Ο Άλεξ Σάαμπ απελευθερώθηκε από τις ΗΠΑ, κάτι που η καθηγήτρια από τη Βενεζουέλα, Μαρία Βίκτορ Πάεζ, περιέγραψε ως «θρίαμβο της διπλωματίας της Βενεζουέλας». Ο διπλωμάτης είχε φυλακιστεί επειδή προσπάθησε να μεταφέρει ανθρωπιστικές προμήθειες στη Βενεζουέλα στο πλαίσιο του νόμιμου διεθνούς εμπορίου, αλλά κατά παράκαμψη των παράνομων οικονομικών καταναγκαστικών μέτρων της Ουάσινγκτον, γνωστών και ως κυρώσεις.
Γράφει ο Roger D. Harris
Διαπραγμάτευση για την ανταλλαγή κρατουμένων
Με ανταλλαγή κρατουμένων, η Βενεζουέλα αποφυλάκισε δέκα Αμερικανούς πολίτες και ορισμένους άλλους υπηκόους για να απελευθερώσει τον Άλεξ Σάαμπ μετά από πάνω από τρία χρόνια φυλάκισής του.
Το αεροπλάνο του Σάαμπ προσγειώθηκε στη Βενεζουέλα στις 20 Δεκεμβρίου. Τον υποδέχθηκαν με δάκρυα στα μάτια η οικογένειά του, οι φίλοι του και η πρώτη κυρία της Βενεζουέλας, Σίλια Φλόρες, σύζυγος του προέδρου. Λίγο αργότερα, ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο έκανε θριαμβευτική δημόσια ομιλία με τον Άλεξ Σάαμπ στο πλευρό του στο προεδρικό μέγαρο.
Σε αντίθεση με τον Μαδούρο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάιντεν δεν έκανε τέτοια δημόσια ομιλία με τους απελευθερωμένους κρατούμενους δίπλα του. Αν το είχε κάνει, θα έπρεπε να σταθεί δίπλα στον «Χοντρό Λέοναρντ» Φράνσις, ο οποίος είχε διαφύγει από την αμερικανική αιχμαλωσία μετά την καταδίκη του σε μια μεγάλη υπόθεση διαφθοράς του αμερικανικού ναυτικού, στην οποία εμπλέκονται περίπου εξήντα ναύαρχοι. Οι ΗΠΑ τον ήθελαν διακαώς πίσω στην επιτήρησή τους. Γνώριζε πάρα πολλά για αξιωματούχους σε υψηλές θέσεις.
Ο Λευκός Οίκος έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να αποκαλύψει τον πλήρη κατάλογο αυτών που απελευθερώθηκαν. Ο Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ, έγραψε στο Twitter: «Μερικές φορές πρέπει να λαμβάνονται δύσκολες αποφάσεις για τη διάσωση Αμερικανών στο εξωτερικό». Μεταξύ των άλλων που απελευθερώθηκαν ήταν οι μισθοφόροι Λουκ Ντίμαν και Αϊράν Μπέρι, οι οποίοι συνελήφθησαν μετά την απόπειρα δολοφονίας του προέδρου της Βενεζουέλας στην επιχείρηση «Κόλπος των Γουρουνιών».
Η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα ήθελε τίποτα περισσότερο από το να κλείσει τον Άλεξ Σάαμπ στη φυλακή και να πετάξει το κλειδί. Και για λίγο, φαινόταν ότι αυτό θα συνέβαινε. Η άριστη νομική ομάδα του Σάαμπ είχε προσπαθήσει ανεπιτυχώς να τον απελευθερώσει επειδή ήταν διπλωμάτης ο οποίος, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Βιέννης για τις διπλωματικές σχέσεις, υποτίθεται ότι απολαμβάνει απόλυτη ασυλία από τη σύλληψη. Παρόλο που οι ΗΠΑ έχουν υπογράψει τη σύμβαση, ο θείος Σαμ δεν θεώρησε ότι υπάρχει κανένας λόγος να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο.
Οι δικηγόροι του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης υποστήριξαν, ουσιαστικά, ότι επειδή οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν τη νομιμότητα της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης στη Βενεζουέλα, σίγουρα δεν χρειάζεται να δέχονται τους διπλωμάτες της. Παρόλο που έγιναν προσφυγές, η κυβέρνηση των ΗΠΑ απλώς καθυστέρησε την υπόθεση.
Εν ολίγοις, η πιθανότητα να αποδοθεί δικαιοσύνη από το αμερικανικό δικαστικό σύστημα ήταν μικρή. Η τελευταία ελπίδα για την απελευθέρωση του Άλεξ Σάαμπ ήταν η ανταλλαγή κρατουμένων. Και αυτή αποδείχθηκε ότι ήταν ο δρόμος προς την ελευθερία.
Πώς πέτυχε η εκστρατεία
Η εκστρατεία για την απελευθέρωση του Άλεξ Σάαμπ στηρίχθηκε σε τέσσερα σημεία: την αξιοσημείωτη αποφασιστικότητα του ίδιου του Άλεξ Σάαμπ, την κινητοποίηση ολόκληρου του έθνους της Βενεζουέλας για λογαριασμό του, ένα διεθνές κίνημα και την υποστήριξη και συμμετοχή της οικογένειάς του.
Η αποφασιστικότητα του Άλεξ Σάαμπ ήταν υποδειγματική. Σε αντίθεση με πολλούς φυλακισμένους, ο Σάαμπ είχε ένα χαρτί για να βγει από τη φυλακή, το οποίο θα μπορούσε να είχε παίξει αν το είχε επιλέξει. Δεν το έκανε.
