Η Άντζελα Ντέιβις αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα αλλά και την ηθική της φυλάκισης. Η ακτιβίστρια και διανοούμενη του φεμινισμού εδώ και είκοσι χρόνια έχει ταχθεί ανοιχτά υπέρ της κατάργησης των φυλακών, βλέποντας το ζήτημα με όρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ντέιβις κατά τη διάρκεια διάλεξης που έδωσε στο ARCO Φόρουμ της Σχολής Κένεντι, προέτρεψε το κοινό να διαμορφώσει ένα ευρύτερο όραμα στο θέμα της δικαιοσύνης. Έκτοτε γράφει και μιλά προσεγγίζοντας ζητήματα επανορθωτικής δικαιοσύνης. Παραθέτουμε κείμενο της Beth Potier που γράφτηκε το 2003 και δημοσιεύθηκε στην The Harvard Gazette, με τίτλο “Καταργήστε τις φυλακές, λέει η Άντζελα Ντέιβις”.
Μετάφραση και προσαρμογή στα ελληνικά: pressenza athens.
“Το ερώτημά μου είναι: Γιατί οι άνθρωποι βιάζονται τόσο πολύ να υποθέσουν ότι η φυλάκιση ενός ολοένα και μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού των ΗΠΑ θα βοηθήσει εκείνους που ζουν στον ελεύθερο κόσμο να αισθάνονται πιο ασφαλείς και προστατευμένοι;”, αναρωτήθηκε η Άντζελα Ντέιβις.
Η Ντέιβις, σύμβολο του ριζοσπαστικού πολιτικού ακτιβισμού στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70, μίλησε για τις φυλακές όχι ως τουρίστρια, αλλά ως πρώην κάτοικος. Πέρασε περισσότερο από ένα χρόνο στη φυλακή προτού αθωωθεί, το 1972, από τις κατηγορίες της δολοφονίας και της απαγωγής που σχετίζονταν με την αποτυχημένη απόδραση μιας ομάδας αφροαμερικανών κρατουμένων που ήταν γνωστοί ως οι αδελφοί Soledad στην Καλιφόρνια. Σήμερα είναι καθηγήτρια στο τμήμα ιστορίας της συνείδησης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στη Σάντα Κρουζ και παραμένει στη ριζοσπαστική άκρη του πολιτικού φάσματος.
“Πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από τη βελτίωση της πρακτικής των φυλακών”, είπε, αναγνωρίζοντας ότι οι μεταρρυθμίσεις στις φυλακές είναι επίσης απαραίτητες και ότι έχουν γίνει πολλά βήματα διεθνώς σε αυτόν τον τομέα.
Στο πλαίσιο του κινήματος για τη μεταρρύθμιση των φυλακών, οι υποστηρικτές της κατάργησης των φυλακών, είπε, αντιμετωπίζονται συχνά με μυστήριο και σκεπτικισμό και θεωρούνται ουτοπιστές.
“Αυτό δείχνει πόσο δύσκολο είναι να οραματιστούμε μια κοινωνική τάξη που δεν βασίζεται στην απειλή του εγκλεισμού των ανθρώπων σε άθλιους χώρους που έχουν σχεδιαστεί για να τους χωρίσουν από τις κοινότητες και τις οικογένειές τους”, δήλωσε η Ντέιβις. “Οι φυλακές θεωρούνται κάτι τόσο φυσιολογικό που καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο να φανταστεί κανείς τη ζωή μας χωρίς αυτές”. Κάνοντας συγκρίσεις με άλλα κινήματα κατάργησης απάνθρωπων πρακτικών ιστορικά, η Ντέιβις ελπίζει πως η κατάργηση των φυλακών θα μπορούσε να προσελκύσει την ίδια έντονη διεθνή συζήτηση με την κατάργηση της θανατικής ποινής. Αλλά σήμερα η φυλακή παραμένει μια πολύ πιο διαδεδομένη και ανθεκτική ιδέα στο κοινωνικό φαντασιακό.
Το βιομηχανικό σύμπλεγμα των φυλακών
Η Ντέιβις υποστήριξε το επιχείρημά της παραθέτοντας απογοητευτικά στοιχεία σχετικά με τον πολλαπλασιασμό των φυλακών και τη δυσανάλογη φυλάκιση των μειονοτήτων. Στις κοινότητες των μαύρων, των Λατίνων και των ιθαγενών Αμερικανών, είπε, οι άνθρωποι έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να πάνε στη φυλακή παρά να αποκτήσουν μια αξιοπρεπή εκπαίδευση, και οι νέοι επιλέγουν το στρατό για να αποφύγουν αυτό που θεωρούν αναπόφευκτο ταξίδι στη φυλακή. Υποστήριξε ότι ίσως υπάρχουν διπλάσιοι άνθρωποι που πάσχουν από ψυχική ασθένεια στις φυλακές από ό,τι στα ψυχιατρεία.
