Στα τέλη Μαΐου του ’24, πραγματοποιήθηκε στη Νυρεμβέργη το τρίτο διεθνές συνέδριο της “Συμμαχίας για τη Δικαιοσύνη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων”. Ομιλητές από το Ισραήλ, την Παλαιστίνη, τις ΗΠΑ, την Αγγλία και τη Γερμανία μίλησαν σε περισσότερους από 200 συμμετέχοντες. Η Francesca Albanese, η Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, ήταν επίσης παρούσα. Έχει διδακτορικό στο διεθνές δίκαιο και μίλησε για το τι μπορεί να κάνει ο ΟΗΕ για τους λαούς του Ισραήλ και της Παλαιστίνης.
Του Mario Damolin
Η Χορογραφία της Υποκρισίας
Ερώτηση: Ως Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, βρίσκεστε στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας πολιτικής κρίσης, όπου συχνά είναι δύσκολο να διαχωρίσει κανείς τα ψέματα από την αλήθεια. Υπάρχει μια γερμανική παροιμία που λέει περίπου το εξής: “Όσο μεγαλύτερο το ψέμα, τόσο πιο αόρατο γίνεται”. Είστε εξοικειωμένη με αυτό το σύστημα στην πολιτική σας δουλειά;
Albanese: Ω, ναι. Είμαι εξοικειωμένη με αυτό. Είμαι πολύ εξοικειωμένη με αυτό. Στον τομέα της πολιτικής δουλειάς, αυτό το αποκαλώ “The Truman Show”. Είναι αυτό που παρουσιάστηκε υποδειγματικά στην ταινία με το ίδιο όνομα: η αναπαράσταση της πραγματικής ζωής ως ένα ριάλιτι σόου. Με άλλα λόγια, η κατασκευή μιας παράλληλης πραγματικότητας. Συγκεκριμένα, για παράδειγμα, στη σχέση μεταξύ Γερμανίας και Ισραήλ—θα έλεγα απλά, με κάθε σεμνότητα, ότι στη Γερμανία, ή πιο συγκεκριμένα, στην γερμανική πολιτική, υπάρχει μια αφήγηση για το Ισραήλ που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα ούτε στο Ισραήλ ούτε στα παλαιστινιακά εδάφη. Στη Γερμανία, η κάρτα του Ολοκαυτώματος παίζεται συνεχώς. Μια νοοτροπία που διεγείρει τα αισθήματα ενοχής των Γερμανών καλείται συνεχώς. Και γι’ αυτό θεωρώ αυτή τη συζήτηση είναι τόσο σημαντική, ιδιαίτερα για τη Γερμανία. Και γι’ αυτό έχω έρθει σε αυτό το συνέδριο της “Συμμαχίας για τη Δικαιοσύνη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων”.
Ερώτηση: Ένα σημαντικό μέρος αυτής της διέγερσης πραγματοποιείται από τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης…
Albanese: …Η δημοσιογραφία έχει αποτύχει μέχρι στιγμής. Ο ακαδημαϊκός κόσμος έχει σιωπήσει ή αποτρέψει οποιαδήποτε εμπλοκή. Η κοινωνία των πολιτών είναι κατά κάποιον τρόπο εξαιρετικά περιορισμένη. Μόνο οι νέοι εξεγείρονται. Ήταν σοκαριστικό για μένα να δω πόσο βίαια και βάναυσα αντιμετώπισε η γερμανική αστυνομία τους διαδηλωτές που ζητούσαν αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη. Η αλληλεγγύη με τους Παλαιστινίους δεν σημαίνει αυτόματα εχθρότητα προς τους Ισραηλινούς. Ήδη συμβαίνει να βάζουν οι άνθρωποι εδώ το κεφάλι τους στην άμμο και να μη θέλουν να δουν την πραγματικότητα. Και βλέπω αυτή την καταστροφική, φονική πραγματικότητα κάθε μέρα—είτε στη Γάζα είτε στη Δυτική Όχθη. Πρέπει να αγωνιστούμε κατά της επικρατούσας άγνοιας, ειδικά στη Γερμανία.