Όπως παραδέχθηκαν Αμερικανοί αξιωματούχοι, ο Σάαμπ ήταν ένα περιουσιακό στοιχείο υψηλής αξίας, επειδή είχε πληροφορίες που ήθελε το κράτος ασφαλείας των ΗΠΑ σχετικά με τις επαφές και τα μέσα για την παράκαμψη των παράνομων οικονομικών καταναγκαστικών μέτρων. Το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν να τραγουδήσει και να αποκηρύξει τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Μαδούρο και τη Μπολιβαριανή Επανάσταση. Αλλά δεν το έκανε, ακόμη και κάτω από ακραίες πιέσεις. Όχι απλώς πίεση, αλλά βασανίστηκε ενώ ήταν φυλακισμένος στο Καμπέ Βέρντε.
Στον συγκινητικό χαιρετισμό του προς τον Άλεξ Σάαμπ, ο πρόεδρος Μαδούρο σημείωσε την παλαιστινιακή κληρονομιά του Σάαμπ, σημειώνοντας ότι συνοδεύεται από την ικανότητα να αντιστέκεται. Η Βενεζουέλα ήταν μεταξύ των λατινοαμερικανικών εθνών που άσκησαν την πιο επικριτική στάση απέναντι στην ισραηλινή επίθεση στην Παλαιστίνη.
Ο δεύτερος πυλώνας της επιτυχημένης εκστρατείας ήταν η κινητοποίηση του έθνους της Βενεζουέλας πίσω από την απελευθέρωση του εθνικού του ήρωα. Η κινητοποίηση αυτή επεκτάθηκε από τη βάση μέχρι τον αρχηγό του κράτους.
Οι προσπάθειες των φίλων και της οικογένειας
Το τρίτο στοιχείο της επιτυχημένης προσπάθειας ήταν η έναρξη μιας διεθνούς εκστρατείας για την απελευθέρωση του #FreeAlexSaab. Σε όλο τον κόσμο, οι φίλοι της κυριαρχίας της Βενεζουέλας ενώθηκαν για να πραγματοποιήσουν δράσεις με αίτημα την ελευθερία του.
Ο επικεφαλής της βορειοαμερικανικής εκστρατείας FreeAlexSaab, ο Αμερικανός William Camacaro από τη Βενεζουέλα, σχολίασε ότι πρόκειται για μια σημαντική νίκη για τον πρόεδρο Μαδούρο και κατ’ επέκταση για την ευρύτερη Μπολιβαριανή Επανάσταση. Μια ήδη κατακερματισμένη αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα, παρατήρησε, έχει γίνει ακόμη πιο διχασμένη, ενώ το κίνημα των Τσαβιστών είναι πιο ενωμένο ενόψει της χρονιάς των προεδρικών εκλογών του 2024.
Παράλληλες εκστρατείες για την ανταλλαγή κρατουμένων διεξήχθησαν για λογαριασμό Αμερικανών πολιτών που ήταν φυλακισμένοι στη Βενεζουέλα. Εξέχουσα θέση μεταξύ αυτών των κινήσεων είχαν οι φίλοι του Έγουιν Χερνάντες. Ο δημόσιος συνήγορος από το Λος Άντζελες είχε συλληφθεί τον Μάρτιο του 2022 όταν εισήλθε παράνομα στη Βενεζουέλα από την Κολομβία. Η εκστρατεία του Χερνάντες διεξήγαγε μια έντονη προσπάθεια να προσεγγίσει κυβερνητικούς αξιωματούχους και να κάνει αποτελεσματικό λόμπι.
Ο τέταρτος και απαραίτητος πυλώνας για την επιτυχή εκστρατεία ήταν η οικογένεια του Άλεξ Σάαμπ, η οποία είχε στοχοποιηθεί από τις ΗΠΑ, αλλά στάθηκε σταθερά και υποστηρικτικά. Την ημέρα που ο γιος του Σάαμπ έκλεισε τα δεκαοκτώ του χρόνια, οι ΗΠΑ του επέβαλαν κυρώσεις μαζί με τους θείους του και άλλα μέλη της οικογένειας. Η Καμίλα Φάμπρι ντε Σάαμπ, η σύζυγος του πρώην κρατούμενου, ηγήθηκε της προσπάθειας παρόλο που ήταν νεαρή μητέρα με δύο μικρά παιδιά.
Το συγκινητικό βίντεο της Φάμπρι, που γυρίστηκε μόλις πέντε ημέρες πριν από την απελευθέρωση του συζύγου της, αφορούσε το πώς θα ήταν οι διακοπές χωρίς αυτόν. Όπως αποδείχθηκε, αυτή θα είναι μια πιο χαρούμενη περίοδος διακοπών για όλους τους κρατούμενους που απελευθερώθηκαν σε αυτή την ιστορική ανταλλαγή και τις οικογένειές τους. Η απελευθέρωση του Άλεξ Σάαμπ είναι μια νίκη για την κυριαρχία της Βενεζουέλας και την μοιράζεται με το ένα τρίτο της ανθρωπότητας που εξακολουθεί να βρίσκεται υπό αμερικανικές κυρώσεις.
Ο Roger D. Harris είναι μέλος της οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Task Force on the Americas, που ιδρύθηκε το 1985. Έχει συμμετάσχει ενεργά στην εκστρατεία #FreeAlexSaab.
Μετάφραση από τα αγγλικά/ επιμέλεια: Pressenza Athens
