Χιλιάδες Τούρκοι και Κούρδοι έχουν παντρευτεί, με τρόπο παράνομο, με άλλες χιλιάδες κορίτσια και γυναίκες πρόσφυγες, από την έναρξη του πολέμου της Συρίας το 2011. Η Δημοκρατία της Τουρκίας απαγόρευσε το 1926 την πολυγυνία (το δικαίωμα των ανδρών να έχουν περισσότερες συζύγους) και επίσης το γάμο με ανήλικα κορίτσια. Εντούτοις, έχει διατηρήσει το ίδιο απαρχαιωμένο σύστημα της αγοράς που αντικειμενικοποιεί τη γυναίκα και της αποδίδει την ιδιότητα του κατώτερου είδους. Μόνο πέρυσι, περίπου 270 γυναίκες δολοφονήθηκαν εξαιτίας της έμφυλης βίας.
Σύμφωνα με τις φεμινίστριες Τουρκάλες, η αρσενική πολυγυνία εκτοξεύτηκε στις περιοχές κοντά στα τουρκο-συριακά σύνορα τα τελευταία πέντε έτη. Ενώ στη σύγχρονη Τουρκία, αυτή η πρακτική είχε παρακμάσει και καμία γυναίκα των αστικών περιοχών δεν ήθελε να είναι Kuma (συν-σύζυγος), στην επαρχία, οι πλούσιοι κύριοι που θέλουν να παινευτούν για τη σεξουαλική δύναμή τους και την περιουσία τους, συνηθίζουν να εκθέτουν τις τέσσερις ή πέντε συζύγους τους και ένα στρατό από αρσενικά παιδιά για να περιφρονήσουν το νόμο.
Επιπλέον, μερικοί δευθύνοντες – του ίδιου κυβερνητικού κόμματος- της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης αρέσκονται να έχουν τουλάχιστον δύο σκλάβες του σεξ στην οικία τους. Για το λόγο αυτόν, το να επιτρέπεται σε Τούρκους ιμάμηδες να επικυρώνουν τη σεξουαλική ένωση ενός άνδρα και αμέτρητων γυναικών, δηλώνοντας «Χαλάλ» («halal») στις πλάτες των νόμων της χώρας, μήπως θα αποτελούσε μέρος της καθόλου διακριτικής στρατηγικής τους να εγκαθιδρύσουν τη φονταμενταλιστική εκδοχή του Ισλάμ στην Τουρκία;
Πόλεμος πάνω στο σώμα της γυναίκας πρόσφυγα
Εάν πριν τον πόλεμο οι Σύριες γυναίκες ήταν στα χέρια του Θεού, εφεξής το διαμόνιο του πολέμου και οι συνέπειές του δεν θα τις αφήσουν σε ησυχία. Οι επιζήσασες από τη διαμάχη θα εξακολουθήσουν να είναι «πολεμική λεία» για τους παρατηρητές των προσφύγων, για άλλους πρόσφυγες και επίσης για μερικούς αμφιτρύωνες κυρίους. Στην άγνωστη και αβέβαιη χώρα υποδοχής, ορφανά κορίτσια, χήρες με παιδιά, γυναίκες μόνες ή συνοδευόμενες από κάποιον οικογενειακό αρσενικό κηδεμόνα… θα εξακολουθήσουν να υποφέρουν τις χίλιες και μία μορφές εξευτελισμού, σεξουαλικής παρενόχλησης ή βιασμού που υπέφεραν κατά τη φυγή τους. Μαθήτριες, εργαζόμενες, νοικοκυρές ή φοιτήτριες έχουν μετατραπεί σε απλούς πρόσφυγες, όρος με ένα τρομερό αρνητικό φορτίο που επίσης τους σβήνει την ταυτότητα και την κοινωνική θέση που κατείχαν. Στην Τουρκία, μία χώρα από τις κυρίως υπεύθυνες της τραγωδίας τους, οι Σύριοι δεν είναι καλοδεχούμενοι. Κανείς δεν θέλει τους φτωχούς.
Από περίπου 2 εκατομμύρια Σύριων προσφύγων στην Τουρκία, περίπου 220.000 μόνο διαμένουν στους καταυλισμούς προσφύγων, δεχόμενοι κάποια βοήθεια. Οι υπόλοιποι έπρεπε να επιβιώσουν νοικιάζοντας καλύβες, αποθήκες και διαμερίσματα, όπου στοιβάζονται, έναντι πολύ υψηλού τιμήματος που στραγγαλίζει την προσωπική τους οικονομία. Είναι εκεί που οι έμποροι «φρέσκιας γυναικείας σάρκας» εμφανίζονται: προσφέρουν δωρεάν διαμονή στους αρχηγούς της οικογένειας με αντάλλαγμα το σεξ ή ζητούν από τους αφερέγγυους γονείς μία κόρη ως προκαταβολή ενοικίου για ένα χρόνο. Το ότι αυτοί οι άνδρες δεν ξέρουν αραβικά για να επικοινωνήσουν με αυτές τις γυναίκες, δεν είναι πρόβλημα: κανείς δεν ζητά από έναν βιαστή να ξέρει γλώσσες.