Ερώτηση: Κάπως φαίνεται ότι στη Γερμανία αναδύονται ξανά αυτά τα «ζωτικά ψέματα», σύμφωνα με τα οποία η Γερμανία έχει ξεπεράσει το κακό παρελθόν της και επομένως βρίσκεται στην καλή πλευρά…
Albanese: Λέτε “ψέματα”; Εγώ θα έλεγα “τραύμα”. Αν επιτρέπεται να το πω αυτό: Πολλοί Γερμανοί προφανώς δεν έχουν αντιμετωπίσει επαρκώς το τραύμα του τι έκανε η Γερμανία κατά τη διάρκεια του Τρίτου Ράιχ—την εξόντωση των Εβραίων. Και, από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένα “ζωτικό ψέμα”, όπως το αποκαλείτε, μεταξύ της εβραϊκής πλειοψηφίας στο Ισραήλ, που απλά δεν θέλει να δεχτεί τι κάνει στους Παλαιστίνιους εδώ και δεκαετίες—από τις σφαγές κατά την ίδρυση του κράτους, έως τον μόνιμο εθνοκαθαρισμό και την εκδίωξη, την αυξανόμενη βία στη Δυτική Όχθη, λόγω ενός βάναυσου αποικιστικού εποικισμού, μέχρι τον τρέχοντα μαζικό φόνο γυναικών και παιδιών στη Γάζα. Το αποκαλώ γενοκτονία. Και δεν είμαι η μόνη, παρεμπιπτόντως. Η Νότια Αφρική και άλλες χώρες έχουν αντιδράσει προς αυτή την κατεύθυνση. Για μένα, ως νομικός που ειδικεύεται στο διεθνές δίκαιο, και με όλη αυτή την αθλιότητα μπροστά στα μάτια μου, είναι εντελώς ξεκάθαρο: Αν η εβραϊκή πλειοψηφία στο Ισραήλ συνειδητοποιήσει ποτέ τι έχει πραγματικά συμβεί, πώς καταστρέφεται και εξοντώνεται συστηματικά η επιβίωση και η κουλτούρα των Παλαιστινίων, θα έχει τελικά καταστροφικές ψυχολογικές επιπτώσεις για την ισραηλινή κοινωνία.
Ερώτηση: Πώς επηρεάζουν αυτά τα ψέματα τη δουλειά σας ως ειδική εισηγήτρια στον ΟΗΕ;
Albanese: Αυτά τα ψέματα έχουν οδηγήσει σε τεράστια υποκρισία, ιδιαίτερα στις δυτικές χώρες αλλά και στο Ισραήλ, ενάντια στις οποίες πρέπει να αγωνίζομαι κάθε μέρα. Και ο ρόλος μου σε αυτό το “The Truman Show”, για να επιστρέψω ξανά σε αυτό, είναι να αποκαλύψω ή να διαταράξω αυτή τη χορογραφία της υποκρισίας.
Ερώτηση: Εξαιτίας αυτού, είστε δυσφημισμένη σε μέρος του γερμανικού τύπου (ιδιαίτερα στον γερμανικό τύπο Springer), αλλά και διεθνώς, ως “είδωλο του BDS”, αντισημίτισσα ή ακόμα και υποστηρίκτρια της Χαμάς. Σας επηρεάζει αυτό; Πώς το αντιμετωπίζετε;
Albanese: Αυτό είναι, φυσικά, επώδυνο αλλά και κάπως γελοίο. Ειδικά για μένα, που μεγάλωσα με τα βιβλία του Primo Levi. Πώς μπορώ να είμαι υποστηρίκτρια της Χαμάς όταν αυτή η τρομοκρατική ομάδα καταπιέζει, χρησιμοποιεί και εκμεταλλεύεται τους Παλαιστίνιους των οποίων τα συμφέροντα υποτίθεται ότι πρέπει να εκπροσωπώ, των οποίων τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια πρέπει να υπερασπίζομαι; Οι Παλαιστίνιοι ήταν τα πρώτα θύματα αυτών των δικτατορικών πολιτικών της Χαμάς. Αυτές οι συκοφαντίες, αυτή η δυσφήμιση εναντίον μου είναι όλες εκστρατείες που πρωτίστως εξυπηρετούν την ισραηλινή κυβέρνηση και προωθούνται από τους πολιτικούς και τους φίλους της στα μέσα ενημέρωσης. Είναι όλα εκφοβισμοί.
