Ο συντάκτης του ηλεκτρονικού περιοδικού αυτολεξεί, Yavor Tarinski παρουσίασε στις 22 Σεπτεμβρίου 2022 ένα αφιέρωμα στους αντιφασίστες οπαδούς της Ανατολικής Ευρώπης, αποτυπώνοντας τη δύσκολη προσπάθεια ορισμένων οργανωμένων φιλάθλων να ορθώσουν αντιφασιστικό λόγο και πράξεις εντός των γηπέδων.
Το ποδοσφαιρικό τοπίο στην Ανατολική Ευρώπη χαρακτηρίζεται, για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και σε μεγάλο βαθμό, από ρατσισμό και εθνικισμό. Σήμερα είναι γνωστό ότι η ακροδεξιά κυριαρχεί στα γήπεδα, χρησιμοποιώντας τις οργανωμένες ομάδες των ultras και χούλιγκανς ως τάγματα εφόδου στους δρόμους ενάντια σε μειονότητες, αναρχικούς, αριστερούς, LGBTQ και οποιονδήποτε άλλο δεν ταιριάζει στα ακραία εθνικιστικά τους οράματα. Αλλά ακόμη και σε ένα τόσο σκληρό πολιτικό τοπίο υπάρχουν αξιοσημείωτες εξαιρέσεις στον κανόνα – άνθρωποι που αγωνίζονται για να ανοίξουν χώρους ανεκτικότητας, αλληλεγγύης και συμμετοχικότητας μέσα και έξω από τα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Εξακολουθώντας να αποτελούν μειοψηφία μεταξύ των ultras της Ανατολικής Ευρώπης, υπάρχουν αντιφασιστικές ομάδες που, παρ’ όλες τις αντιξοότητες, καταφέρνουν να αντιστέκονται στις καταπιεστικές λογικές και τον ρατσισμό, προωθώντας παράλληλα την κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα.
Partizan Minsk (Λευκορωσία)
Η Partizan Minsk είναι ο πρώτος οπαδικά οργανωμένος και αποκλειστικά αντιφασιστικός ποδοσφαιρικός σύλλογος της Λευκορωσίας. Όταν ο τότε πρόεδρος Λιθουανός ολιγάρχης Ρομανόβ έχασε το ενδιαφέρον του για την ομάδα και την εγκατέλειψε, οι οπαδοί αρνήθηκαν να αφήσουν τον σύλλογο να πεθάνει και έκαναν έρανο για να κρατήσουν τον σύλλογο ζωντανό. Από τότε, η Partizan διοικείται από τους οπαδούς της. Έχουν γίνει πολλοί παραλληλισμοί μεταξύ της Partizan Minsk και της περίφημης St. Pauli, ως τα δύο σύμβολα του αντιφασισμού στο ποδόσφαιρο της Ανατολικής και της Δυτικής Ευρώπης αντίστοιχα.
Ανάμεσα στους αξιόλογους οπαδούς της είναι άτομα που φυλακίστηκαν από τη δικτατορική κυβέρνηση του Αλεξάντερ Λουκασένκο, όπως ο αναρχικός Ihar Alinevich [κυκλοφορεί βιβλίο του στα ελληνικά Ο Δρόμος για το Μαγκαντάν: ημερολόγιο ενός φυλακισμένου καθώς και συνέντευξη με τον ίδιο εδώ], οι αδελφοί Tamaz και Tsimur Pipiya, ο Artsem Kacev και πολλοί άλλοι. Μισητή από το πολιτικό κατεστημένο της Λευκορωσίας και με συνεχή οικονομικά προβλήματα, η Partizan Minsk κατάφερε να γίνει μια από τις πιο υποστηριζόμενες ομάδες στη Λευκορωσία και μια ανάσα φρέσκου αέρα. Για σχεδόν μια δεκαετία, η ομάδα ανήκει και χρηματοδοτείται από τους οπαδούς της. Οι ultras της Partizan Minsk έχουν αδελφοποιηθεί με τη γειτονική ουκρανική Arsenal Κιέβου, καθώς και με ομάδες από την υπόλοιπη Ευρώπη, όπως η St. Pauli και η ΑΕΚ.
