Ιατρική οργάνωση ζητά απαγόρευση των στρατιωτικών επιθέσεων σε πυρηνικούς σταθμούς

Γράφει η Μαρία Αρβανίτη Σωτηροπούλου, πρόεδρος του ελληνικού κλάδου της IPPNW

Η ιατρική ειρηνιστική οργάνωση IPPNW (Νόμπελ Ειρήνης 1985) καλεί τα κράτη μέλη της Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Συνθήκη (NPT) για την απερίφραστη καταδίκη κάθε επίθεσης σε πυρηνικές εγκαταστάσεις, (συμπεριλαμβανομένων των αντιδραστήρων), τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης καυσίμων και άλλες κρίσιμες υποδομές ή προσωπικό. Οι πυρηνικοί σταθμοί δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν ως εγκαταστάσεις αποθήκευσης βαρέων όπλων ή ως βάσεις για στρατιωτικό προσωπικό.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να υποχρεωθούν, σε υποχρεωτική βάση, να συμφωνήσουν στην προστασία όλων των δομών, συστημάτων και εξαρτημάτων απαραίτητων για την ασφαλή λειτουργία των πυρηνικών σταθμών.

«Οποιαδήποτε πυρηνική κατάρρευση, είτε προκαλείται από στρατιωτικές δραστηριότητες, είτε λόγω ελλείψεων τεχνικής ασφάλειας σε καιρό ειρήνης, θα προκαλούσε σοβαρή μόνιμη βλάβη στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία σε ορισμένες περιπτώσεις με θανατηφόρες συνέπειες» δήλωσε η Angelika Claußen, MD, Ευρωπαϊκή Αντιπρόεδρος της International Physicians for the Prevention of Nuclear War (IPPNW), στην παρουσίαση μιας έκθεσης, που ανατέθηκε από την IPPNW σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις μιας πυρηνικής κατάρρευσης στη Ζαπορίζια, στην Προπαρασκευαστική Επιτροπή της Συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT PrepCom) στη Βιέννη.

Μελέτη της IPPNW σχετικά με τις πιθανές συνέπειες μιας κατάρρευσης στη Ζαπορίζια

Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάστηκαν σήμερα (2/8/2023) σε συνέντευξη Τύπου στο περιθώριο του συνέδριου στη Βιέννη.

Ο Δρ. Nikolaus Müllner από το Ινστιτούτο Επιστημών Ασφάλειας και Κινδύνου (Πανεπιστήμιο Φυσικών Πόρων και Εγαρμοσμένων επιστημών ζωής, Βιέννη) τονίζει: «Οι υπολογισμοί διασποράς δείχνουν ότι τα δραστικά μέτρα όπως η δημιουργία ζώνης αποκλεισμού πιθανότατα θα περιοριστούν στην περιοχή γύρω από τον πυρηνικό σταθμό. Ωστόσο, η πιθανότητα να επηρεαστεί μεγάλο μέρος της Ευρώπης με άλλα μέτρα, π.χ. περιορισμοί στη γεωργική χρήση, δεν είναι αμελητέος. Δεν είναι δυνατή η επαρκής διαχείριση καταστροφών σε καιρό πολέμου. Θα πρέπει να θυμηθεί κανείς ότι τα ρωσικά στρατεύματα πυρπόλησαν διοικητικά κτίρια και τον κύριο μετασχηματιστή του πυρηνικού εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής της Ζαπορίζια ήδη από το 2022 και απαγόρευσαν στους πυροσβέστες να εισέλθουν στο εργοστάσιο.»

«Αυτή τη στιγμή, η Ρωσία και η Ουκρανία αλληλοκατηγορούνται για σχεδιασμό τρομοκρατικής επίθεσης στο εργοστάσιο. Με αυτόν τον τρόπο, το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει μετατραπεί σε πολεμικό όπλο, αποτελώντας απειλή για εκατομμύρια ανθρώπους στην Ουκρανία, στις γειτονικές χώρες και σε όλη την Ευρώπη. Το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας και η ασφάλειά του έχουν γίνει πιόνι σε αυτόν τον πόλεμο. Το δικαίωμα της απαλλαγής από τη ραδιενεργό μόλυνση δεν πρέπει ποτέ να το τίθεται σε διαπραγμάτευση», δήλωσε ο Chuck Johnson, Διευθυντής Προγράμματος IPPNW για τα πυρηνικά όπλα και υποθέσεις αφοπλισμού.

Στον πόλεμο της Ουκρανίας, μια επίθεση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες, προκαλώντας κατάρρευση σε έως και έξι αντιδραστήρες και τις σχετικές δεξαμενές αναλωμένου καυσίμου. Μια τυχαία ή σκόπιμη κατάρρευση σε οποιαδήποτε ή σε όλες αυτές τις εγκαταστάσεις κινδυνεύει να εξαπλώσει ραδιενεργό μόλυνση Καισίου και άλλων ραδιενεργών ισοτόπων μέσω του αέρα και εναπόθεσή του στο έδαφος της Ουκρανίας και των γύρω κρατών. Αυτό έχει σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τον άνθρωπο, την υγεία, το περιβάλλον, τα φυτά και τα ζώα και την επισιτιστική ασφάλεια. Η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τους κινδύνους στρατιωτικής δράσης εντός και εντός της τοποθεσίας.