Ερώτηση: Το Ισραήλ προφανώς δεν πείθεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ ή τις εντολές του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ) να εγκαταλείψει την πολιτική της βίας. Αντίθετα, οι δολοφονίες συνεχίζονται. Το διεθνές δίκαιο παραβιάζεται. Στην πραγματικότητα, το διεθνές δίκαιο έχει ανασταλεί μόνιμα από το Ισραήλ σε αυτή τη συγκεκριμένη σύγκρουση για δεκαετίες. Υπάρχουν διαδηλώσεις κατά αυτού σε όλο τον κόσμο.
Albanese: Οι πολλοί νέοι διαδηλωτές σε όλο τον κόσμο ήταν και είναι πολύ συγκεκριμένοι στις απαιτήσεις τους για την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου. Αλλά ακόμα και τότε συχνά αντιμετωπίζουν αυτήν την υποκρισία που απλά επιτρέπει στο Ισραήλ να κάνει ό,τι θέλει. Ο πρώην διπλωμάτης του Ισραήλ, Daniel Levy, είπε κάποτε: “Πρέπει να κρατάμε το μάτι στην γενική ατιμωρησία που απολαμβάνει το Ισραήλ σε όλες του τις δραστηριότητες, μαζί με την επακόλουθη ανάπτυξη του εξτρεμισμού μέσα και έξω από την ισραηλινή κοινωνία. Πρέπει να είμαστε επίμονοι στην εφαρμογή του διεθνούς δικαίου τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστίνιους. Και πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε όχι μόνο την εβραϊκή ιστορία, αλλά και την ιστορία των Παλαιστινίων, που έχουν υποστεί καταπίεση, αδικία και δώδεκα ένοπλες συγκρούσεις από το 1948. Πρέπει να εργαστούμε για τη δημιουργία κατανόησης μεταξύ και των δύο πλευρών.”
Ερώτηση: Αυτό είναι ευκολότερο να το λες παρά να το κάνεις. Τα τραύματα και στις δύο πλευρές είναι τόσο μεγάλα που μπορεί να έχει κανείς την εντύπωση ότι αυτή η σύγκρουση είναι τελικά αδύνατον να επιλυθεί.
Albanese: Ναι, φαίνεται έτσι. Αλλά αυτά τα τραύματα ενισχύονται περαιτέρω από τα τρέχοντα γεγονότα—τη φρικτή σφαγή που διέπραξε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 και την γενοκτονική απάντηση που ακολούθησε από τον ισραηλινό στρατό. Όλα αυτά πρέπει να σταματήσουν αμέσως. Ένας Ισραηλινός συνάδελφος μου είπε πρόσφατα κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού μου στο Ισραήλ: “Το Ολοκαύτωμα συνέβη. Διωχθήκαμε και σκοτωθήκαμε. Αυτό είναι ιστορικά αναγνωρισμένο, και πρέπει να διατηρήσουμε αυτή τη μνήμη ζωντανή. Τώρα μπορούμε να ξεκινήσουμε από την αρχή. Μπορούμε να σκεφτούμε πώς υποφέραμε. Αλλά οι Παλαιστίνιοι δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, γιατί η ιστορία τους δεν είναι θέμα στη Δύση. Δεν είναι σε θέση να ιστοριοποιήσουν την ιστορία τους. Ζουν το παρόν ως συνέχεια της ‘Νάκμπα’ του 1948—την εθνοκάθαρση της Παλαιστίνης. Και στέκονται εκεί με τίποτα στα χέρια τους.”
Ερώτηση: Πολλοί Ισραηλινοί βλέπουν τη Νάκμπα, την εκδίωξη 800.000 Παλαιστινίων από τα χωριά τους, εντελώς διαφορετικά. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, οι Παλαιστίνιοι έφυγαν εθελοντικά με εντολές των ηγετών τους. Ή—η γη υποσχέθηκε από τον Θεό στους Εβραίους ούτως ή άλλως. Διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας συγκρούονται εδώ.
