Με αφορμή το χθεσινό Δημοτικό Συμβούλιο στην Ελευσίνα για το LNG

Χθες παρακολούθησα το έκτακτο μονοθεματικό Δημοτικό Συμβούλιο στην Ελευσίνα για το ζήτημα του LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο). Έγινε μια μεγάλη συζήτηση με παρουσία πολλών κατοίκων παρά το προχωρημένο του καλοκαιριού και μπράβο σε όσα άτομα παραβρέθηκαν. Τι μεσολάβησε και τραβήχτηκε τόσος κόσμος Αυγουστιάτικα; Η ανακοίνωση του συνδυασμού Κοινωνία Δημοτών – με μυαλό και καρδιά ότι θα ξεκινήσει από τη Δευτέρα και για μια εβδομάδα η φορτοεκφόρτωση υγροποιημένου φυσικού αερίου από το λιμάνι του Κρόνου. Όμως αντί η συζήτηση να εστιαστεί σε ένα σχέδιο κινητοποιήσεων – δεδομένου ότι ο Δήμος Ελευσίνας είχε εγκρίνει ομόφωνα ψήφισμα το 2022 ενάντια στη χρήση των λιμανιών που βρίσκονται εντός του Δήμου για τη μεταφορά του LNG – υπήρξαν μεγάλες τοποθετήσεις εντυπωσιασμού, άλλες – οι περισσότερες μάλιστα – που εστίασαν στο από πού πρέπει τελικά να περάσει το υγροποιημένο φυσικό αέριο και κάποιες λίγες που αμφισβήτησαν το κυρίαρχο δόγμα ότι υπάρχει εθνική ανάγκη. Τελικά, ευτυχώς, συμφωνήθηκε με εισήγηση του Δημάρχου τουλάχιστον η πρώτη κινητοποίηση: κάτοικοι και φίλες/φίλοι της Ελευσίνας θα προβούν σε συμβολική κατάληψη του ΟΛΕ τη Δευτέρα το πρωί. Και μετά, βλέπουμε.

Όμως το ομόφωνο ψήφισμα του 2022 είχε – και πολύ σωστά – κεντρικό άξονα την ακύρωση του Μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Οργανισμού Λιμένα Ελευσίνας (ΟΛΕ) και του Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ). Αυτή η λογική, διευρυμένη προς όλο το Θριάσιο αλλά και το παραλιακό μέτωπο της Δυτικής Αττικής, που ως γνωστόν είναι περιοχές υπερβολικά επιβαρυμένες με πετρέλαια, ναυπηγεία, διάφορα εργοστάσια, logistics, πυρκαγιές, κλπ, είναι στη σωστή κατεύθυνση. Αλλά δεν αρκεί.

Τους προηγούμενους μήνες αναρωτιόμουν γιατί η ΕΕ, και κατά συνέπεια η Ελλάδα, δεν παίρνουν ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις ειρήνευσης στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ή τουλάχιστον ποιος είναι ένας από τους βασικούς λόγους.

Μια – πλέον ορατή – απάντηση είναι πως κατά μήκος όλης της Ευρώπης και της ανατολικής πλευράς της χώρας μας, συνάπτουμε συμφωνίες κολοσσούς με τις ΗΠΑ με σκοπό να φέρουμε υγροποιημένο φυσικό αέριο σε τεράστιες ποσότητες. Η δυναμικότητα της Ευρώπης σε εισαγωγές LNG αναμένεται να αυξηθεί κατά 50% σε βάθος δεκαετίας. Παράλληλα, όμως, οι περισσότερες αναλύσεις διαβλέπουν σταθερότητα ή ακόμη και ασθενή πτώση στη ζήτηση. Μέχρι το 2030, υπολογίζεται ότι θα δημιουργηθεί περίσσευμα 250 δις κυβικών μέτρων, δηλαδή περισσότερο από το 50% της συνολικής ζήτησης.

Με λίγα λόγια «κατεβάσαμε τα βρακιά μας» στις ΗΠΑ. Πήραμε σαφή θέση στον πόλεμο της ενέργειας υπέρ των ΗΠΑ. Στην Ελλάδα σπρώξαμε το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης στις συμφωνίες μαζί τους. Για να ανταποκριθούμε σε αυτές, φυσικά και δεν μας φτάνει μόνο η υποδομή φυσικού αερίου που υπάρχει στη Ρεβυθούσα. Τι κάνουμε; Γεμίζουμε τον Σαρωνικό κόλπο και την Αλεξανδρούπολη με πλωτές δεξαμενές, από τις οποίες, στη συνέχεια, το LNG θα πρέπει να μεταφερθεί στον τελικό προορισμό του μέσα από τον αστικό ιστό, που καταλήγει μάλιστα να μην είναι καν εντός της ελληνικής περιφέρειας.

