Οι οριακές κοινωνικές καταστάσεις που λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικές πόλεις του πλανήτη μάς προκαλούν το ενδιαφέρον. Έτσι συναντηθήκαμε μερικές φίλοι και φίλες για να διαλογιστούμε πάνω στις μη βίαιες πράξεις.
Προσεγγίζουμε το ζήτημα εντοπίζοντας καταστάσεις στις οποίες αισθανόμαστε ότι έχουμε δεχθεί βία. Ανταλλάξαμε σκέψεις πάνω στις βαθύτερες ρίζες της βίας. Διαφοροποιήσαμε μεταξύ της προσωπικής βίας και της κοινωνικής βίας και προσπαθήσαμε να δώσουμε απαντήσεις σχετικά με τις ενέργειες που μπορούν να επιτρέψουν την πρόοδο της μη βίας σε κοινωνικό επίπεδο και την υπέρβαση της βίας σε προσωπικό επίπεδο.
Οι διαφορετικές κοινωνικές εκρήξεις που συνέβησαν πρόσφατα [σ.τ.μ: το κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στο πρακτορείο στις 10-12-2019] σε διάφορες περιοχές της παγκόσμιας γεωγραφίας μας προειδοποιούν για την πρόοδο αυτής της τάσης. Αν και σε κάθε σημείο οι διαμαρτυρίες είχαν τα δικά τους χαρακτηριστικά, η κατάσταση που οδήγησε σε αυτές τις διαμαρτυρίες είναι παρόμοια σε όλα τα μέρη. Ο πληθυσμός έχει αποδείξει ότι απορρίπτει ένα σύστημα που χαρακτηρίζεται από ανισότητα, αδικία, αποκλεισμό και κατάχρηση εξουσίας από μια ελίτ που αποκλείει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού από την κάλυψη βασικών αναγκών, όπως εκπαίδευση, υγεία και στέγαση. Ένα σύστημα που έχει προκαλέσει τόση βία στις πόλεις και τα χωριά, αναγκάζοντας του ανθρώπους να απαντήσουν με μαζικές διαδηλώσεις, μερικές φορές με βίαιες πράξεις, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις με μη βίαιες ενέργειες.
Αναρωτιόμαστε: Ποιος ήταν ο κινητήρας που οδήγησε πολλά ανθρώπινα σύνολα να δώσουν μια μη βίαιη απάντηση; Και τι είδους μη βίαιες απαντήσεις μπορούμε να δώσουμε αυτήν την ιστορική στιγμή;
Η συζήτηση ξεκίνησε με ένα διάλογο γύρω από τις καταστάσεις που μας ασκούν βία σε προσωπικό επίπεδο. Αναγνωρίζουμε ένα είδος εσωτερικής βίας, αυτό που προκαλείται από την εξωτερική βία που προέρχεται από ένα άδικο, αρνητικά διακριτικό σύστημα που αποκλείει αντί να συμπεριλαμβάνει, το οποίο περιορίζει τα βασικά μας δικαιώματα και μας υποβάλλει σε καταστάσεις ισχυρής πίεσης.
Είναι ένα σύστημα που, από τις ρίζες του, έχει εμφυτεύσει τη βία ως απάντηση σε καταστάσεις αστάθειας. Αυτές οι βίαιες απαντήσεις του, οδηγούν στη δυσαρέσκεια και την εκδίκηση. Γνωρίζουμε ότι θέλουμε μια αλλαγή σε αυτόν τον βαθιά ριζωμένο τρόπο δράσης, που κληρονομείται από ένα παρελθόν που δεν έχει πλέον καμία σχέση με τον κόσμο που επιθυμούμε.
Βλέπουμε επίσης αυθόρμητες κινήσεις, άλλες οργανωμένες, άλλες όχι, που αποφασίζουν να δώσουν μαζικά τέλος στις βίαιες αντιδράσεις, με πράξεις που εμποδίζουν την πρόοδό τους. Θέλουμε να είμαστε από αυτή την πλευρά, μας ενδιαφέρει να προωθήσουμε και να διαδώσουμε αυτόν τον τύπο απάντησης. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος που μας φέρνει κοντά, η ισχύς εν τη ενώσει για να προτείνουμε αντιδράσεις με ενεργή μηβία.
