Μύθος 2: Η πυρηνική ενέργεια είναι απαραίτητη για το βασικό φορτίο [όχι, δεν είναι, ούτε και το βασικό φορτίο είναι]

Η παρακάτω σειρά άρθρων, που καταρρίπτει επτά διαδεδομένους μύθους γύρω από την πυρηνική ενέργεια, προέρχεται από τη μελέτη του δρος Neil Overy με τίτλο “Neither Climate Nor Jobs” («Ούτε κλίμα ούτε δουλειές»), η οποία εκδόθηκε από το Γραφείο του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στο Κέιπ Τάουν. Όπως τα στοιχεία αποδεικνύουν, η πυρηνική ενέργεια είναι ακατάλληλη να χρησιμεύσει ως όπλο ανάσχεσης της κλιματικής κρίσης και ως όχημα διασφάλισης μιας κοινωνικά δίκαιης ενεργειακής μετάβασης.

Μύθος 2: Η πυρηνική ενέργεια είναι απαραίτητη για το βασικό φορτίο [όχι, δεν είναι, ούτε και το βασικό φορτίο είναι

Χάρη στην ανάπτυξη των μπαταριών και στο «έξυπνο δίκτυο», η πεποίθηση ότι η βασική ισχύς πρέπει να παρέχεται από κεντρικές μεγάλες εγκαταστάσεις άνθρακα και πυρηνικά εργοστάσια, που είναι πάντα σε λειτουργία, καθίσταται άνευ σημασίας και αναχρονιστική… Το άρθρο αυτό είναι κεφάλαιο από το βιβλίο του δρος Neil Overy Ούτε κλίμα ούτε δουλειές: Πυρηνικοί μύθοι για τη Δίκαιη Μετάβαση, μια έκδοση του Γραφείου Κέιπ Τάουν του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ.

Συχνά υποστηρίζεται ότι η πυρηνική ενέργεια είναι απαραίτητη επειδή παρέχει την απαιτούμενη «ισχύ βασικού φορτίου»[i] (ή αλλιώς φορτίου βάσης) – την ικανότητα ενός σταθμού παραγωγής ενέργειας να παρέχει συνεχώς την ελάχιστη απαιτούμενη ποσότητα ενέργειας[ii]. Σε οποιοδήποτε μεγάλο σύστημα δικτύου, θα υπάρχει πάντα ζήτηση για ένα ελάχιστο επίπεδο ηλεκτρικής ενέργειας για την τροφοδοσία των συνεχιζόμενων βιομηχανικών διαδικασιών, όπως η τήξη, ή για την τροφοδοσία οικιακών συσκευών, όπως τα ψυγεία. Ιστορικά, η ισχύς βασικού φορτίου για αυτή τη «ζήτηση όλο το εικοσιτετράωρο» παρέχεται από μεγάλους, κεντρικούς σταθμούς άνθρακα και πυρηνικά εργοστάσια που είναι πάντα σε λειτουργία. Συμβατικά, όταν η ζήτηση βασικού φορτίου ξεπερνιέται κατά τη διάρκεια των κανονικών και προβλέψιμων διακυμάνσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, μπορεί να συμπληρωθεί από μονάδες «ενδιάμεσης» ισχύος και ισχύος «αιχμής», που συνήθως τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο ή πετρέλαιο.

Υποστηρίζεται ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν μπορούν να καλύψουν τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας βασικού φορτίου επειδή η ενέργεια που παράγουν είναι διαλείπουσα – δηλαδή εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα του ανέμου και του ήλιου, και συνεπώς δεν είναι τόσο προβλέψιμη όσο αυτή που παράγεται από πυρηνικούς σταθμούς. Υπάρχει, ωστόσο, ένα θεμελιώδες πρόβλημα με αυτό το επιχείρημα που σχετίζεται με την ίδια την έννοια της ενέργειας βασικού φορτίου, και την παροχή ενέργειας «όλο το εικοσιτετράωρο» από μία μόνο πηγή[iii]. Με απλά λόγια, καθώς η τεχνολογία των δικτύων εξελίσσεται, οι αυξανόμενες δυνατότητες ανάλυσης της προσφοράς και της ζήτησης σε πραγματικό χρόνο σημαίνουν ότι οι διαχειριστές των δικτύων μπορούν να αντιστοιχούν με ακρίβεια και ταχύτητα τη ζήτηση με την ενέργεια που παράγεται από διάφορες συμπληρωματικές πηγές. Επομένως, η βασική ισχύς, καθώς και η πεποίθηση ότι αυτή πρέπει να παρέχεται από κεντρικές εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας, καθίστανται γρήγορα άνευ σημασίας και αναχρονιστικές για τα ενεργειακά συστήματα του 21ου αιώνα, που χρησιμοποιούν το λεγόμενο «έξυπνο δίκτυο».

Επιπλέον, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η ισχύς φορτίου βάσης θα παραμείνει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα αναγκαία, υπάρχουν αρκετά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ένα μείγμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να παρέχει την ελάχιστη παροχή και απαιτούμενη αξιοπιστία για να διατηρήσει ο διαχειριστής του δικτύου την παροχή σταθερή. Για παράδειγμα, έρευνα από την Αυστραλία δείχνει ότι ένα μείγμα γεωγραφικά διασκορπισμένων αιολικών μονάδων, ηλιακών φωτοβολταϊκών και συγκεντρωτικής ηλιοθερμίας με αποθήκευση ενέργειας θα μπορούσε να καλύψει το 85%-100% των ενεργειακών αναγκών της χώρας, ενώ η υδροηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο θα μπορούν να υφίσταται ως εφεδρεία για το υπόλοιπο 15%[iv]. Καθώς οι τιμές συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες έχουν μειωθεί δραματικά από τότε που διεξήχθη αυτή η έρευνα, οι μπαταρίες γίνονται γρήγορα πιο ανταγωνιστικές από το φυσικό αέριο[v].

Οι υποστηρικτές του βασικού φορτίου από πυρηνική ενέργεια υποστηρίζουν ότι το κόστος αναβάθμισης του δικτύου που συνδέεται με αυτές τις εξελίξεις καθιστά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πολύ ακριβές[vi]. Ο ισχυρισμός αυτός, ωστόσο, δεν υποστηρίζεται από τα δεδομένα. Για παράδειγμα, στοιχεία από τη Νότια Αφρική δείχνουν ότι η ταχεία επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί τη «λιγότερο δαπανηρή» ενεργειακή επιλογή για τη χώρα από τώρα έως το 2050, παρά το κόστος αναβάθμισης του δικτύου[vii]. Η διαπίστωση αυτή υποστηρίζεται και από έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε άλλα μέρη και οι οποίες δείχνουν ότι, ενώ υπάρχουν κόστη δικτύου που συνδέονται με τη σημαντική επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αυτά υπερκαλύπτονται από το μειωμένο κόστος παραγωγής που προέρχεται από αυτές[viii].

Στοιχεία από τη Νότια Αφρική δείχνουν ότι η ταχεία επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί τη «λιγότερο δαπανηρή» ενεργειακή επιλογή για τη χώρα από τώρα έως το 2050, παρά το κόστος αναβάθμισης του δικτύου, καθώς αυτό υπερκαλύπτεται από το μειωμένο κόστος παραγωγής που προέρχεται από τις ΑΠΕ.

Βιβλιογραφία – Σύνδεσμοι