Από το Δίκτυο Ανθρωπιστικών Ειδήσεων Υγείας REHUNO Health εγκαινιάζουμε έναν τόπο ανταλλαγής απόψεων όπου υπάρχει μια νέα ματιά στην καθημερινή ζωή βασισμένη σε μια βιωματική και υπαρξιακή ψυχολογία (την Ψυχολογία του Νέου Ανθρωπισμού), η οποία μας παρέχει μια προοπτική και προτάσεις για προσωπική εργασία, ώστε να μπορέσουμε να βρούμε ένα πλήρες νόημα στην ύπαρξή μας και μια ζωή απαλλαγμένη από περιττά βάρη και πόνο. Επομένως, δεν είναι μια θεραπευτική ψυχολογία ή μια ψυχολογία που ασχολείται με οποιαδήποτε παθολογία, αλλά απευθύνεται σε οποιονδήποτε θέλει να κατανοήσει τον εαυτό του και να έχει τα εργαλεία, αν το επιθυμεί, για να ξεκινήσει μια θετική αλλαγή στη ζωή του. Η ψυχολογική ευημερία είναι αναμφίβολα μια από τις βάσεις της ολοκληρωμένης υγείας, γι’ αυτό και είναι μια πτυχή που πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Σας καλούμε να εφαρμόσετε αυτές τις προτάσεις στην πράξη, αλλά και να επικοινωνήσετε μαζί μας και να μας πείτε την εμπειρία σας. Γράψτε μας!
Γράφει ο Jordi Jiménez
Η προσοχή είναι η ικανότητα της συνείδησης να παρατηρεί εξωτερικά ή εσωτερικά φαινόμενα. Όταν ένα ερέθισμα περάσει το κατώφλι, αφυπνίζει το ενδιαφέρον της συνείδησης, παραμένοντας σε ένα κεντρικό πεδίο στο οποίο κατευθύνεται η προσοχή ή το πεδίο της παρουσίας (Αυτοαπελευθέρωση).
Για παράδειγμα, αν είμαι στο σπίτι και διαβάζω ένα βιβλίο, το πεδίο της παρουσίας μου είναι αυτό το βιβλίο, η προσοχή μου είναι εστιασμένη εκεί. Αν κάποιος μου πει κάτι εκείνη τη στιγμή, το πεδίο της παρουσίας μου αλλάζει, αφήνω το βιβλίο και στρέφω την προσοχή μου στο πρόσωπο που μου μιλάει. Έτσι, η κεντρική εστίαση της προσοχής ή το πεδίο παρουσίας αλλάζει συνεχώς. Οτιδήποτε δεν συνδέεται άμεσα με το πεδίο της παρουσίας μου αποδυναμώνεται από αυτή την κεντρική ζώνη προσοχής, αν και παραμένει συνδεδεμένο με αυτή, μέσω συνειρμικών σχέσεων με άλλα αντικείμενα που δεν είναι παρόντα στο κεντρικό πεδίο, δηλαδή στην συμπαρουσία. Δηλαδή, διαβάζω ένα βιβλίο που έχω εστιάσει την προσοχή μου, αλλά «ξέρω» ότι βρίσκομαι στον καναπέ του σπιτιού μου, στην τραπεζαρία, ότι είναι απόγευμα και αρχίζει να κάνει λίγο κρύο. Όλα αυτά τα γεγονότα βρίσκονται γύρω από το κεντρικό πεδίο της προσοχής, συνδέονται με αυτό και ξεθωριάζουν όσο απομακρύνονται από το τρέχον ενδιαφέρον μου για την ανάγνωση του βιβλίου. Ωστόσο, αν αρχίσω να παρατηρώ ότι η αίσθηση του κρύου αυξάνεται, καταλήγω να ψάχνω για μια κουβέρτα που «ξέρω» ότι ήταν εκεί.