Και ενώ οι πρωτοβουλίες “σκληρής αντιμετώπισης του εγκλήματος” της δεκαετίας του 1980 δεν παρήγαγαν ασφαλέστερες κοινότητες ή σημαντική μείωση των ποσοστών εγκληματικότητας, είπε, οδήγησαν σε αξιοσημείωτο πολλαπλασιασμό των φυλακών. Πράγματι, ορισμένοι έχουν ονομάσει τον οικονομικό τομέα που έχει δημιουργηθεί γύρω από τις φυλακές “βιομηχανικό σύμπλεγμα φυλακών”.
“Παρά τα γεγονότα αυτά – πολλά από τα οποία δεν είναι άγνωστα – θεωρούμε τις φυλακές δεδομένες, επειδή φοβόμαστε την πραγματικότητα που παράγουν. Το τι συμβαίνει εντός των τειχών των φυλακών αποτελεί μυστήριο για τους περισσότερους και τις περισσότερες από εμάς, και η συλλογική μας φαντασία έχει βαφτίσει απλά τους φυλακισμένους σε γενικές γραμμές ως “κακοποιούς” και, κυρίως, ως έγχρωμους κακοποιούς. Επιπλέον, αντιλαμβανόμενοι όλους τους κρατούμενους ως δολοφόνους και βιαστές, απομακρυνόμαστε ακόμη περισσότερο από την διαστρωμάτωση που θα έπρεπε να υπάρχει εντός τους.”
“Τέτοιες αφηρημένες απόψεις”, δήλωσε η Ντέιβις, “καθιστούν τους κρατούμενους ευάλωτους σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μας κλείνουν τα μάτια στα ευρύτερα ζητήματα που βρίσκονται πίσω από τις φυλακές και τον εγκλεισμό. Μας απαλλάσσει από την ευθύνη της σοβαρής ενασχόλησης με τα προβλήματα της κοινωνίας μας, ιδίως αυτά που παράγει ο ρατσισμός”.
Από την τιμωρητική στην επανορθωτική δικαιοσύνη
Η αλλαγή των στρατηγικών από την τιμωρητική στην επανορθωτική δικαιοσύνη συνεπάγεται όχι μόνο την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο το σύστημά μας αντιμετωπίζει το έγκλημα, αλλά και την αντιμετώπιση ορισμένων από τις ρίζες του εγκλήματος. “Πρέπει να εργαστούμε, είπε η Ντέιβις, για να μετασχηματίσουμε τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που οδηγούν τόσα πολλά παιδιά από φτωχές κοινότητες, ιδίως έγχρωμες κοινότητες, σε κακά σχολεία που μοιάζουν περισσότερο με κέντρα κράτησης ανηλίκων παρά με σχολεία.
Μια γυναίκα από την αστική γειτονιά Ρόξμπουρι της Βοστώνης, την οποία ονόμασε κοιλιά του θηρίου, αμφισβήτησε κατά τη διάλεξη το όραμα της Ντέιβις για την κατάργηση των φυλακώ. “Νεαρά αγόρια πουλάνε κρακ στο δρόμο του σπιτιού μου και θέλω να φύγουν. Πού θα πάνε δηλαδή αν όχι στη φυλακή;”
“Δεν μπορείς να σκέφτεσαι μυωπικά”, απάντησε η Ντέιβις. “Δεν υπάρχει άλλο μέρος [για τα αγόρια], οπότε η προεπιλεγμένη λύση είναι η φυλακή. Γιατί δεν διαμορφώνουμε άλλα ιδρύματα;”
Υποστήριξε ότι η ενίσχυση σε καλύτερες σχολικές μονάδες, σε κέντρα αναψυχής, στη διάθεση πόρων για τη νεολαία, στην εξέλιξη του ακτιβισμού μιας κοινότητας όπου συναντιώνται τα πρόσωπα που κάνουν ακτιβισμό για την εκπαίδευση και για την κατάργηση των φυλακών – είναι κάποιες πιθανές λύσεις για το Ρόξμπουρι και όχι μόνο.
“Η πιο δύσκολη και επείγουσα πρόκλησή μας μέχρι σήμερα στο θέμα της δικαιοσύνης”, είπε, “είναι αυτή της δημιουργικής εξερεύνησης νέων πεδίων, όπου η φυλακή δεν χρησιμεύει πλέον ως η κύρια άγκυρά μας”.
Κείμενο με παρόμοιο περιεχόμενο:
Το όραμα του καταργητικού φεμινισμού: η πρωτοβουλία INCITE!