Ο πυρηνικός αντιδραστήρας του Τσερνόμπιλ έκαιγε για 11 ημέρες. Το 36% του συνόλου των ραδιενεργών εκροών σημειώθηκε στη Λευκορωσία, τη Ρωσία και την Ουκρανία και περίπου το 53% στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εξαπλώθηκε το 11% στον υπόλοιπο κόσμο.

Η Λευκορωσίδα γιατρός και επιδημιολόγος Lydia Zablotska αξιολόγησε τις συνέπειες για την υγεία του ατυχήματος του Τσερνομπίλ 30 χρόνια αργότερα. Οι επιδημιολογικές της μελέτες αναφέρουν ένα αυξημένο μακροπρόθεσμο κίνδυνος λευχαιμίας, καρδιαγγειακής και εγκεφαλοαγγειακής νόσου και καταρράκτη σε εργαζόμενους καθαρισμού και Καρκίνο του θυρεοειδούς και μη κακοήθεις ασθένειες μεταξύ των παιδιών και έφηβων.

Οι ερευνητές Maureen Hatch και Elisabeth Cardis επισημαίνουν ότι η δοσοεξαρτώμενη αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς μετά από έκθεση στο ιώδιο-131 στην παιδική ηλικία στην Ουκρανία και τη Λευκορωσία έχει αποδειχθεί ότι επιμένει για δεκαετίες και ότι οι μελέτες των εργαζομένων στον καθαρισμό δείχνουν μια δοσοεξαρτώμενη αύξηση του καρκίνου του θυρεοειδούς και των αιματολογικών κακοηθειών σε ενήλικες. Αναφέρουν επίσης μιαν αύξηση των καρδιαγγειακών και εγκεφαλοαγγειακών παθήσεων.

Κατά τη διάρκεια της πυρηνικής κατάρρευσης της Φουκουσίμα το 2011, υπήρχαν μεγάλες ποσότητες ραδιενεργού υλικού που απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα από τους κατεστραμμένους αντιδραστήρες και τη δεξαμενή αποθήκευσης αναλωμένου καυσίμου και μπήκαν στα υπόγεια ύδατα και τη θάλασσα. Η κυκλοφορία συνεχίστηκε για αρκετές εβδομάδες (26 ημέρες). Το 19% της ραδιενέργειας επηρέασε το κύριο ιαπωνικό νησί Χονσού, το 79% εισήλθε στον Ειρηνικό Ωκεανό και 2% εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο. Ήταν καθαρή τύχη που δεν έβρεξε το βράδυ 14-15 Μαρτίου 2011, όταν το μεγαλύτερο ραδιενεργό νέφος πέρασε πάνω από την Ιαπωνία, συμπεριλαμβανομένης της μητροπολιτικής περιοχής του Τόκιο με 36 εκατομμύρια κατοίκους.

Οι επιπτώσεις στην υγεία της καταστροφής του Τσερνομπίλ έχουν μέχρι στιγμής μελετηθεί καλύτερα από εκείνες του πυρηνικού ατυχήματος της Φουκουσίμα. Αν και οι δύο περιπτώσεις αποτελούσαν σημαντική ευκαιρία για μακροπρόθεσμες μελέτες σε μεγάλο πληθυσμό σχετικά με τις επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση σε ακτινοβολία, η ευκαιρία δεν αξιοποιήθηκε από τα κράτη και τους αρμόδιους φορείς. Τα αποτελέσματα από τις μελέτες του Τσερνομπίλ συσχετίζονται καλά με άλλες ιατρικές μελέτες σχετικά με τις επιπτώσεις στην υγεία από χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας που διεξάγεται σε πυρηνικούς εργάτες, καθώς και με μελέτες για τις επιπτώσεις του ουρανίου στην υγεία από την εξόρυξη, και άλλες ακτινολογικές εκθέσεις χαμηλών δόσεων, καθώς και μελέτες σχετικά με την επίδραση της διαμονής κοντά σε πυρηνικούς σταθμούς και παραλλαγές στην ακτινοβολία υποβάθρου σε παιδικούς καρκίνους, ειδικά λευχαιμία.

Η IPPNW Γερμανίας ανέθεσε στο Ινστιτούτο Επιστημών Ασφάλειας και Κινδύνου να πραγματοποιήσει μια σύντομη έκθεση μελέτη μοντελοποίησης των πιθανών ζωνών ραδιολογικής διασποράς σε περίπτωση πυρηνικής κατάρρευσης. Μπορείτε να βρείτε την παρουσίαση του PowerPoint με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα εδώ.

Τα Ελληνικά ΜΜΕ με πρώτη την «Καθημερινή» έδωσαν ευρεία δημοσιότητα στο θέμα όχι από τη δική μας δημοσίευση αλλά αναπαράγοντας την είδηση του ΑΠΕ η οποία επικέντρωνε στο ότι Δεν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για τις Δυτικές χώρες της Ευρώπης αποσιωπώντας τα υπόλοιπα στοιχεία.