Η Αφρική επανήλθε στην επικαιρότητα και έχει γίνει περιοχή υψηλής διεθνούς έντασης. Η ανάμνηση του πολέμου στη Λιβύη και η καταστροφή της χώρας αυτής εξακολουθεί να παραμένει στο μυαλό των γειτόνων της. Το πραξικόπημα του στρατηγού Abdourahmane Tchiani στον Νίγηρα τον περασμένο Ιούλιο μας υπενθυμίζει τη σημασία των πρώτων υλών της ηπείρου και τους διαδοχικούς πολέμους που διεξήχθησαν για τον έλεγχο των πόρων αυτών.
Αν η κατοχή της Δυτικής Σαχάρας από το Μαρόκο έγινε με σκοπό την ιδιοποίηση των φωσφορικών αλάτων και της αλιείας, το πραξικόπημα στον Νίγηρα αμφισβητεί τον έλεγχο του ουρανίου από τη γαλλική πολυεθνική Areva. Ο Νίγηρας είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ουρανίου στον κόσμο και μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου σύμφωνα με τους δείκτες των Ηνωμένων Εθνών.
Όσον αφορά την κοινωνική και οικονομική κατάσταση στον Νίγηρα, η έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας, πόσιμου νερού, εκπαίδευσης και υγείας έχει επηρεάσει τη σταθερότητα ενός πολιτικού συστήματος που δεν θα έπρεπε να κυβερνάται από πραξικοπήματα.
Το μεγάλο παράδοξο της Αφρικής είναι ο πλούτος της από τη μια πλευρά και η χρόνια φτώχεια των περισσότερων χωρών της από την άλλη. Φέτος πολλοί Αφρικανοί έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη, για να ξεφύγουν από τον πόλεμο, την ξηρασία και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης που υφίστανται.
Στον Νίγηρα υπάρχει ουράνιο, στη Λιβύη πετρέλαιο, στην Αλγερία φυσικό αέριο, στη Μαυριτανία χρυσός και σίδηρος, στη Δημοκρατία του Κονγκό κολτάνιο. Τα περισσότερα από αυτά τα ορυκτά εκμεταλλεύονται ξένες εταιρείες που παίρνουν πάνω από το 80% των κερδών. Στην περίπτωση του χρυσού, χρησιμοποιείται κυάνιο για την εξόρυξή του, προκαλώντας μεγάλη ρύπανση για τους ανθρώπους, τα φυτά και τα ζώα.
Αυτό το οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο που επιβλήθηκε στην Αφρική από την ανεξαρτησία της μέχρι σήμερα έχει συμβάλει μόνο στην επιτάχυνση των αιτιών της φτώχειας της. Αρκετοί λιμοί έπληξαν την ήπειρο αυτή τη δεκαετία του ’80 και του ’90, αναγκάζοντας την παρέμβαση διεθνών οργανισμών για να σωθούν ανθρώπινες ζωές. Αν θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη και την πολιτική σταθερότητα της Αφρικής, πρέπει να αφήσουμε τους ίδιους τους Αφρικανούς να βρουν το δικό τους μοντέλο ανάπτυξης που να είναι βιώσιμο με τις ανάγκες τους.
Οι Αφρικανοί δεν χρειάζεται να καταναλώνουν την ποσότητα θαλασσινών και κρέατος, παντόφλες και αυτοκίνητα που διατίθενται στις πλούσιες χώρες. Η Αφρική χρειάζεται να έχει τις ελάχιστες προϋποθέσεις που θα της επιτρέπουν να παράγει τα δικά της τρόφιμα και να καλύπτει τις βασικές της ανάγκες για αυτάρκεια.
Η ανθρωπιστική βοήθεια ή η αναπτυξιακή βοήθεια δεν είναι τίποτα περισσότερο από αρωγή, δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας που λαμβάνει τη βοήθεια, αλλά την καθιστά εξαρτημένη από τη συμβολή άλλων. Ένα σαφές παράδειγμα είναι οι προσφυγικοί καταυλισμοί των Σαχράουι στην Αλγερία, τα προγράμματα βοήθειας του ΟΗΕ εκεί και οι περικοπές που υφίστανται.
Αν θέλουμε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη αυτής της ηπείρου, δεν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τους πόρους και τις πρώτες ύλες της χωρίς να δημιουργήσουμε οφέλη για τους λαούς της. Η περίπτωση του ορυχείου ουρανίου Imouraren στο Νίγηρα που εκμεταλλεύεται η γαλλική εταιρεία Areva ή η περίπτωση του ορυχείου χρυσού Tasiast στη Μαυριτανία, του οποίου το μετάλλευμα εξορύσσεται από την καναδική εταιρεία Kinroos, είναι δύο παρόμοιες περιπτώσεις του πώς στην Αφρική ο πλούτος του υπεδάφους έχει συμβάλει μόνο στη μεγαλύτερη φτώχεια των λαών αυτής της ηπείρου.
Η περίπτωση του ορυχείου Fos Bucraa στη Δυτική Σαχάρα είναι ακόμη πιο συγκλονιστική. Το ορυχείο αυτό λειτουργεί από την κρατική μαροκινή μεταλλευτική εταιρεία OCP Group, με τα κέρδη να πηγαίνουν εξ ολοκλήρου στα ταμεία της μαροκινής κυβέρνησης, ενώ ο λαός της Σαχάρα ζει στην εξορία, ως πρόσφυγες και σε κατοχή.
Στην Αφρική δίνεται μια μάχη για την επιβίωση πολλών λαών και εθνών. Το παλιό μοντέλο της εξόρυξης πρώτων υλών, της κατασκευής υποδομών για τη μεταφορά τους και της εγκατάλειψης της χώρας χωρίς δρόμους, ηλεκτρικό ρεύμα και πόσιμο νερό δεν είναι πλέον βιώσιμο. Εναπόκειται στην κοινωνία να επενδύσει τα οφέλη που προκύπτουν από τον πλούτο της, και με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να βάλουμε τέλος στις πολιτικές ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η διαφθορά είναι μία από τις μάστιγες που έχουν καθορίσει τη μοίρα της Αφρικής. Στην περίπτωση του Μομπούτου Σέσε Σέκο, πρώην δικτάτορα του Ζαΐρ, της σημερινής Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, η περιουσία του ήταν 6 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το εξωτερικό χρέος της χώρας έφτανε τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια. Κυβέρνησε από το 1960 έως το 1997, όταν καθαιρέθηκε από την εξουσία και εξορίστηκε στο Μαρόκο μέχρι το θάνατό του. Η περιουσία του θα μπορούσε να εξισωθεί με το εξωτερικό χρέος της χώρας του.
Ο Μοχάμεντ Μπαζούμ καθαιρέθηκε με πραξικόπημα στον Νίγηρα και η Ecowas, η Οικονομική Κοινότητα των κρατών της Δυτικής Αφρικής με επικεφαλής τη Νιγηρία, αναζητά λύση στην τρέχουσα κρίση. Η μελλοντική λύση στη σύγκρουση του Νίγηρα πρέπει να σέβεται την κυριαρχία και να αποφευχθεί η στρατιωτική επέμβαση.
Η Αφρική δεν χρειάζεται άλλους πολέμους μετά την καταστροφή της Λιβύης, οι πόλεμοι έχουν φέρει μόνο περισσότερους πρόσφυγες και θανάτους. Είναι καιρός να στηρίξουμε τους αφρικανικούς λαούς στην προσπάθειά τους να βρουν τη δική τους ανάπτυξη που θα τους επιτρέψει να έχουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.
Ένα νέο οικονομικό και πολιτικό όραμα, με δικαιότερες διεθνείς σχέσεις, μπορεί να σώσει την Αφρική από τη μετανάστευση με βάρκες και λέμβους προς την Ευρώπη. Όλα εξαρτώνται από την επίλυση της κρίσης του Νίγηρα και των άλλων συγκρούσεων που μαστίζουν την ήπειρο.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Pressenza Athens
