Ο δημοσιογράφος, οικονομολόγος και συγγραφέας, Λεωνίδας Βατικιώτης, ταξίδεψε πρόσφατα στο Ντονέτσκ σε δημοσιογραφική αποστολή στην περιοχή της Ανατολικής Ουκρανίας που ελέγχει πλήρως πλέον η Ρωσία. Η εμπειρία αυτού του ταξιδιού στάθηκε για το ελληνικό γραφείο του πρακτορείου pressenza μια ενδιαφέρουσα αφορμή για την παρακάτω συνέντευξη, στην προσπάθεια να αντιληφθούμε τι συμβαίνει σήμερα σε αυτές τις περιοχές.
Κύριε Βατικιώτη, ποιες είναι οι σκέψεις σας για τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες μέχρι σήμερα; Πλησιάζουμε στο τέλος του πολέμου;
Η τύχη του πολέμου έχει κριθεί, πολύ καιρό μάλιστα πριν το τέλος της ουκρανικής αντεπίθεσης, που απέτυχε στον ονομαστικό της στόχο να φτάσει δηλαδή ο ουκρανικός στρατός στην Κριμαία. Από την άνοιξη ακόμη, ενώ η αντεπίθεση ήταν σε στάδιο προετοιμασίας, οι αποκαλύψεις μέσω του Discord έδειξαν ότι κορυφαίοι στρατιωτικοί ηγέτες των ΗΠΑ δυσπιστούσαν για τα αποτελέσματά της. Η εκτίμησή μου είναι ότι για μήνες ακόμη θα συνεχίζεται ο πόλεμος φθοράς που παρατηρούμε σήμερα και κάποια στιγμή ο στρατός της Ουκρανίας θα καταρρεύσει. Οι ελλείψεις κυρίως σε ανθρώπινο δυναμικό και δευτερευόντως σε πυρομαχικά και οπλισμό θα οδηγήσουν την πολιτική ηγεσία της Ουκρανίας σε διαπραγματεύσεις. Ήδη, η πολιτική αποσύνθεση στο στρατόπεδο του Ζελένσκυ, με την σύγκρουσή του με την στρατιωτική ηγεσία και την αποστοίχιση όλων των επιτελών του, προοιωνίζει μια αλλαγή σκυτάλης με ζητούμενο την διαχείριση της επόμενης μέρας.
Οι Συμφωνίες Ειρήνης Μινσκ 1 και 2 ήταν μια χαμένη ευκαιρία. Αν είχαν υλοποιηθεί θα είχαν σωθεί εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Η Δύση ωστόσο τις οδήγησε σε ναυάγιο. Την ευθύνη για την ακύρωσή τους φέρνουν το Κίεβο και το ΝΑΤΟ. Ποιος ξεχνάει την δήλωση της Μέρκελ ότι «με τις δύο αυτές συμφωνίες θέλαμε απλώς και μόνο να κερδίσουμε χρόνο;»
Χαμένη ευκαιρία ήταν και οι διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη, λίγες εβδομάδες μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Οι όροι που αρχικά συμφωνήθηκαν ήταν αμοιβαία επωφελείς (μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, παραμονή της Κριμαίας στη Ρωσία και του Ντονμπάς στην Ουκρανία, κ.λπ). Και πάλι η Δύση, και δη η Αγγλία απέτρεψε την εφαρμογή τους, όπως αποκάλυψε ο Ουκρανός διαπραγματευτής.
Πώς θα χρησιμοποιήσει ο Πούτιν τον πόλεμο ενόψει της υποψηφιότητάς του για την Προεδρία της Ρωσία στις εκλογές της επόμενης άνοιξης;
Η Ρωσία μέχρι στιγμής έχει περάσει από την βροχή και δεν έχει βραχεί. Παρά τις ζοφερές προβλέψεις που είχαν διατυπωθεί, οι οικονομικές κυρώσεις δεν της προξένησαν καμία οικονομική ζημιά, η οικονομία της αναμένεται φέτος να αυξηθεί κατά 2,3%. Αντίθετα οι χώρες που επέβαλαν τις κυρώσεις, με προεξάρχουσες τις ευρωπαϊκές, πληρώνουν βαρύτατο τίμημα: συρρίκνωση των ρυθμών μεγέθυνσης, πανάκριβα καύσιμα, απώλεια εσόδων και κερδών για όσες επιχειρήσεις αποχώρησαν από την ρωσική αγορά, κ.λπ. Τα δε εδαφικά κέρδη επί του 30% της Ουκρανίας επιτρέπουν στην Μόσχα να θριαμβολογεί και για την στρατιωτική πλευρά του σχεδίου της.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Πούτιν θα εκλεγεί τον Μάρτιο με μια από τις μεγαλύτερες πλειοψηφίες που έχει συγκεντρώσει στην πολιτική του διαδρομή.
