσα στα επόμενα 5 λεπτά είναι παράλογο να περιμένεις τις αρχές να κινήσουν τις όποιες διαδικασίες. Από την άλλη, ούτε εμείς που βοηθάμε έχουμε άλλη επιλογή. Χρόνια μετά την εγκατάστασή μας το σύστημα δεν έκανε ποτέ τίποτα για να μας εντάξει στην κοινωνία. Είμαστε άνθρωποι και έχουμε ανάγκες να καλύψουμε, με αποτέλεσμα η διακίνηση να αποτελεί μία ευκαιρία για να λύσουμε κάποια από τα προβλήματά μας πιο γρήγορα. Ρίσκο μεν, αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή».
Το σύστημα κοινωνικής ένταξης στην Ελλάδα είναι ανύπαρκτο με αποτέλεσμα αυτοί οι άνθρωποι να αφήνονται στη μοίρα τους. Πρόκειται για ανθρώπους με τις ίδιες ανησυχίες όπως όλοι μας, με δικαίωμα για μια ομαλή καθημερινότητα. Όταν όμως αφήνονται στη μοίρα τους αναγκάζονται να βρουν εναλλακτικούς τρόπους επιβίωσης.
Σχεδόν 22 χρόνια πρόσφυγας έχω περάσει από Πακιστάν, Ιράν, Τουρκία, Ελλάδα και δεν είδα ποτέ κάποιο μαγαζί με ταμπέλα «ελάτε να σας περάσουμε απέναντι», δεν είδα διακινητές να ψάχνουν θύματα. Οι πρόσφυγες είναι αυτοί που ψάχνουν τους διακινητές. Και ποιος είναι ο διακινητής; Είναι εκείνος ο πρόσφυγας που προσπάθησε αμέτρητες φορές να φύγει από τη χώρα χωρίς επιτυχία, αλλά που τώρα πια γνωρίζει τη διαδρομή καλύτερα από όλους. Τα χρήματά του τελείωσαν και τώρα η διακίνηση αποτελεί μία ευκαιρία για να βρει το απαιτούμενο κεφάλαιο και να προσπαθήσει ακόμα μία φορά να περάσει τα σύνορα.
Θέλεις να σταματήσει η παράνομη διακίνηση ανθρώπινων ζωών; Κι εγώ το θέλω όσο τίποτα. Ας το πιάσουμε από την αρχή όμως. Για να μπορέσουμε να δώσουμε ένα τέλος σε αυτό, θα πρέπει οι άνθρωποι να μη χρειάζεται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, δηλαδή να μην απειλούνται οι ζωές τους. Άρα να μη γίνονται πόλεμοι, και επομένως να σταματήσουν να υπάρχουν συμφέροντα. Τι ωραία που θα ήταν να λύνουμε τις διαφορές μας με συζητήσεις και τι ωραία που θα ήταν αν οι χώρες υποδοχής μας υπολόγιζαν ως ανθρώπους, αναπτύσσοντας ένα αξιοπρεπές σύστημα κοινωνικής ένταξης και κλείνοντας μια για πάντα το παραθύρι της διακίνησης! Γνωρίζουν πώς να το κάνουν, ξεκάθαρα. Το ερώτημα όμως είναι ένα: Θέλουν να το κάνουν;
Ναι, σε έναν ιδανικό κόσμο η λύση θα ήταν εφικτή αν το σύστημα δεν είχε συμφέροντα από τη διακίνηση ανθρώπινων ζωών. Καλώς ήρθες όμως στην πραγματικότητα!
Συντάκτης Ναντίρ Νούρι | Επιμέλεια: Φάνης Κόλλιας