Λοιπόν, αυτό το πεδίο των αντικειμένων και των νοητικών περιεχομένων στα οποία συνήθως δεν δίνω προσοχή, παρόλο που σχετίζονται μεταξύ τους και τα υπολογίζω ή θεωρώ δεδομένο ότι είναι εκεί, είναι το πεδίο της «συμπαρουσίας» με προσοχή. Μια άλλη περίπτωση: Μπαίνω σε ένα δωμάτιο και διαπιστώνω ότι το τραπέζι και οι καρέκλες έχουν εξαφανιστεί και στη θέση τους υπάρχει ένας μεγάλος άδειος χώρος: «Ε, πού πήγαν το τραπέζι και οι καρέκλες;», λέω στον εαυτό μου. Όταν μπήκα στο δωμάτιο δεν σκεφτόμουν τα στοιχεία που υπήρχαν εκεί (δεν τα είχα στο μυαλό μου), απλώς περίμενα ότι θα ήταν εκεί, θεωρούσα δεδομένο ότι όλα θα ήταν όπως τα είχα αφήσει την προηγούμενη μέρα και όταν μπαίνω βλέπω ότι δεν ταιριάζουν. Αν μπορώ να δω αυτή τη διαφορά ανάμεσα σε αυτό που θυμόμουν και σε αυτό που βλέπω τώρα, είναι επειδή υπάρχει ένα τεράστιο «πεδίο συμπαρουσίας» που συγκροτείται από όλα τα πράγματα που γνωρίζω και θυμάμαι και που λειτουργεί αυτόματα επιβεβαιώνοντας το περιεχόμενό του ή προειδοποιώντας όταν κάτι δεν συμπίπτει με τα δεδομένα της μνήμης.
Εν ολίγοις, η συμπαρουσία τροφοδοτείται από τα δεδομένα της μνήμης που αποθηκεύονται συνεχώς στις καθημερινές εμπειρίες, και χωρίς να το συνειδητοποιώ, αυτά τα δεδομένα της μνήμης χρησιμοποιούνται για να ενεργούν αυτόματα και συγκρίνονται συνεχώς με αυτό που αντιλαμβάνομαι προκειμένου να εντοπίσω διαφορές. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι συμβαίνει όταν τα πράγματα δεν είναι πια τα ίδια όπως τα θυμόμαστε, όπως στο προηγούμενο παράδειγμα, και χτυπάει εκείνος ο συναγερμός που θέτει την κατάσταση εν παρουσία. Αν κάτι δεν είναι πλέον όπως το θυμόμουν, θα μπορούσε επίσης να πει κανείς ότι αυτό το πεδίο συμπαρουσίας είναι συνώνυμο με ένα «πεδίο πεποιθήσεων». Είναι σαν να λέμε: «Νόμιζα ότι υπήρχε ένα τραπέζι και καρέκλες στο δωμάτιο και τώρα δεν υπάρχει τίποτα». Δεν αναφερόμαστε σε θρησκευτικές, πολιτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις. Αναφερόμαστε σε πεποιθήσεις που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή, σε αυτά που υπολογίζουμε ότι είναι έτσι. Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι το πεδίο της συμπαρουσίας είναι το σύνολο των πραγμάτων που πιστεύω ότι είναι έτσι, που είναι αποθηκευμένα στη μνήμη και που συγκρίνονται ανά πάσα στιγμή με τις παρούσες εμπειρίες μου.
Αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις πτυχές της ζωής μου και όχι μόνο στα έπιπλα του σπιτιού μου. Για παράδειγμα: Νόμιζα ότι ήσουν διαφορετικός…, δεν ήσουν έτσι πριν…, δεν μπορώ να πιστέψω αυτό που έκανες…, νόμιζα ότι θα σου άρεσε η πρότασή μου… κ.λπ. για να δώσω μερικά παραδείγματα από προσωπικές σχέσεις. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν «συγκρούσεις» ανάμεσα στην αντίληψη και σε αυτό που θυμάμαι για ένα άλλο πρόσωπο, δηλαδή σε αυτό που πίστευα για αυτό το πρόσωπο. Φυσικά, όσο περισσότερο καιρό γνωρίζουμε κάποιον, τόσο περισσότερο μπορεί να σοκαριστούμε από μια κατάσταση που δεν περιμέναμε, που δεν υπολογίζαμε. Εκείνη τη στιγμή, οι πεποιθήσεις μου γίνονται εμφανείς, επειδή πίστευα ένα πράγμα και συμβαίνει κάτι άλλο.
Αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε προσωπικά θέματα, αλλά και σε κοινωνικά θέματα: δεν πίστευα ποτέ ότι η τράπεζα θα μας εξαπατούσε…, εμπιστεύτηκα αυτό το επενδυτικό ταμείο…, πίστευα ότι η είδηση ήταν όπως την εξηγούσαν… και άλλα παρόμοια. Όπως καταλαβαίνετε, υπάρχει ένας άπειρος αριθμός συμπαρουσιών, ή πεποιθήσεων, που μπορεί να συγκρουστούν με αυτό που αντιλαμβανόμαστε σε μια δεδομένη στιγμή λόγω έλλειψης ταύτισης. Και αυτό συμβαίνει πολύ πιο συχνά σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, όπου τα πράγματα του χθες έχουν μεταμορφωθεί σχεδόν χωρίς να το καταλάβω, και μια μέρα ξυπνάω σε μια νέα πραγματικότητα, σε έναν κόσμο που δεν είναι πλέον αυτός που ήξερα.