Ποια είναι η αντίληψη που υπάρχει για το ΝΑΤΟ και την ανάμειξή του σε αυτόν τον πόλεμο;
Το ΝΑΤΟ συνεχίζει να οπλίζει την Ουκρανία και να στέλνει διαρκώς αξιωματικούς του στο πεδίο της μάχης απομακρύνοντας έτσι την προοπτική ειρήνης. Με την άμεση και ενεργή εμπλοκή του ο πόλεμος στην Ουκρανία, από ένας διμερής Ρωσο-ουκρανικός πόλεμος εξελίχθηκε σε παγκόσμιος, λόγω της αποδεδειγμένης έμμεσης και άμεσης συμμετοχής πάνω από 40 χωρών!
Το ΝΑΤΟ προκάλεσε και συνεχίζει να υποστηρίζει τον πόλεμο ακόμη και τώρα, παρότι φαίνεται ότι κάθε μέρα που καθυστερεί οι όροι της συμφωνίας ειρήνης της Ουκρανίας με την Ρωσία θα γίνονται όλο και πιο επονείδιστοι σε βάρος της Ουκρανίας.
Το ΝΑΤΟ προκάλεσε τον πόλεμο ρίχνοντας λάδι στην φωτιά για πολλούς λόγους: Πρώτον, επειδή με την δημιουργία ενός εχθρού αύξησε την συσπείρωση των μελών του και ενέταξε νέα μέλη. Πολεμικοί οργανισμοί όπως το ΝΑΤΟ σε περιόδους ειρήνης και σταθερότητας αποδεικνύονται περιττοί. Η αστάθεια και οι συγκρούσεις είναι το οικοσύστημα που επιτρέπει την απρόσκοπτη ανάπτυξή τους κι αποδεδειγμένα πια προκαλούν αυτούς τους όρους για να συνεχίζουν να φαίνονται χρήσιμοι. Ο δεύτερος λόγος που το ΝΑΤΟ προκάλεσε τον πόλεμο σχετίζεται με τον ανταγωνισμό των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία. Το ΝΑΤΟ προκάλεσε έναν πόλεμο δια αντιπροσώπων ώστε να αποδυναμώσει το αντίπαλο δέος της Ρωσίας. Ο τρίτος λόγος σχετίζεται με την Κίνα. ΗΠΑ και ΝΑΤΟ χρησιμοποιούν την Ουκρανία σαν πρόβα τζενεράλε για την αναμέτρησή τους με την Κίνα.
Το θέατρο της Μαριούπολης υπό ανακαίνιση, φωτογραφία Λεωνίδας Βατικιώτης.
Ποιος είναι ο μεγαλύτερος κερδισμένος από αυτόν τον πόλεμο μέχρι στιγμής;
Ο μεγαλύτερος κερδισμένος του πολέμου είναι η αμερικανική πολεμική βιομηχανία.
Το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των χρηματοδοτήσεων που έχουν εγκρίνει οι ΗΠΑ μένει στην ίδια την χώρα: εκταμιεύεται από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και πιστώνεται στην πολεμική βιομηχανία που ζει μια παρατεταμένη άνοιξη. Με αυτό τον τρόπο ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι φιλί ζωής για την βιομηχανία του πολέμου.
Υπάρχουν κι άλλοι επίσης που κερδίζουν εξαπολύοντας μύδρους κατά της Ρωσίας. Για παράδειγμα η Γερμανία προχώρησε σε υπέρογκες πολεμικές δαπάνες, χρησιμοποιώντας ως αιτιολογία την ρωσική απειλή. Με την αφορμή της Ρωσίας ξεπεράστηκε ένα αγκάθι για την Γερμανία όπως ήταν η συνθήκη του μεταπολεμικού αφοπλισμού της. Ακόμη κι η Ελλάδα βρήκε τον πόλεμο στην Ουκρανία ως αφορμή για να αποστρατιωτικοποιήσει τα νησιά του Αιγαίου, όπως επίμονα ζητάει η Τουρκία εδώ και χρόνια. Με την αφορμή της Ουκρανίας ξεπέρασε εύλογες εσωτερικές αντιδράσεις.
Πώς βιώνουν και αντιλαμβάνονται τον πόλεμο οι άνθρωποι στις περιοχές που επισκεφτήκατε;
Στο ελληνικό χωριό Σαρτανάς και στην Μαριούπολη, όπου ο πόλεμος αποτελεί παρελθόν και δεν φτάνει καν ο απόηχος των βομβαρδισμών, οι άνθρωποι δεν ήθελαν να μιλούν για τον πόλεμο. Όποτε οι ερωτήσεις μας στρέφονταν σε εκείνη την περίοδο νιώθαμε ότι ξύναμε νωπές ακόμη πληγές. Κι είναι κάτι που εκ των υστέρων μου φαινόταν πολύ ανθρώπινο.