Albanese: Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Ο ριζοσπάστης Σιωνιστής, Βλαντιμίρ Ζαμποτίνσκι, και ο ιδρυτής του κράτους του Ισραήλ, Δαβίδ Μπεν-Γκουριόν, μιλούσαν επανειλημμένα για την “αποικιοποίηση” της Παλαιστίνης. Η ακόλουθη δήλωση του Ζαμποτίνσκι έχει διασωθεί: “Είδατε ποτέ ιθαγενείς που δεν εξεγείρονται όταν τους παίρνουν τη γη τους;” Έτσι, εδώ ασχολούμαστε με αποικιοκρατικό εποικισμό, ένας όρος που απορρίπτεται αυστηρά από την ηγεσία των Σιωνιστών και τους συμμάχους της, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι θα είναι δυνατή η κατανόηση στο εγγύς μέλλον, παρά τα ιστορικά εμπόδια; Ότι οι Ισραηλινοί θα εγκαταλείψουν τη σαφώς κυρίαρχη θέση τους, η οποία βασίζεται κυρίως στο στρατό τους;
Albanese: Μπορώ μόνο να ελπίζω. Υπάρχει ένα βιβλίο της Ισραηλινής γλωσσολόγου Νουρίτ Πέλεντ-Ελχανάν, που βραβεύτηκε με το Βραβείο Σάχαροφ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τίτλο “Η Παλαιστίνη στα σχολικά βιβλία του Ισραήλ: Ιδεολογία και Προπαγάνδα στην Εκπαίδευση”. Σε αυτή τη διαυγή και λεπτομερή μελέτη, η συγγραφέας περιγράφει με δραματικές λεπτομέρειες πώς οι μαθητές στο Ισραήλ πλέκονται, τοποθετούνται ενάντια στους Παλαιστίνιους και εκτίθενται σε ρατσιστικές θεωρίες. Έτσι, σχηματίζεται μια “εβραϊκή ταυτότητα”. Μια τρομακτική ανάλυση. Κάποιος μπορεί να χάσει κάθε ελπίδα για ένα ειρηνικό μέλλον. Με αυτή την πλύση εγκεφάλου, οι νέοι μετά πάνε στη στρατιωτική θητεία, ίσως στα κατεχόμενα εδάφη—και οι φρικαλεότητες που συμβαίνουν εκεί δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσουν.
Ερώτηση: Τα περισσότερα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, ειδικά η τηλεόραση, αναφέρουν τον πόλεμο με πολύ μεροληπτικό τρόπο. Ακούτε ότι πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να ξέρουν τι συμβαίνει στον τρέχοντα πόλεμο. Πώς μπορούν οι Ισραηλινοί να απελευθερωθούν από αυτό το αδιέξοδο;
Albanese: Ναι, υπάρχει μια συγκεκριμένη τύφλωση στην ισραηλινή κοινωνία. Αλλά η απάντησή μου στην ερώτησή σας είναι αρκετά απλή: η διεθνής κοινότητα πρέπει να ασκήσει αρκετή πίεση στο Ισραήλ, ώστε να εκπροσωπήσει και να επιβάλλει πιστά τις εντολές του Διεθνούς Δικαστηρίου. Και συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει επίσης την επιβολή κυρώσεων κατά του Ισραήλ, έτσι ώστε η χώρα να αναγκαστεί να ενεργεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Και φυσικά, πρέπει να διαπραγματευτείς.
Ερώτηση: Γνωρίζουμε τώρα πώς λειτούργησαν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Φαίνεται ότι δεν ήταν πολύ επιτυχείς.
Albanese: Το Ισραήλ είναι μια διαφορετική περίπτωση. Η χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Δύση στους τομείς της τεχνολογίας, της ασφάλειας και της τεχνητής νοημοσύνης. Αν υπάρχει ενότητα στη Δύση, αυτό θα είχε σίγουρα αποτέλεσμα.
Κυρία Albanese, σας ευχαριστούμε για τη συνέντευξη.