Προσοχή, δεν λέμε ότι πρέπει να αμφισβητούμε απολύτως όλα όσα γνωρίζουμε. Αυτά τα πράγματα δεν πρέπει να τα φτάνουμε σε τόσο ακραίες καταστάσεις, καθώς θα μπορούσαμε να πέσουμε σε μια παρανοϊκή κατάσταση στην οποία θα πιστεύαμε ότι βλέπουμε κρυφές προθέσεις ή διπλές σημασίες σε ό,τι αντιλαμβανόμαστε. Στην πραγματικότητα, το να πέσω σε μια τέτοια κατάσταση σημαίνει ότι εστιάζω την προσοχή μου στις πεποιθήσεις μου και αγνοώ τις αντιλήψεις μου. Αυτό που λέμε είναι το αντίθετο, πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας και να δούμε τα πράγματα με όσο το δυνατόν λιγότερο φίλτρο από τις πεποιθήσεις μου, προκειμένου να μπορούμε να συγκρίνουμε και να αποκτούμε το κριτήριο της πραγματικότητας.
Ας δούμε λοιπόν ποιο είναι το θετικό μέρος όλων αυτών: μπροστά στη σύγκρουση μεταξύ πεποιθήσεων και αντίληψης έχουμε έναν θαυμάσιο δείκτη, πρώτον, να «δούμε» ποιες ήταν οι πεποιθήσεις μας, να τις εντοπίσουμε (σε αντίθεση με αυτό που βλέπω) και να παρατηρήσουμε πώς ενεργούν συνεχώς. Και δεύτερον, να τις τροποποιήσουμε και να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Κάτι έχει χαλάσει τη συμπαρουσία μας, έχει αποδομήσει τις αναμνήσεις μας και τις πεποιθήσεις μας, που τώρα πια δεν μας εξυπηρετούν γιατί δεν συμπίπτουν με αυτό που βλέπουμε. Μπορούμε να αρνηθούμε αυτό που βλέπουμε και να προσκολληθούμε στις αναμνήσεις μας, να μείνουμε εγκλωβισμένοι στον απατηλό μας κόσμο, αλλά νομίζω ότι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανακατασκευάσουμε τις εσωτερικές μας αφηγήσεις, να αναδιατάξουμε τα πράγματα διαφορετικά, αν και αυτό απαιτεί πάντα λίγη προσπάθεια. Θα πρέπει να αφήσουμε τις παλιές πεποιθήσεις και να τις αφήσουμε να φύγουν. Επειδή ήταν γνωστές, νιώθουμε μια κάποια προσκόλληση σε αυτές, τη ζεστασιά του γνωστού. Ο «πειρασμός» να αρνηθούμε την πραγματικότητα και να παραμείνουμε στο γνωστό είναι μεγάλος, αλλά πρέπει να κάνουμε χώρο για να έρθει το καινούργιο, ώστε να μπορέσουμε να προοδεύσουμε τα κριτήρια της πραγματικότητας. Είναι πάντα καλύτερο να γνωρίζουμε πώς είναι πραγματικά τα πράγματα, να είμαστε ξύπνιοι και με προσοχή, παρά να είμαστε δεμένοι σε ψεύτικες αναμνήσεις που δεν υπάρχουν πια.
Αυτή είναι η πρότασή μας σήμερα, να επανεξετάσουμε αυτό που ξέρουμε βαθιά μέσα μας ότι δεν είναι όπως πιστεύουμε ότι είναι και να αφήσουμε αυτές τις παλιές ιστορίες, ώστε η προσωπική μας εξέλιξη να πάρει τον δρόμο της και να μας οδηγήσει σε μια νέα κατάσταση, σε μια νέα, πιο ελεύθερη, πιο αφυπνισμένη, πιο καθαρή ύπαρξη. Θυμηθείτε τις Αρχές: «Το να πηγαίνει κανείς ενάντια στην εξέλιξη των πραγμάτων είναι σαν να πηγαίνει ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό».
Μετάφραση από τα ισπανικά: Pressenza Athens
