Καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος υπέγραψε διάταγμα την Παρασκευή για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας στην Ίσταμπουλ σε τζαμί, ο πολιτιστικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) δήλωσε ότι «λυπάται βαθιά για την απόφαση» που έλαβε «χωρίς προηγούμενη συζήτηση». Νωρίτερα ο οργανισμός κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να τηρήσει τις «νομικές δεσμεύσεις και υποχρεώσεις» της που προκύπτουν από το καθεστώς του ως μουσείου, στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς.
Το μεγαλοπρεπές κτίριο ιδρύθηκε πριν από περίπου 1.500 χρόνια ως καθεδρικός ναός και θεωρείται ως το σημαντικότερο παράδειγμα της βυζαντινής χριστιανικής αρχιτεκτονικής στον κόσμο. Μετά την άνοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έγινε τζαμί, αλλά το 1934 πήρε χαρακτήρα κοσμικού μουσείου, το οποίο ήταν ανοιχτό σε Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και γενικά σε όλες τις θρησκείες.
Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε το διάταγμα μετά από χρόνια εκστρατείας από μια πολιτιστική ένωση και την απόφαση νωρίτερα την ίδια μέρα από ένα τουρκικό δικαστήριο, παραδίδοντας τον έλεγχο του κτηρίου στην θρησκευτική διεύθυνση του έθνους, επιτρέποντάς της να ανοίξει εκ νέου τη λατρεία μετατρέποντας το χώρο σε τζαμί.
Αντιδρώντας στην απόφαση, ο Γενικός Διευθυντής της UNESCO, Audrey Azoulay, χαρακτήρισε το κτίριο ως «αρχιτεκτονικό αριστούργημα και μοναδική μαρτυρία για αλληλεπιδράσεις μεταξύ Ευρώπης και Ασίας κατά τη διάρκεια των αιώνων. Το καθεστώς του ως μουσείου αντικατοπτρίζει την παγκόσμια φύση της κληρονομιάς του και το καθιστά ένα ισχυρό σύμβολο διαλόγου. ”
Πρόσκληση για διάλογο
Η UNESCO δήλωσε ότι πριν από το διάταγμα, είχε γραπτή επικοινωνία με την τουρκική κυβέρνηση και ζήτησε «διάλογο πριν λάβει οποιαδήποτε απόφαση που θα μπορούσε να επηρεάσει την παγκόσμια αξία του χώρου».
Η Αγία Σοφία, είναι μέρος των «Ιστορικών Περιοχών της Ίσταμπουλ», και είναι επίσημα εγγεγραμμένη στη Λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς ως μουσείο.
«Αυτή η επιγραφή συνεπάγεται μια σειρά νομικών δεσμεύσεων και υποχρεώσεων. Έτσι, ένα κράτος πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει καμία τροποποίηση στην εξαιρετική καθολική αξία της περιουσίας που είναι εγγεγραμμένη στην επικράτειά του», δήλωσε ο εκπαιδευτικός, επιστημονικός και πολιτιστικός Οργανισμός του ΟΗΕ.
Μερική μετάφραση από το αρχικό κείμενο της UNESCO από τα αγγλικά: Pressenza Athens.
