Οι πέντε πλουσιότεροι άνδρες του κόσμου έχουν υπερδιπλασιάσει την περιουσία τους σε πραγματικούς όρους από το 2020, από 405 δισεκατομμύρια δολάρια σε 869 δισεκατομμύρια δολάρια και αυξάνονται με ρυθμό 14 εκατομμυρίων δολαρίων ανά ώρα. Αντίθετα, ο συνολικός πλούτος των σχεδόν 5 δισεκατομμυρίων φτωχότερων ανθρώπων δεν έχει αυξηθεί καθόλου.
Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία της έκθεσης «Ανισότητα: η εξουσία στους λίγους», που δημοσίευσε η Oxfam στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός. Η έκθεση αναφέρει ότι σε δέκα χρόνια – με τον σημερινό ρυθμό – μπορεί να έχουμε τον πρώτο τρισεκατομμυριούχο, ενώ θα χρειαστούν 230 χρόνια για να τερματιστεί η φτώχεια.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι άνδρες κατέχουν 105 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερο πλούτο από τις γυναίκες. Η διαφορά αυτή ισοδυναμεί με τέσσερις φορές το μέγεθος της οικονομίας των ΗΠΑ. Μια γυναίκα που εργάζεται στον τομέα της υγείας ή της κοινωνικής φροντίδας θα χρειαστεί 1200 χρόνια για να κερδίσει το ίδιο με τον διευθύνοντα σύμβουλο μιας εταιρείας που βρίσκεται στη λίστα Fortune 100 σε ένα μέσο έτος.
Επτά από τις δέκα μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες του κόσμου έχουν έναν δισεκατομμυριούχο διευθύνοντα σύμβουλο ή έναν δισεκατομμυριούχο ως κύριο μέτοχο. 148 από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου (για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) απέκτησαν κέρδη περίπου 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων τους 12 μήνες έως τον Ιούνιο του 2023, δηλαδή 52,5% αύξηση σε σχέση με το μέσο κέρδος της τετραετίας 2018-21. Μεταξύ Ιουλίου 2022 και Ιουνίου 2023, για κάθε 100 δολάρια κέρδους που δημιούργησαν 96 από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, 82 δολάρια εισέρρευσαν στους μετόχους με τη μορφή μερισμάτων ή επαναγοράς μετοχών.
Για σχεδόν 800 εκατομμύρια εργαζόμενους που απασχολούνται σε 52 χώρες, οι μισθοί δεν συμβαδίζουν με τον πληθωρισμό. Οι σχετικές μισθοδοσίες έχουν υποστεί μείωση σε πραγματικούς όρους κατά 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια τη διετία 2021-2022, απώλεια που ισοδυναμεί με σχεδόν ένα μηνιαίο μισθό (25 ημέρες) για κάθε εργαζόμενο.
Για τους περισσότερους ανθρώπους του κόσμου, η αρχή αυτής της δεκαετίας ήταν απίστευτα δύσκολη: 4,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι μόλις και μετά βίας μπόρεσαν να συμβαδίσουν με τον πληθωρισμό. Για τους φτωχότερους, που συχνά είναι γυναίκες ή μέλη εθνικών μειονοτήτων και περιθωριοποιημένων ομάδων, η καθημερινή ζωή έχει γίνει ακόμη πιο δύσκολη.
Για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια, η παγκόσμια ανισότητα αυξήθηκε. Και η κλιματική καταστροφή που βιώνουμε, για την οποία οι υπερπλούσιοι είναι από τους κύριους υπαίτιους, επιδεινώνει δραματικά αυτό το χάσμα. Σε όλο τον κόσμο, το κόστος ζωής έχει αυξηθεί δραματικά. Για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, οι μισθοί δεν ήταν (και εξακολουθούν να μην είναι) αρκετοί για να τα βγάλουν πέρα και οι προοπτικές τους για ένα καλύτερο μέλλον απομακρύνονται. Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων έχουν επανειλημμένα γεμίσει με ιστορίες διαμαρτυριών και απεργιών εργαζομένων που αγωνίζονται να επιβιώσουν.
Η νέα ανάλυση της Oxfam ρίχνει φως στο πόσο μεγάλο μέρος του παγκόσμιου οικονομικού πλούτου ανήκει πλέον στο πλουσιότερο 1%. «Με βάση τα στοιχεία του Wealth X, εκτιμούμε ότι το πλουσιότερο 1% του κόσμου κατέχει πλέον το 59% των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων. Αν κοιτάξετε την κορυφή της παγκόσμιας πυραμίδας του πλούτου, οι περιουσίες των δισεκατομμυριούχων συνδέονται με την ιδιοκτησία των μεγάλων εταιρειών που ελέγχουν. Το 2022, οι 50 πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι των ΗΠΑ κατείχαν το 75% του πλούτου τους σε μετοχές των εταιρειών που διοικούσαν. Ο Γουόρεν Μπάφετ – πρόεδρος, διευθύνων σύμβουλος και μεγαλύτερος μέτοχος της Berkshire Hathaway – κατέχει το 99% του πλούτου του σε μετοχές της εταιρείας του. Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ο οποίος ελέγχει τη Meta, κατέχει το 95% του πλούτου του σε μετοχές της εταιρείας. Ο Τζεφ Μπέζος, πρώην διευθύνων σύμβουλος, νυν πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και μεγαλύτερος μέτοχος της Amazon (με ποσοστό 10%), κατέχει το 83% του πλούτου του σε μετοχές του γίγαντα του διαδικτυακού λιανεμπορίου».
Και οι μεγάλες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν την ισχύ τους στην αγορά με τρόπους που δημιουργούν και αυξάνουν περαιτέρω την ανισότητα, για παράδειγμα ανταμείβοντας τον πλούτο αντί της εργασίας, αποφεύγοντας τις φορολογικές υποχρεώσεις, επωφελούμενες από την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών και τροφοδοτώντας την κλιματική κρίση.
Μετάφραση από τα αγγλικά/επιμέλεια: Pressenza Athens
