Οι συνολικές παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 3,7% το 2022, για να φτάνοντας στο νέο υψηλό επίπεδο των 2.240 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ευρώπη σημείωσαν την πιο απότομη ετήσια αύξηση των τελευταίων τουλάχιστον 30 ετών. Οι τρεις χώρες με τις μεγαλύτερες δαπάνες το 2022 -οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και η Ρωσία- αντιπροσωπεύουν το 56% του παγκόσμιου συνόλου, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία για τις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες που δημοσίευσε σήμερα το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).

Η εισβολή στην Ουκρανία και οι εντάσεις στην Ανατολική Ασία οδηγούν σε αύξηση των δαπανών

Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν για όγδοη συνεχή χρονιά το 2022 στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των 2.240 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μακράν η μεγαλύτερη αύξηση δαπανών (+13%) παρατηρήθηκε στην Ευρώπη και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ρωσικές και ουκρανικές δαπάνες. Ωστόσο, η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία και οι ανησυχίες για αυξημένη απειλή από τη Ρωσία επηρέασαν έντονα τις αποφάσεις για δαπάνες πολλών άλλων κρατών, όπως και οι εντάσεις στην Ανατολική Ασία.

«Η συνεχής αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών τα τελευταία χρόνια είναι ένα σημάδι ότι ζούμε σε έναν όλο και πιο ανασφαλή κόσμο», δήλωσε ο Dr Nan Tian, ερευνητής του SIPRI. «Τα κράτη ενισχύουν τη στρατιωτική τους δύναμη ως απάντηση σε ένα περιβάλλον ασφαλείας που επιδεινώνεται, το οποίο δεν προβλέπουν ότι θα βελτιωθεί στο εγγύς μέλλον».

Ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 31η θέση στην παγκόσμια κατάταξη το 2022 με 8,1 δισ. δολάρια (7,7 δισ. ευρώ) να πηγαίνουν στις στρατιωτικές δαπάνες, ενώ το 2021 βρισκόταν στην 30η θέση.

Οι ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν σε πραγματικούς αριθμούς κατά 0,6% σε σχέση με το 2021, ενώ η αύξηση τη δεκαετία 2013-22 φτάνει το 69%. Το ποσοστό του ΑΕΠ για τις στρατιωτικές δαπάνες βρίσκεται στο 3,7%, το υψηλότερο ανάμεσα στις χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης.

Η κατά κεφαλήν δαπάνη για τις Ελληνίδες και τους Έλληνες πολίτες ανέρχεται στα 785,6 δολάρια το 2022.

Οι 40 χώρες με τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες το 2022 (SIPRI).

Τα ψυχροπολεμικά επίπεδα στρατιωτικών δαπανών επιστρέφουν στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη

Οι στρατιωτικές δαπάνες των κρατών της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης ανήλθαν σε 345 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Σε πραγματικούς όρους, οι δαπάνες των κρατών αυτών ξεπέρασαν για πρώτη φορά τις αντίστοιχες δαπάνες του 1989, όταν τελείωνε ο ψυχρός πόλεμος, και ήταν κατά 30% υψηλότερες από ό,τι το 2013. Αρκετά κράτη αύξησαν σημαντικά τις στρατιωτικές τους δαπάνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ενώ άλλα ανακοίνωσαν σχέδια αύξησης των επιπέδων των δαπανών σε χρονικό διάστημα έως και μιας δεκαετίας.

Ο Dr Diego Lopes da Silva, ερευνητής του SIPRI, ανέφερε ότι «μπορούμε εύλογα να αναμένουμε ότι οι στρατιωτικές δαπάνες στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη θα συνεχίσουν να αυξάνονται τα επόμενα χρόνια».

Ορισμένες από τις πιο απότομες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στη Φινλανδία (+36%), τη Λιθουανία (+27%), τη Σουηδία (+12%) και την Πολωνία (+11%).

Η Ρωσία και η Ουκρανία αυξάνουν τις στρατιωτικές δαπάνες καθώς ο πόλεμος μαίνεται

Οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες εκτιμάται ότι αυξήθηκαν κατά 9,2% το 2022, σε περίπου 86,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό αντιστοιχεί στο 4,1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της Ρωσίας το 2022, από 3,7% του ΑΕΠ το 2021.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ουκρανίας έφτασαν τα 44 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Με ποσοστό 640%, αυτή ήταν η υψηλότερη ετήσια αύξηση των στρατιωτικών δαπανών μιας χώρας που έχει καταγραφεί ποτέ στα στοιχεία του SIPRI. Ως αποτέλεσμα της αύξησης και των ζημιών που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην οικονομία της Ουκρανίας, η στρατιωτική επιβάρυνση (στρατιωτικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ) εκτινάχθηκε στο 34% του ΑΕΠ το 2022, από 3,2% το 2021.

