Τα εθνικά κράτη είναι μια σύγχρονη εφεύρεση, που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια αυτού που οι δυτικοί ιστορικοί αποκαλούν Σύγχρονη Εποχή και διαρκεί σε όλη τη σύγχρονη εποχή μας. Πέντε αιώνες είναι απλά μια ανάσα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Μια γλώσσα, ένας λαός, ένα έθνος, ένα κράτος και άρα το δικαίωμα να επιβάλλει την κυριαρχία του σε άλλους λαούς ή έθνη: αυτό είναι το σχήμα που από τα τέλη του 15ου αιώνα, με τον γάμο της Ισαβέλλας της Καστίλης και του Φερδινάνδου της Αραγωνίας, ξεκίνησε την τραγική ιστορία των εθνικών, εθνοτικών και «μονοθεϊστικών» κρατών, την οποία ζούμε ακόμη και σήμερα.

Μέσα σε λίγες δεκαετίες, η Ισπανία, η οποία ήταν μια γεωγραφική περιοχή που κατοικούνταν από διαφορετικούς λαούς με αρθρωμένες και ενίοτε πολλαπλές γλωσσικές και θρησκευτικές ταυτότητες – Καστιλιανούς και Καταλανούς, Τσιγγάνους, Άραβες, Μουσουλμάνους (όχι απαραίτητα Άραβες), Εβραίους – ενοποιήθηκε στο Βασίλειο της Ισπανίας. Ο καθένας και η καθεμία ήταν αναγκασμένοι να επιλέξουν μεταξύ της αναγκαστικής αφομοίωσης ή της απέλασης – μπορούσαν επίσης να προσπαθήσουν να αποκρύψουν τις σκέψεις και τη θρησκεία τους, διατρέχοντας τον κίνδυνο, ωστόσο, να καταγγελθούν στο δικαστήριο της Ιεράς Εξέτασης και να καταλήξουν στην πυρά.

Η κατάκτηση της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής, την οποία οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι θα μετέτρεπαν γλωσσικά σε Λατινική Αμερική επιβάλλοντας τις γλώσσες τους, ήταν η συνέπεια του εθνικού κράτους, η έκφραση ενός και μόνο έθνους που επιβάλλεται στο εσωτερικό του και στην εξωτερική του πολιτική: η υπεροχή δικαιολογεί την αποικιοκρατία, τον κατακτητικό πόλεμο και, αν χρειαστεί, τη γενοκτονία των επαναστατημένων.

Μιλάω για τη Ρωσική Ομοσπονδία; Το Ισραήλ; Τις Ηνωμένες Πολιτείες; Την Ουκρανία;

Μιλάω για εμάς, τα ανθρώπινα όντα του 21ου αιώνα. Μιλώ από την πλατεία Μαϊντάν εδώ στο Κίεβο, έναν άλλο τόπο μνήμης, όπου μια έκταση από σημαίες μνημονεύει τους νεκρούς ενός πολέμου που δεν θα έπρεπε καν να έχει ξεκινήσει. Ενός πολέμου που πρέπει να σταματήσει άμεσα, ώστε να επιτευχθεί στη συνέχεια μια σταθερή και διαρκής ειρήνη, με σεβασμό στα δικαιώματα όλων των παιδιών, των γυναικών και των ανδρών, που ζουν σε αυτή την ταλαιπωρημένη περιοχή. Μια ειρήνη που ζητάμε να επιβληθεί και στην Παλαιστίνη, στο Σουδάν και σε κάθε γωνιά του κόσμου μας.

 

 

 

Στην απέναντι πλευρά της πλατείας Μαϊντάν, στην πλατεία Ανεξαρτησίας, ένα μνημείο που χρονολογείται μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Ουκρανία ήταν μία από τις σημαντικότερες σοβιετικές δημοκρατίες, απεικονίζει την υδρόγειο σφαίρα που περιβάλλεται από περιστέρια με κλαδιά ελιάς – στη βάση της σημειώνονται οι αποστάσεις από όλες τις μεγάλες πόλεις του κόσμου.

Όταν το Σοβιετικό Κίεβο ήταν ο «εχθρός» μας, ο συγγραφέας και εκπαιδευτικός Τζιάνι Ροντάρι μας υπενθύμισε ότι η σελήνη είναι η ίδια με αυτό το όμορφο ποίημα:

 

Η σελήνη του Κιέβου

Ποιος ξέρει αν η σελήνη

του Κιέβου

είναι ωραία

σαν της Ρώμης τη σελήνη,

 

ποιος ξέρει αν είναι η ίδια καν

ή η αδελφούλα της μονάχα…

«Μα είμαι πάντα εκείνη!

—διαμαρτύρεται η σελήνη—

 

δεν είμαι μόνο

ένα μικρό τη νύχτα μπερεδάκι

στην κεφαλή σου!

 

Ταξιδεύοντας εδώθε απάνω

στον κόσμο φέγγω ολάκερο το φως μου,

απ᾽ την Ινδία ώς το Περού

απ᾽ τη Νεκρά τη Θάλασσα ώς τον Τίβερη,

κι οι αχτίδες οι δικές μου ταξιδεύουνε

χωρίς διαβατήριο». [1]

 

 

==============

Σταματάμε τα πυρά.

==============

 

[1] Μετάφραση του ποιήματος στα ελληνικά: Α. Κ. Πετρίδης