Στο Ντονέτσκ ωστόσο ο πόλεμος ήταν διαρκώς παρών. Οι Ουκρανοί δεν σταματούν να το βομβαρδίζουν μέρα νύχτα. Στο στόχαστρό τους μάλιστα βάζουν κυρίως πολιτικούς στόχους, όπως πολυσύχναστες λαϊκές αγορές, στάσεις, σχολεία, πολυώροφα κτίρια. Αυτή η πραγματικότητα δεν είναι κάτι πρόσφατο. Ξεκίνησε το 2014 αμέσως μετά το πραξικόπημα του Μεϊντάν, όταν υπό τις επευφημίες των ΗΠΑ και της ΕΕ ανατράπηκε ο νόμιμα εκλεγμένος πρόεδρος της Ουκρανίας. Με βάση υποδειγματικά τεκμηριωμένες καταγραφές του ΟΑΣΕ, που είχε εγκαταστήσει παρατηρητές στην περιοχή, μεταξύ 2015 και 2021 υπήρξαν 14.500 νεκροί! Κι όλοι μας μάλιστα στεκόμασταν αδιάφοροι, παρότι το πυρ άνοιγαν μισθοφόροι με σβάστικες οι οποίοι περιφέρονταν ανενόχλητοι από την μια άκρη του Ντονμπάς ως την άλλη, λειτουργώντας ως στρατός κατοχής. Τα δημοκρατικά αντανακλαστικά μας, κι αναφέρομαι στις κοινωνίες κι όχι τις κυβερνήσεις, αποδείχθηκαν κατώτερα των περιστάσεων…
Το χωριό Σαρτανάς, φωτογραφία Λεωνίδας Βατικιώτης.
Πώς παρουσιάζει τον πόλεμο ο τοπικός Τύπος;
Τοπικό Τύπο στο Ντονμπάς δεν είδαμε. Η περιοχή ζει ακόμη υπό συνθήκες πολέμου και τα Μέσα Ενημέρωσης, όπως τα έχουμε εμείς τουλάχιστον συνηθίσει, μάλλον είναι πολυτέλεια. Συναντήσαμε ωστόσο δημοσιογράφους, ενώ ακούσαμε και για άλλους.
Συναντήσαμε ένα δημοσιογράφο στην Μαριούπολη, ο οποίος επιχειρεί με την ομάδα του να στήσει τηλεόραση στην πολυεθνική αυτή πόλη που αποτελούσε επί αιώνες πρότυπο αρμονικής συνύπαρξης μεταξύ πλήθους εθνοτήτων.
Κι ακούσαμε και για έναν άλλο δημοσιογράφο, εκδότη για την ακρίβεια, που η τραγωδία του έχει πολλά να πει για την πρόσφατη, αιματηρή ιστορία της πόλης. Ο συγκεκριμένος εκδότης απήχθη, φυλακίστηκε, βασανίστηκε σκληρά και εκτελέστηκε την εποχή που έλεγχε την Μαριούπολη το ναζιστικό Τάγμα Αζόφ. Το «ατόπημα» του συγκεκριμένου εκδότη ήταν η έκδοση μιας σατιρικής εφημερίδας με τίτλο «Θέλω να επιστρέψω στην Σοβιετική Ένωση». Το χιούμορ του αποδείχθηκε αιτία θανάτου του. Μια από τις πολλές δολοφονίες που συνέβησαν στην Μαριούπολη εκείνη την εποχή υπό την ενθάρρυνση της κυβέρνησης της Ουκρανίας.
Συναντήσατε ακτιβιστές/τριες για την ειρήνη ή αντιρρησίες συνείδησης;
Ακτιβιστές της ειρήνης δεν συναντήσαμε κι όπως είναι γνωστό η κυβέρνηση της Ρωσίας εφαρμόζει μια πολιτική πυγμής απέναντί τους. Μια τέτοια πολιτική που εφαρμόζεται ακόμη κι απέναντι σε αγωνιστές, όπως ο κοινωνιολόγος και συγγραφέας κομμουνιστής Μπόρις Καγκαρλίτσκι δεν είναι απαραίτητη. Είναι λάθος!
Η Ρωσία διεξάγει έναν αμυντικό πόλεμο απέναντι στην νέα «ιερή συμμαχία» της Δύσης και το μόνο που ζητάει είναι εγγυήσεις ασφαλείας, αποναζιστικοποίηση και ουδετεροποίηση της Ουκρανίας. Το νόμιμο αίτημα της Ρωσίας έχει ωθήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να σταθούν στο πλευρό της καταδικάζοντας το καθεστώς Ζελένσκυ και την πολιτική των προκλήσεων της Ουκρανίας. Τούτου δοθέντος αντιπολεμικές φωνές που δεν αποτελούν όργανα του ΝΑΤΟ – και τέτοια είναι η φωνή του Καγκαρλίτσκι και πολλών ακόμη υποθέτω εντός της Ρωσίας – έχουν δικαίωμα να υπάρχουν και να ορθώνονται. _
————————————————
Άλλα κείμενα παρόμοιας θεματικής:
Ο Ουκρανός ειρηνιστής Γιούρι Ζελιαζένκο καταδικάστηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό.
“Οι συγκρούσεις πρέπει να λύνονται μέσα από διαπραγματεύσεις, όχι με πόλεμο”.
Δημοσκόπηση: Η πλειοψηφία των Αμερικανών λέει όχι άλλα όπλα στην Ουκρανία.
