Για περισσότερο από μια δεκαετία, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει συνεχείς κρίσεις, σε οικονομικό, κοινωνικό, υγειονομικό, γεωπολιτικό ή περιβαλλοντικό επίπεδο. Αυτές οι κρίσεις αποτυπώνουν την αποτυχία των οικονομικών, δημοσιονομικών και κοινωνικών πολιτικών που εφαρμόζουν οι εθνικές κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες λειτουργούν υπονομευτικά για τα εθνικά συστήματα υγείας, τις δημόσιες υπηρεσίες, την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Διακηρυγμένος στόχος της ΕΕ είναι η προώθηση της ευημερίας των λαών της, η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και η εγγύηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και κοινωνικής προστασίας (άρθρο 3 ΣΕΕ), και τα θεσμικά της όργανα δεσμεύονται να διασφαλίζουν μεγαλύτερη δικαιοσύνη, ιδίως όσον αφορά τη φορολογία. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, οι ανισότητες αυξάνονται διαρκώς, σε σημείο που σήμερα το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πλούτου και το ίδιο 1% εκπέμπει επίσης περισσότερο CO2 από το φτωχότερο μισό του πλανήτη.
Σε αυτό το πλαίσιο το Eteron είναι ο πρεσβευτής της καμπάνιας “Tax the Rich” στην Ελλάδα, στην οποία συμμετέχουν:
Ο Paul Magnette, Πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος στο Βέλγιο
Ο Thomas Piketty, οικονομολόγος (Γαλλία), διάσημος για τις έρευνές του για την ανισότητα
Η Aurore Lalucq, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Γαλλία)
Ο László Andor, Γενικός Γραμματέας της FEPS (Ουγγαρία)
Η Marlene Engelhorn, μια από τις δημιουργούς του “Tax Me Now” και μέλος του Millionaires for Humanity (Αυστρία)
Ο Lars Koch είναι Γενικός Γραμματέας της Oxfam Δανίας
Ο Conny Reuter, Παγκόσμιος Συντονιστής της Προοδευτικής Συμμαχίας
Ο Patrizio Laina, επικεφαλής οικονομολόγος στη Φινλανδική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών (STTK)
Η καμπάνια αυτή καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια δίκαιη και δημοκρατική κλιματική μετάβαση, επιχειρώντας να συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο υπογραφές Ευρωπαίων πολιτών στην παρακάτω πλατφόρμα: https://eteron.org/taxtherichGR
Το κάλεσμα:
Αρκετές πρόσφατες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, ως απάντηση στην κλιματική κρίση, την πανδημία του Covid και τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχουν αρχίσει να ωθούν τις πολιτικές της Ένωσης προς αυτή την κατεύθυνση (Green Deal, RRF, SURE, κλπ.). Η παρούσα πρωτοβουλία προτείνει την επέκταση αυτών των πολιτικών οικολογικής και κοινωνικής μετάβασης, μέσω της εισαγωγής -με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- ενός φόρου στον πλούτο μεγάλης κλίμακας. Δεν είναι λίγες οι μελέτες, συμπεριλαμβανομένης και της πρόσφατης έρευνας του Laboratoire sur les inégalités mondiales (1) , που αποδεικνύουν ότι ένας τέτοιος φόρος θα επιτάχυνε την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των ανισοτήτων. Ένας φόρος που μπορεί να αποφέρει έσοδα, τα οποία θα καθιστούσαν δυνατή τη συγχρηματοδότηση των πολιτικών οικολογικής και κοινωνικής μετάβασης που ακολουθούν η Ένωση και τα κράτη μέλη της.
Η θέσπιση ενός ευρωπαϊκού φόρου υπερβάλλοντα πλούτου θα ανταποκρινόταν επίσης σε πολυάριθμες εκκλήσεις της κοινωνίας των πολιτών, των επιστημόνων και των εκλεγμένων αντιπροσώπων για τον σκοπό αυτό. Η επικείμενη οδηγία για τη διασφάλιση ενός παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας για τους πολυεθνικούς ομίλους στην Ένωση έχει ήδη δείξει ότι η ΕΕ είναι σε θέση να διεκδικήσει περισσότερη φορολογική δικαιοσύνη. Στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης έγινε φανερή η ανάγκη εναρμόνισης της φορολογικής πολιτικής και χρήσης της ως μοχλού για την καταπολέμηση της περιβαλλοντικής κρίσης.
Η θέσπιση ενός ευρωπαϊκού φόρου υπερβάλλουσας περιουσίας θα απαιτούσε τρεις νομοθετικές ενέργειες. Στο πλαίσιο αυτό:
Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντάξει μια πρόταση οδηγίας για τη θέσπιση ευρωπαϊκού φόρου υπερβάλλουσας περιουσίας, βάσει του άρθρου 115 της ΣΛΕΕ. Αυτό το άρθρο επιτρέπει στο Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα, να εγκρίνει οδηγίες για την εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών, ιδίως στον τομέα της άμεσης φορολογίας, όπου αυτές έχουν άμεσο αντίκτυπο στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Οι εθνικές διαφορές στη φορολογία των υπερβολικά πλούσιων είναι πιθανό να τροφοδοτήσουν τον αυξημένο φορολογικό ανταγωνισμό εντός της Ένωσης και να δημιουργήσουν στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά. Εξ’ ου και η ανάγκη για κοινές πολιτικές προσεγγίσεις και συντονισμένη δράση εντός της εσωτερικής αγοράς, για τη μεγιστοποίηση του θετικού αντίκτυπου της φορολόγησης του υπερβάλλοντος πλούτου.
Δεύτερον, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει τροποποίηση της απόφασης 2020/2053 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με το σύστημα ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βάσει του άρθρου 311 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. Σκοπός αυτής της τροπολογίας θα είναι να επιτραπεί στον ευρωπαϊκό φόρο περιουσίας να συνεισφέρει στο σύστημα ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια τέτοια τροπολογία θα ανταποκρινόταν επίσης στην επιθυμία που εξέφρασαν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα από το 2020 να προσθέσουν νέους ίδιους πόρους, με σκοπό την αποπληρωμή των οικονομικών δεσμεύσεων που ανέλαβε η Επιτροπή για τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης (RRF).
Τέλος, ο νέος ίδιος πόρος που βασίζεται στον φόρο περιουσίας θα πρέπει να διατεθεί για μια δίκαιη περιβαλλοντική και κοινωνική μετάβαση και συνεπώς για τη χρηματοδότηση των πολιτικών της Ένωσης και των κρατών μελών για τον σκοπό αυτό. Ως εκ τούτου, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει νομοθετικά σχέδια για την ενίσχυση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Ειδικότερα, θα πρόκειται για τροποποίηση των κανονισμών 2021/1056 και 2021/241 αντίστοιχα. Τα κεφάλαια αυτά βασίζονται στην πολιτική συνοχής (άρθρο 175 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ). Άλλες νομικές βάσεις θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό, όπως οι διατάξεις για το περιβάλλον (άρθρο 192 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ) ή αυτές για την απασχόληση και την κοινωνική πολιτική (άρθρα 149 και 153 της ΣΛΕΕ) και την αναπτυξιακή συνεργασία (άρθρο 209 ΣΛΕΕ ).