Οι δαπάνες των ΗΠΑ αυξάνονται παρά τον υψηλό πληθωρισμό

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν μακράν η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο. Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ έφτασαν τα 877 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, που ήταν το 39% των συνολικών παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών και τρεις φορές περισσότερο από το ποσό που δαπανά η Κίνα, η δεύτερη χώρα με τις μεγαλύτερες δαπάνες στον κόσμο. Η αύξηση των αμερικανικών δαπανών κατά 0,7% σε πραγματικούς όρους το 2022 θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν δεν υπήρχαν τα υψηλότερα επίπεδα πληθωρισμού από το 1981.

«Η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ το 2022 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο πρωτοφανές επίπεδο οικονομικής στρατιωτικής βοήθειας που παρείχαν στην Ουκρανία», δήλωσε ο Dr Nan Tian. «Δεδομένης της κλίμακας των δαπανών των ΗΠΑ, ακόμη και μια μικρή ποσοστιαία αύξηση έχει σημαντικό αντίκτυπο στο επίπεδο των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών».

Η οικονομική στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία ανήλθε σε 19,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Παρόλο που ήταν το μεγαλύτερο ποσό στρατιωτικής βοήθειας που δόθηκε από οποιαδήποτε χώρα σε έναν μόνο δικαιούχο από την εποχή του ψυχρού πολέμου, αντιπροσωπεύει μόνο το 2,3% των συνολικών στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ.

Η Κίνα και η Ιαπωνία ηγούνται της συνεχούς αύξησης των δαπανών στην Ασία και την Ωκεανία

Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες των χωρών της Ασίας και της Ωκεανίας ανήλθαν σε 575 δισ. δολάρια. Είναι 2,7% περισσότερες από ό,τι το 2021 και 45% περισσότερες από ό,τι το 2013, συνεχίζοντας μια αδιάκοπη ανοδική τάση που χρονολογείται τουλάχιστον από το 1989.

Η Κίνα παρέμεινε η δεύτερη χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο, διαθέτοντας 292 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022. Είναι 4,2% περισσότερες από ό,τι το 2021 και 63% περισσότερες από ό,τι το 2013. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας αυξάνονται επί 28 συναπτά έτη.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ιαπωνίας αυξήθηκαν κατά 5,9% μεταξύ 2021 και 2022, φθάνοντας τα 46 δισ. δολάρια ή το 1,1% του ΑΕΠ. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο ιαπωνικών στρατιωτικών δαπανών από το 1960.

Άλλες αξιοσημείωτες εξελίξεις:

  • Η αύξηση σε πραγματικούς όρους των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2022 επιβραδύνθηκε από τις επιπτώσεις του πληθωρισμού, ο οποίος σε πολλές χώρες εκτινάχθηκε σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες. Σε ονομαστικούς όρους (δηλαδή σε τρέχουσες τιμές χωρίς προσαρμογή για τον πληθωρισμό), το παγκόσμιο σύνολο αυξήθηκε κατά 6,5%.
  • Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ινδίας ύψους 81,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων ήταν οι τέταρτες υψηλότερες στον κόσμο. Ήταν κατά 6% περισσότερες από ό,τι το 2021.
  • Το 2022 οι στρατιωτικές δαπάνες της Σαουδικής Αραβίας, τις πέμπτης χώρας με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες, αυξήθηκαν κατά 16% και εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 75 δισ. δολάρια, η πρώτη αύξηση από το 2018.
  • Οι στρατιωτικές δαπάνες της Νιγηρίας μειώθηκαν κατά 38% στα 3,1 δισ. δολάρια, μετά από αύξηση των δαπανών κατά 56% το 2021.
  • Οι στρατιωτικές δαπάνες των μελών του ΝΑΤΟ ανήλθαν σε 1.232 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, δηλαδή 0,9% υψηλότερες από ό,τι το 2021.
  • Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη με 68,5 δισεκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων εκτιμάται ότι 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια (3,6%) ήταν οικονομική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
  • Το 2022 οι στρατιωτικές δαπάνες της Τουρκίας μειώθηκαν για τρίτη συνεχή χρονιά, φθάνοντας τα 10,6 δισεκατομμύρια δολάρια -μια μείωση 26% από το 2021.
  • Οι στρατιωτικές δαπάνες της Αιθιοπίας αυξήθηκαν κατά 88% το 2022 και έφθασαν το 1 δισ. δολάρια. Η αύξηση συνέπεσε με μια νέα κυβερνητική επίθεση κατά του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου του Τίγκρεϊ στο βόρειο τμήμα της χώρας.