Εννοείται πώς για όλα αυτά καμία διαβούλευση δεν έγινε με τις τοπικές κοινωνίες. Οι κινητοποιήσεις του 2022 στην Ελευσίνα έκαναν τη Διοίκηση του ΟΛΕ ΑΕ να στραφεί σε άλλες λύσεις και να ξεσηκώσει επόμενη θύελλα αντιδράσεων στη Νέα Πέραμο. Το Δημοτικό Συμβούλιο των Μεγάρων αποφάσισε στις 14/5/2023 ότι δεν θα κάνει αποδεκτό το τελεσίγραφο της Ο.Λ.Ε. ΑΕ να περάσει το LNG από το παραλιακό τμήμα των Μεγάρων, ειδικά εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η έγκριση της μελέτης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την Περιφέρεια.

Τι πρέπει να γίνει;

Οι τοπικές κοινωνίες της ήδη επιβαρυμένης Δυτικής Αττικής κάνουν πολύ καλά που αντιστέκονται στη μεταφορά του επικίνδυνου υγροποιημένου φυσικού αερίου μέσα από τις περιοχές τους. Ενόψει εκλογών στην τοπική αυτοδιοίκηση έχουν μια μεγάλη ευκαιρία να πιέσουν, γιατί αν εκλεγεί η επόμενη διοίκηση και δεν συμφωνεί καν με τον πυρήνα των ψηφισμάτων του 2022 στην Ελευσίνα και του 2023 στα Μέγαρα, το θέμα θα πάει περίπατο.

Όσο κι αν ακούγεται άσχετο, που καθόλου δεν είναι, η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστήσει, μαζί με τα άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ, στις διαπραγματεύσεις ειρήνευσης στον πόλεμο στην Ουκρανία. Δεν έχουμε ανάγκη από νέους πλωτούς σταθμούς LNG, δεδομένου ότι η ενέργεια που συγκεντρώνεται υπερβαίνει κατά πολύ ακόμα και τις ευρωπαϊκές ανάγκες. Την ίδια στιγμή μπορούμε να σκεφτούμε επενδύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης με προσανατολισμό να γίνει η Ελλάδα το Μεσογειακό Κέντρο παραγωγής και διανομής πράσινου υδρογόνου.

Χρειάζεται να ενισχύσουμε παράλληλα πιο εναλλακτικές μορφές ενέργειας, φιλικές προς το περιβάλλον, όπως τα οικιακά φωτοβολταϊκά, τις πλωτές ανεμογεννήτριες, που θα γίνουν με δημόσιο σχεδιασμό, χωροθέτηση και δαπάνη αλλά και με σεβασμό στο φυσικό πλούτο.

Τελευταία και στη χώρα μας έχουν ξεκινήσει να εξαπλώνονται οι ενεργειακές κοινότητες ευρείας βάσης. Είναι μορφές κοινωνικής παραγωγής ενέργειας με σκοπό την ενεργειακή αυτάρκεια αλλά και την προώθηση της δημοκρατίας. Το κράτος χρειάζεται να είναι αρωγός τους. Πέραν από το νομικό πλαίσιο το οποίο έχει μεν υπάρξει αλλά χρειάζεται τροποποιήσεις, τις οποίες πολλές φορές οι ενεργειακές κοινότητες έχουν αναδείξει, χρειάζεται σχεδιασμός που να βοηθά στο θέμα των αδειών των πραγματικών ενεργειακών κοινοτήτων και στην διευκόλυνση της διασύνδεσης της τοπικής παραγωγής ενέργειας με το κεντρικό δίκτυο.

Υπάρχουν και οι – σημαντικές κατά τη γνώμη μου – φωνές που μιλούν για επαναπροσδιορισμό των ενεργειακών αναγκών μας και μάλιστα φτάνουν σε σημείο να μιλούν και για αποανάπτυξη. Έχουμε ανάγκη από ευρύτερο δημόσιο διάλογο για το τι ανάπτυξη επιθυμούμε, πόσο μας κοστίζει, πώς μπορούμε να την παράξουμε χωρίς μεσάζοντες και με φιλικούς τρόπους ως προς το περιβάλλον, το οποίο διαρκώς παραβλέπουμε. Ενέργεια, οικολογία και πραγματικές ανάγκες είναι ένα τρίπτυχο που χρειάζεται συναίνεση κεντρική αλλά και σε κάθε γειτονιά, σε κάθε πολυκατοικία. Αγγίζουμε χρονικά σημεία που δείχνουν να μην έχουν επιστροφή. Διάλογος και δράση πρέπει να γίνουν άμεσα.