Σε αυτόν τον επιταχυνόμενο κόσμο, τα γεγονότα εκτυλίσσονται γρήγορα, αφήνοντάς μας συχνά σε σύγχυση. Βρισκόμαστε σε μια στιγμή βαθιάς κρίσης, όπου το σύστημα των πεποιθήσεών μας και η κατανόηση του κόσμου δεν ταυτίζονται με την ανθρώπινη ανάπτυξη και τις προσδοκίες.
Ποια είναι η κατάσταση του νου σας; Κοιτάτε στο παρελθόν, προσπαθώντας να αναβιώσετε παλιές ιδέες; Έχετε κολλήσει στο παρόν, κολυμπώντας σε ταραγμένα νερά;
Το παρελθόν καταλαμβάνει το δικό του χώρο, με τους δικούς του κανόνες – ένα μέρος όπου κατοικούν πεποιθήσεις και πρακτικές που δεν υπάρχουν πια, αλλά εξακολουθούν να μας βαραίνουν. Συχνά ορίζουμε τους εαυτούς μας – και τους άλλους – από το παρελθόν μας. Με αυτά που έχουμε κάνει ή δεν έχουμε κάνει, παρά με τις δυνατότητές μας.
Το παρόν, από την άλλη πλευρά, αποτελείται από την ρουτίνα και τις καθημερινές μας πράξεις. Φυσικά, κουβαλάμε μαθήματα από το παρελθόν που θεωρούμε χρήσιμα για να δικαιολογήσουμε τις πράξεις μας στο παρόν. Όμως οι πεποιθήσεις μας για το παρόν συχνά δημιουργούν φόβο, ειδικά όταν νιώθουμε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο. Ο φόβος γεννά την έννοια των εχθρών – είτε πρόκειται για το να κλειδώνουμε τις πόρτες μας στους ξένους είτε για την κατασκευή ατομικών βομβών για την εξόντωση των απειλών. Ο επιχειρηματικός ανταγωνισμός, η ζήλια και όλες οι μορφές αντιπαλότητας πηγάζουν από την ίδια νοοτροπία.
Πόσο συχνά όμως αντιμετωπίζουμε τις τρέχουσες συγκρούσεις μας από τη σκοπιά του μέλλοντος; Όπως μας υπενθυμίζει ο Σίλο σε μια συμβολή που συνέταξε η Emilia Sanicovich με τίτλο Η Κρυμμένη Πόλη: Ιστορίες κατανόησης και εμπειρίας:
«Είναι πολύ ωραίο να έχεις μια βιογραφία, ένα τοπίο διαμόρφωσης, έναν τρόπο ζωής, ένα σύστημα πεποιθήσεων – όλα αυτά που μας πλάθουν από πίσω – αλλά δεν στέκεσαι απλά εκεί και δέχεσαι τον αντίκτυπο αυτού που σε οδηγεί από πίσω. Είναι οι εικόνες του μέλλοντος, τα σχέδια, που με οδηγούν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση… Αυτό που είναι σημαντικό είναι να καταλάβουμε πώς λειτουργεί αυτό: η εικόνα του μέλλοντος δεν είναι απλώς μια οπτική ή ακουστική εικόνα- είναι μια εσωτερική εγγραφή των προσδοκιών – ένα συναίσθημα για το πώς θέλεις να υπάρχεις στο μέλλον».
Σήμερα, όταν οι άνθρωποι ζητούν κατάπαυση του πυρός και διπλωματία, δεν επιδιώκουν πραγματικά να επιλύσουν μια σύγκρουση προτείνοντας ένα διαφορετικό μέλλον. Απλώς την καλύπτουν, επιδιώκοντας να επιστρέψουν στον τρόπο που ήταν τα πράγματα πριν. Μια κατάπαυση του πυρός δεν μπορεί να είναι μια λύση μόνο για την παρούσα στιγμή, μια στιγμή που ορίζεται από τις τρέχουσες συνθήκες και πεποιθήσεις. Αν ήταν έτσι, μόλις οι συνθήκες αλλάξουν, η κατάπαυση του πυρός αποτυγχάνει και επιστρέφουμε στο σημείο μηδέν.
Προς το παρόν, κανείς δεν βλέπει την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση από μια μελλοντική προοπτική. Αντ’ αυτού, όλοι προσκολλώνται στο παρόν – αγωνίζονται να κρατήσουν αυτό που «έχουν», να διατηρήσουν τον «έλεγχο», να προστατεύσουν την ταυτότητά τους. Αυτό που θεωρείται ως «δυνατό» βλέπεται μόνο μέσα από το πρίσμα του τι συνέβη στο παρελθόν ή του τι είναι εφικτό σήμερα, όχι από τη σκοπιά του πώς μπορούμε να αλλάξουμε τη μελλοντική μας πραγματικότητα. Ζητάμε από τους άλλους να αλλάξουν, αλλά σπάνια μεταμορφώνουμε τους εαυτούς μας, και όταν κάποιος το κάνει, περιθωριοποιείται.
Όταν είσαι ερωτευμένος, το παρόν γίνεται άσχετο- μπαίνεις σε ένα είδος «λειτουργίας για το μέλλον» όπου τίποτα δεν μοιάζει ανυπέρβλητο. Όταν κοιτάζετε ένα νεογέννητο μωρό, τι βλέπετε; Είναι απλώς μια άμορφη μορφή που τρώει και κοιμάται; Ή μήπως βλέπετε την αρχή ενός απίστευτου ταξιδιού στο άγνωστο της ανθρώπινης ζωής;
Το μέλλον λειτουργεί σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο. Δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες του παρόντος, οι οποίοι διαμορφώνονται από τον ορθολογισμό, τους πολιτιστικούς περιορισμούς και την κοινωνικοποίηση. Έχει τις δικές του ιδιότητες, που καθορίζονται από αυτό που επιδιώκουμε και από το πού θέλουμε να πάμε. Ως εκ τούτου, οι εικόνες του μέλλοντος μπορούν να είναι απεριόριστες. Μπορούν να διαμορφωθούν από την επιθυμία μας για ενότητα και ανάπτυξη, μηβία και συμφιλίωση, νόημα και σκοπό.
Δεν θα επιλύσουμε τις συγκρούσεις μας, τους πολέμους ή τις οικονομικές ανισότητες από το παρόν. Κανένα πυρηνικό όπλο ή μεγάλος πλούτος δεν θα το αλλάξει αυτό. Μόνο αν υπερβούμε το παρόν και αγκαλιάσουμε τα χαρακτηριστικά του μέλλοντος μπορούμε να αρχίσουμε να μετασχηματίζουμε αυτές τις προκλήσεις.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Pressenza Athens