Kuma σημαίνει συν-σύζυγος
Το παραδοσιακό γυναικείο επάγγελμα της «προξενήτρας» στην Τουρκία αποτελεί σήμερα ανδρική υπόθεση στα σύνορα με τη Συρία. Έναντι κάποιας προμήθειας, φέρνουν σε επαφή τους αιτούντες με τις αιτούμενες. Οι «γαμπροί» των 50 ή 60 ετών, που ορκίζονται ότι είναι πλούσιοι, εργένηδες ή χήροι χωρίς παιδιά, ψάχνουν κορίτσια από φτωχές και πολυμελείς οικογένειες, εγκαταλειμμένες μητέρες ή χήρες των οποίων η ηλικία δεν ξεπερνά τα 22-23 έτη. Οι «κηδεμόνες» κερδίζουν περίπου 1.000 Ευρώ, προκειμένου να τις παραδώσουν σε γάμο. Επειδή είναι τόσο φθηνές, υπάρχουν άνδρες που έχουν, ήδη, μέχρι τρεις Σύριες συζύγους, στοιβαγμένες στην ίδια κατοικία. Οι θρησκευτικοί τους γάμοι είναι επίσης μία φάρσα, καθώς εκείνες που διέφυγαν όπως ήταν, στερούνται δελτίου ταυτότητας και εκείνοι, για να εξακολουθήσουν να είναι παντρεμένοι, δεν μπορούν να καταχωρίσουν την ένωση με τρόπο νόμιμο. Γι’ αυτό και οι δεύτερες «σύζυγοι» στερούνται όλων των νόμιμων δικαιωμάτων από το γάμο. Μόλις βρεθούν στη φωλιά της εξαναγκαστικής αγάπης, οι νύφες βρίσκονται χωρίς περιουσία, συνυπάρχουν με άλλες γυναίκες και μισή ντουζίνα παιδιά. Και τώρα τι; Άλλες παραιτούνται, άλλες ζητούν διαζύγιο και οι πιο θαρραλέες μένουν με τα κοσμήματα που η παράδοση απαιτεί να δοθούν στην κοπέλα και δραπετεύουν.
Εκατοντάδες Σύριων κοριτσιών προσφύγων μεταξύ 12-13 ετών είναι ήδη μητέρες. Από το 2011 έχει καταγραφεί η γέννηση μερικών 70.000 μωρών αυτή της εθνικότητας στην Τουρκία. Ζοφερή εικόνα για κορίτσια-μητέρες και τα παιδιά τους. Άλλες συμπατριώτισσες πουλούν το σώμα τους στους τουρκικούς δρόμους για περίπου 5 Ευρώ, ή καταφεύγουν στην επαιτεία όταν πέφτει η νύχτα και μπορούν να κρύψουν την ντροπή από το πρόσωπό τους για να δώσουν στα παιδιά τους ή στα εγγόνια τους κάτι να φάνε. Υπάρχει κατάλληλο μέτρο για να μετρηθεί η οδύνη;
Οι «νόμιμες» Τουρκάλες και Κούρδες γυναίκες, είναι επίσης θύματα αυτού του πολέμου: ταπεινωμένες από τους συζύγους τους που έφεραν μία γυναίκα στο σπίτι, πάντοτε πιο όμορφη και πιο νέα, απειλούν με αυτοκτονία ή πέφτουν σε κατάθλιψη, χωρίς να έχουν που να πάνε. Το σπίτι της πολυγαμίας είναι μία κόλαση: αναφέρει η Βίβλος πως ο Αβραάμ- ο πατριάρχης των Ιουδαίων και των Μουσουλμάνων – μην αντέχοντας τις διαμάχες και τις διαφωνίες στο σπίτι ανάμεσα στις δύο γυναίκες του, αποφάσισε να εγκαταλείψει τη δεύτερη σύζυγό του, την Αγάρ και το παιδί της στην έρημο, για να τους αφήσει να πεθάνουν από τη δίψα και την πείνα. Κι αυτός ο προφήτης εξακολουθεί να τυχαίνει σεβασμού!
Το γεγονός ότι καμία κοινότητα δεν μπορεί να ανεχτεί τόση ένταση και διαρκή αστάθεια, είναι ο πρωταρχικός λόγος για τον οποίο η πλειοψηφία των μουσουλμάνων ανδρών επιλέγουν τη μονογαμία.