Arsenal Κιέβου (Ουκρανία)
Οι ακροδεξιοί οπαδοί κυριαρχούν εδώ και καιρό στο ουκρανικό ποδόσφαιρο. Ωστόσο, υπάρχει μια τρανή εξαίρεση στο πρόσωπο της Arsenal Κιέβου. Η ομάδα έχει διανύσει έναν μακρύ και κακοτράχαλο δρόμο, με την επαγγελματική της ομάδα να διαλύεται το 2019 και έκτοτε να λειτουργούν μόνο οι ομάδες των νέων. Αυτό όμως που ξεχωρίζει την Arsenal Κιέβου από τους υπόλοιπους ουκρανικούς ποδοσφαιρικούς συλλόγους είναι οι οπαδοί της που απορρίπτουν ανοιχτά τον ρατσισμό και υποστηρίζουν την κοινωνική δικαιοσύνη. Ο πιο αξιοσημείωτος σύνδεσμος της Arsenal είναι οι Hoods Hoods Klan, οι οποίοι λόγω της αντιφασιστικής τους στάσης και δράσης έχουν επιφέρει την πλήρη περιφρόνηση των ακροδεξιών συλλόγων. Οι φασίστες οπαδοί αρνούνται να τηρούν τους κώδικες τιμής της μη χρήσης όπλων κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με τους Hoods Hoods Klan ή να εμφανίζονται σε κανονισμένα ραντεβού σε μεγαλύτερο αριθμό από τον αρχικά συμφωνηθέντα. Αυτό όμως έχει κάνει τους ultras της Arsenal εξαιρετικά σκληρούς και με τον καιρό έχουν γίνει ένας από τους ισχυρότερους και πιο τρομερούς συνδέσμους σε όλη την Ουκρανία, παρά την αριθμητική τους υποτέλεια.
Σε ένα κλίμα οπού το ποδόσφαιρο κυριαρχείται από ρατσιστές και ξενοφοβικούς, η Arsenal Κιέβου αντιπροσωπεύει μια γενναία στροφή προς την κοινωνική δικαιοσύνη και την ανεκτικότητα. Από την αρχή της ρωσικής εισβολής, οι Hoods Hoods Klan της Arsenal συμμετέχουν στην Ουκρανική αντίσταση, σχηματίζοντας τη δική τους ένοπλη μονάδα ενάντια στον κατακτητή, μετρώντας μάλιστα νεκρούς όπως τον αντιφασίστα Γιούρι Σαμοϊλένκο, έναν εκ των ιστορικότερων μελών τους.
NK Zagreb 041 (Κροατία)
Ένας από τους παλαιότερους ποδοσφαιρικoύς συλλόγους της Κροατίας, η NK Zagreb έχει επίσης τη φήμη ότι είναι ο μόνος προοδευτικός πυλώνας σε μία χώρα όπου ο εθνικισμός κυριαρχεί στις κερκίδες. Αλλά αυτό δεν ήταν πάντα έτσι, καθώς τη δεκαετία του ’90 η βασική ομάδα οπαδών White Angels (ο κύριος σύνδεσμος της NK Zagreb) ήταν εξίσου βυθησμενος στο ακροδεξιό φαντασιακό των υπολοίπων χούλιγκανς στην Κροατίας. Τη δεκαετία του ’00, ωστόσο, μία ομάδα αντιφασιστών μπαίνει στην κερκίδα και καταφέρνει να αλλάξει ριζικά τον πολιτικό προσανατολισμό του συνδέσμου, υιοθετώντας πια μια σαφή αντιφασιστική στάση. Την περίοδο αυτή, παράλληλα, στον σύλλογο υπάρχει μια πολύ διεφθαρμένη διοίκηση που οδηγεί τη NK Zagreb σε συνεχείς υποβιβασμούς και κρίσεις. Αποτέλεσμα αυτού ήταν οι White Angels να έρθουν σε ρήξη με τη διοίκηση της ομάδας, γεγονός που οδήγησε τους οπαδούς να ιδρύσουν τη δική τους ποδοσφαιρική ομάδα με το όνομα Zagreb 041.
Οι White Angels έχουν μοιραστεί έναν κοινό κοινωνικό χώρο με το αντιφασιστικό δίκτυο του Ζάγκρεμπ καθώς και έχουν συνδιοργανώσει εκδηλώσεις και καμπάνιες όπως το “Refugees Welcome”.
Bohemians 1905 (Τσεχία)
Η Bohemians 1905 είναι ποδοσφαιρικός σύλλογος της Πράγας, ο οποίος ιδρύθηκε αρχικά το 1905 με την τότε επωνυμία AFK Vršovice. Ο σύλλογος κατέκτησε το πρωτάθλημα της πρώτης κατηγορίας της Τσεχοσλοβακίας μόνο μία φορά, κατά τη διάρκεια της σεζόν 1982-’83. Έκτοτε, ο σύλλογος μπαινόβγαινε στο τσεχικό πρωτάθλημα, ενώ ταλαιπωρήθηκε από οικονομικά προβλήματα. Μεταξύ του κυρίως δεξιού ποδοσφαιρικού περιβάλλοντος της χώρας, η Bohemians έχει τη μοναδική ρητά αντιφασιστική κερκίδα. Οι Ultras Bohemians γεννήθηκαν το 2002 από ανθρώπους της αντιφασιστικής σκηνής της Πράγας. Λόγω της πολιτικής τους θέσης, έχουν διαμορφώσει πολύ καλές σχέσεις με τους οπαδούς της St. Pauli, το λογότυπο της οποίας προβάλλουν συχνά.