Αναγνωρίζουμε ότι για να ξεπεράσουμε αυτό που μας προκαλεί βία, ειδικά σε προσωπικό επίπεδο, υπάρχουν εργαλεία εσωτερικής εργασίας που βοηθούν αυτόν τον σκοπό. Η μη βίαιη απάντηση μεμονωμένα σε αυτές τις καταστάσεις είναι δυνατή από μια πιο διαυγή, κατάσταση αφυπνισμένης συνείδησης. Στο βαθμό που έχουμε υψηλό επίπεδο προσοχής, έχουμε ως άνθρωποι τη δυνατότητα να αναβάλλουμε την πρώτη βίαιη αντίδραση που μας έρχεται ως απάντηση σε ένα βίαιο ερέθισμα και να καταφέρουμε σε δεύτερο χρόνο να αντιδράσουμε μη βίαια. Με άλλα λόγια, αυτή η στάση μη βίαιης αντίδρασης προκύπτει από κάτι εσωτερικό, από κάτι βαθύ, δεν είναι απλώς μια μορφή αγώνα, δεν είναι μόνο ένα ηθικό ζήτημα. Η μη βία είναι ένας τρόπος ζωής.
Υπό αυτή την έννοια, ένας φίλος επισημαίνει ότι αν η μη βίαιη στάση είναι τρόπος ζωής, πρέπει να είσαι πολύ συνδεδεμένος με κάτι βαθύτερο για να μπορείς να έχεις μια μη βίαιη στάση στη ζωή σου. Μια άλλη φίλη σχολιάζει ότι η υπέρβαση της βίας συνεπάγεται την υπέρβαση της επιθυμίας εκδίκησης τόσο προσωπικά, όσο και κοινωνικά. Κάποιος άλλος επισημαίνει ότι το να επιδιώκουμε να ικανοποιήσουμε απαραίτητα τις επιθυμίες μας, είναι μια πηγή ταλαιπωρίας και βίας, όταν αλυσσοδενόμαστε με αυτές.
Αλλά ποιες κοινές απαντήσεις μπορούμε να δώσουμε στη βία ενός άδικου συστήματος που προωθεί τις διακρίσεις;
Το να αγνοούμε τη βία ή να σιωπάμε απέναντι στη βία, διαιωνίζει τη βία. Αντίθετα, η καταγγελία, η ανάληψη της ευθύνης ή η προσπάθεια να βρούμε διέξοδο, είναι μη βίαιες ενέργειες.
Από αυτή την άποψη, πολλές από τις καθημερινές μας πράξεις ορίζονται ως μη βίαιες. Όταν αναδεικνύω μια κατάσταση που εισάγει διακρίσεις γράφοντας ένα άρθρο, όταν αντιτίθεμαι σε μια καταχρηστική κατάσταση, όταν μιλάω ειρηνικά μπροστά στην αδικία, ή όταν αντιτίθεμαι χωρίς βία στην εκτέλεση ενός άδικου νόμου, όταν ενώνω τις δυνάμεις μου με άλλους για να φτιάξουμε μη βίαια παραδείγματα, όλοι αυτοί είναι ενεργοί μηβίαιοι τρόποι αντίδρασης στη βία.
Όσον αφορά την προσωπική μας ανάπτυξη και την προσπάθειά μας να συνδεθούμε με το εσωτερικό μας, όταν συμπεριφερόμαστε στους άλλους όπως θα θέλαμε να μας συμπεριφέρονται, εισερχόμαστε σε ένα δρόμο μηβίαιων ενεργειών και απαντάμε υπό αυτό το πρίσμα στο βίαιο σύστημα [σ.τ.μ.: η παραπάνω αρχή είναι ευρύτερα γνωστή ως “χρυσός κανόνας”].
* Η ομάδα agora humanista είναι ένα κοινωνικο-πολιτιστικό κέντρο που βρίσκεται στη Βαρκελώνη, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 2007. Οι υποστηρικτές/τριές του έχουν εμπνευστεί από τις προτάσεις του Νέου Οικουμενικού Ανθρωπισμού. Ξεκινώντας από την πεποίθηση ότι το σύνολο βελτιώνει το άτομο, διοργανώνονται περιοδικές ανοιχτές συναντήσεις για ανταλλαγή σκέψεων γύρω από θέματα που προτείνουν οι συμμετέχοντες/ουσες, και που συνήθως αφορούν την προσωπική και κοινωνική αλλαγή, την εξέλιξη της συνείδησης, τις ιστορικές διαδικασίες και την πνευματικότητα. Σε αυτές τις συζητήσεις, γίνεται προσπάθεια εμβάθυνσης μέσα από τις προσωπικές εμπειρίες, πέρα από τη θεωρητική συμβολή όσων συμμετέχουν. Για περισσότερες πληροφορίες στα ισπανικά δείτε εδώ.
Μετάφραση προσαρμογή από ισπανικά: Pressenza Athens.