Το Ισλάμ και «οι πολλές σύζυγοι»
«Ένας καλός μουσουλμάνος οφείλει να προστατεύει τις αβοήθητες γυναίκες», καταφάσκουν εκείνοι που δικαιολογούν την ανδρική πολυγαμία ως ένα έργο αγαθοεργίας. Αλλά, γιατί πρέπει να μπεις κυριολεκτικά στο κρεβάτι κάποιου για τον βοηθήσεις;
Το Κοράνι αναφέρει την πολυγυνία μόνο σε ένα εδάφιο: «Εάν φοβάστε ότι δεν είστε δίκαιοι με τα ορφανά, τότε, παντρευτείτε με τις γυναίκες που σας αρέσουν: δύο, τρεις ή τέσσερις. Αλλά, εάν φοβάστε ότι δεν ενεργείτε με δικαιοσύνη, τότε μόνο με μία ή με τις σκλάβες σας. Έτσι, θα αποφύγετε καλύτερα το να πράττετε άσχημα» (4:3).
Οι υπερασπιστές αυτού του διατάγματος λένε ότι αυτή η πρακτική προέκυψε για να μετριάσει τη δημογραφική ανισορροπία και μία υποτιθέμενη αριθμητική ανωτερότητα των γυναικών απέναντι στους άνδρες, οι οποίοι πέθαιναν στους πολέμους ή ήταν αντικείμενο εμπορίου σκλάβων. Όμως, θα επέτρεπαν οι θρησκευτικές αρχές στην Ξινγιάνγκ – μουσουλμανική, κινεζική κατά πλειοψηφία περιοχή, όπου ο αριθμός των ανδρών είναι μεγαλύτερος απ’ αυτόν των γυναικών- μία μουσουλμάνα να έχει περισσότερους συζύγους;
Από την άλλη μεριά, ισχύει ότι η πρώτη σύζυγος, που είναι ταπεινωμένη, έχει δικαίωμα να ζητήσει διαζύγιο —στη θεωρία—, αλλά δεν συνηθίζει να το κάνει, διότι αυτομάτως και όπως ορίζει η Σαρία, θα αποχωριστεί τα παιδιά της, καθώς αυτά πάντοτε θα ανήκουν στον πατέρα. Επιπλέον, πως θα μπορέσει να ξαναοργανώσει τη ζωή της χωρίς εργασία και χωρίς μία στοιχειώδη μόρφωση, την οποία ζητά η αγορά; Φαίνεται πως όλα έχουν οργανωθεί στο χιλιοστό ώστε κανείς να μην μπορεί να ξεφύγει από τον απόλυτο έλεγχο του άνδρα.
Οι φεμινίστριες του Ισλάμ ορκίζονται ότι το Κοράνι, υπό τον όρο ότι εξαρτάται από τον άνδρα να έχει μία δίκαιη συμφωνία με τις γυναίκες, καθιστά αδύνατη την ασκηση της πολυγυνίας, καθώς αυτός θα έχει πάντα κάποια «προτίμηση». Όμως, γιατί ο θεός δεν απαγόρευσε ανοιχτά αυτού του τύπου τις ενώσεις, όπως το έκανε με τη μοιχεία ή την πολυανδρία και δημιουργεί τόση σύγχυση και τόση ταλαιπωρία στα πλάσματά του;
Οι προοδευτικές μουσουλμανικές δυνάμεις αντί να δικαιολογούν αυτούς τους κανόνες που ανήκουν σε συγκεκριμένους αιώνες, κοινωνίες και εδάφη, θα όφειλαν να στοιχηματίσουν υπέρ του διαχωρισμού της θρησκείας από το Κράτος, όπως και να υιοθετήσουν τις αντιλήψεις τους στους νέους καιρούς. Ξέρουν ότι, σε αυτήν την περίπτωση, το ιερό κείμενο περιορίζει τον αριθμό των συζύγων σε τέσσερις: η αραβική γλώσσα του τότε στερείται γραμματικά σημεία και για να μην μακρύνει τη φράση, άφησε τον αριθμό σε τέσσερις. Η απόδειξη γι αυτό είναι ότι ο ίδιος ο προφήτης Μαχόμα είχε τουλάχιστον έντεκα γνωστές συζύγους ταυτοχρόνως.
Η πολυγυνία δεν είναι ένα είδος πολιτισμού, είναι καρπός τους αρχαϊκού πατριαρχικού συστήματος, η άδικη μοιρασιά των πόρων, της οικονομικής και νομικής δύναμης του άνδρα, του σεξουαλικού απαρτχάιντ ενάντια στη γυναίκα, των σκληρών πολέμων που τις ρίχνουν στη μαύρη τρύπα της απελπισίας και τις αναγκάζουν να ψάχνουν ένα κεραμίδι και ένα κομμάτι ψωμί.