Το 2004 ο σύλλογος χρεοκόπησε, αλλά οι οπαδοί οργάνωσαν και συγκέντρωσαν πάνω από 3 εκατομμύρια τσεχικές κορώνες σε σύντομο χρονικό διάστημα και κατάφεραν να σώσουν τον σύλλογο. Σήμερα οι Bohemians προσελκύουν την υποστήριξη αντιφασιστών από όλη την Τσεχία.
Spartak Nalchik (Ρωσία)
Η Spartak Nalchik είναι ένας μικρός ποδοσφαιρικός σύλλογος από τη Δημοκρατία της Καμπαρντίνο-Μπαλκάρια (μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας), ο οποίος σε όλη του την ιστορία έπαιζε κυρίως στις χαμηλότερες κατηγορίες του ρωσικού ποδοσφαίρου. Αν και δεν είναι μυστικό ότι η ακροδεξιά είναι τόσο κυρίαρχη στα γήπεδα της Ρωσίας όσο μάλλον πουθενά αλλού στον κόσμο, ακόμα και εκεί υπάρχει εξαίρεση. Η Red-White Djigits, η οποία δημιουργήθηκε το 1997, είναι η ρητά αντιφασιστική ομάδα ultras που υποστηρίζει τη Spartak Nalchik. Αυτός ο σύνδεσμος επέτρεψε σε ανθρώπους από όλες τις τοπικές εθνότητες να είναι κομμάτι της κερκίδας – Καμπαρδίνους (ένα τσερκέζικο φύλο που υπέστη εθνοκάθαρση τον 19ο αιώνα), Μπαλκάρους (μια τουρανική εθνοτική ομάδα που υπέστη αναγκαστικές απελάσεις από το σταλινικό καθεστώς), Κορεάτες, Σλάβους και άλλους. Λόγω της πολιτικής τους στάσης, καθώς και της εθνοτικής τους ποικιλομορφίας, οι οπαδοί της Spartak Nalchik έχουν υποστεί επιθέσεις από πολύ πολυπληθέστερες ακροδεξιές ομάδες.
Το antifa κίνημα δεν κατάφερε ποτέ να εδραιωθεί στα γήπεδα των μεγάλων ρωσικών ποδοσφαιρικών συλλόγων. Αντίθετα, έγιναν μερικές προσπάθειες για την καθιέρωση αντιφασιστικής παρουσίας σε ομάδες χαμηλότερης κατηγορίας, αλλά οι περισσότερες εξαφανίστηκαν σχετικά σύντομα, αφήνοντας τους Red-White Djigits ως την τελευταία προσπάθεια που στέκεται ακόμα όρθια.
AS Trenčín (Σλοβακία)
Η AS Trenčín δημιουργήθηκε το 1990 και στη σύντομη ύπαρξή της κατάφερε να κατακτήσει δύο φορές το εθνικό πρωτάθλημα. Αυτό όμως που ξεχωρίζει την ομάδα είναι η βάση των φιλάθλων της. Ενώ το σλοβακικό ποδόσφαιρο χαρακτηρίζεται κυρίως από τα ακροδεξιά στοιχεία, όπως συμβαίνει σε όλη την Ανατολική Ευρώπη, η κερκίδα της AS Trenčín έχει υιοθετήσει μία καθαρά αντιφασιστική στάση. Η κύρια ultras ομαδοποίηση δημιουργήθηκε το 2005 και ονομάζεται Trenchtown Gangsters ως ένδειξη της αγάπης των οπαδών για τον Bob Marley και τη Reggae μουσική. Ο σύνδεσμος αυτός είναι πολύ δραστήριος πολιτικά, διοργανώνοντας διάφορες εκδηλώσεις, φεστιβάλ και αντιφασιστικό τουρνουά ποδοσφαίρου, όπου συμμετέχουν ομάδες από διάφορα μέρη της Ευρώπης υπό τους ήχους της Ska και της Reggae.
Λόγω της αντιφασιστικής τους στάσης, οι οπαδοί της AS Trenčín μισιούνται από σχεδόν όλους τους ultras της Σλοβακίας και δέχονται πολλές επιθέσεις από την ακροδεξιά. Αλλά παρά το γεγονός ότι είναι πολύ λιγότεροι από τους υπόλοιπους (μόνοι εναντίον όλων), οι Trenchtown Gangsters δεν το βάζουν κάτω και αντιθέτως έχουν δημιουργήσει «όνομα» στη χώρα. Η πολιτική τους στάση τούς έχει κάνει να αναζητούν φιλίες με ομάδες από το εξωτερικό. Κρατούν πολύ στενούς δεσμούς με τους ultras της τσέχικης Bohemians 1905 ενώ συνεργάζονται και με ομοϊδεάτες τους μέσω δικτύων antifa όπως οι Rebel Ultras και το Alerta Network.
ΠΗΓΕΣ:
