Στον Νίγηρα, ύστερα από πραξικόπημα στρατιωτικών στις 26 Ιουλίου 2023, ανατράπηκε ο εκλεγμένος πρόεδρος Μοαμέντ Μπαζούμ. Νέος αρχηγός στο κράτος της Αφρικής αυτοανακηρύχθηκε ο επικεφαλής των αξιωματικών του στρατού, Αμπνταραμάν Τσιανί. Ο Νίγηρας είναι ένα από τα κράτη της Δυτικής Αφρικής που μαζί με το Τσαντ, τη Μαυριτανία, τη Μπουρκίνα Φάσο και το Μάλι συναποτελούν τη ζώνη του Σαχέλ.
Ο Νίγηρας, όπως εξηγεί ο Λεωνίδας Βατικιώτης στον Πάρη Καρβουνόπουλο και στο militaire.gr στις 5 Αυγούστου, είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, με έναν πληθυσμό που ολοένα αυξάνει, με τις λίγες εναπομείνασες καλλιεργήσιμες εκτάσεις της να απειλούνται από τη συνεχώς αυξανόμενη ερημοποίηση λόγω κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα ο Νίγηρας να είναι μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη μετανάστευση προς την Ευρώπη.
Ο Νίγηρας ήταν πρώην αποικία της Γαλλίας μέχρι το 1960, ωστόσο συνέχιζε να αποτελεί τον τελευταίο σύμμαχο που της απομείνει από τη ζώνη του Σαχέλ. Άλλωστε γαλλικές πολυεθνικές συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται τα τεράστια κοιτάσματα ουρανίου της περιοχής, με όρους ληστρικούς για τους κατοίκους, το 86% των οποίων μαστίζεται από την ενεργειακή φτώχεια, καθώς δεν έχουν καν ηλεκτρικό στο σπίτι τους. Από το 2019 η Γαλλία και οι ΗΠΑ είχαν αποστείλει στον Νίγηρα τουλάχιστον 2.000 στρατιώτες, ενώ στη χώρα εγκαταστάθηκε από την ΕΕ και η πρώτη μονάδα διαχείρισης μεταναστών. Ο εκλεγμένος πρόεδρος Μοαμέντ Μπαζούμ που ανατράπηκε δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής. Είχε εκλεγεί το 2021 με όχι ιδιαίτερα δημοκρατικές διαδικασίες, φροντίζοντας από πριν να «εξαφανίσει» κάθε πιθανό πολιτικό του αντίπαλο. Ο στρατός του Νίγηρα είχε χρησιμοποιηθεί από την ΕΕ προκειμένου να αντιμετωπίσει και να αποτρέψει με ιδιαίτερη βαρβαρότητα τις μεταναστευτικές ροές. Την ίδια στιγμή οι τζιχαντιστές που ηττήθηκαν από τη Συρία σε μεγάλα ποσοστά μετατοπίστηκαν στις χώρες της ζώνης του Σαχέλ. Αυτό έδωσε και το πρόσχημα στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης να στείλουν στρατό στην περιοχή προκειμένου να «αντιμετωπίσουν» τους ισλαμιστές τρομοκράτες.
Οι στρατιωτικοί που κυβερνούν στον Νίγηρα μετά το πραξικόπημα έχουν την υποστήριξη της γειτονικής Μπουρκίνα Φάσο και του Μάλι. Στο μεταξύ ωστόσο έχουν δεχτεί ένα τελεσίγραφο με προθεσμία μίας εβδομάδας από την Οικονομική Κοινότητα των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS), της οποίας ηγείται η Νιγηρία, προκειμένου να αποκατασταθεί η συνταγματική τάξη στον Νίγηρα, διαφορετικά θα προχωρήσουν σε στρατιωτική επέμβαση. Ο κίνδυνος που διαφαίνεται είναι ότι αν η ΕΕ δεν διαπραγματευτεί με τους στρατιωτικούς του Νίγηρα, αυτοί θα αναζητήσουν συμμαχία με τη Ρωσία.
Η επικίνδυνη εξωτερική πολιτική της Ελλάδας
Στην περίπτωση που η Γαλλία εμπλακεί στρατιωτικά διαφαίνεται και ένας μεγάλος κίνδυνος για ανάμειξη της Ελλάδας. Σύμφωνα με την «Κύρωση της Συμφωνίας μεταξύ της Κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Γαλλικής Δημοκρατίας για την εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης για τη συνεργασία στην άμυνα και την ασφάλεια», που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 8 Οκτωβρίου 2021 – και ειδικότερα με το άρθρο 18 – υπήρχε η πρόβλεψη για «κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους είτε επί Ελληνικών ή Γαλλικών Κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στην Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος» με την παράγραφο ι του άρθρου να αναφέρεται σε «συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ». Η συμφωνία είχε υπερψηφιστεί από την Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ- Κίνημα Αλλαγής και την Ελληνική Λύση. Κατά είχαν ψηφίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25. Η συμφωνία είχε παρουσιαστεί από την κυβέρνηση ως η μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσει πιο στενούς δεσμούς συμμαχίας με τη Γαλλία εναντίον της Τουρκικής επιθετικότητας. Ο γραμματέας του ΜέΡΑ25, Γιάνης Βαρουφάκης είχε δηλώσει τότε στην ολομέλεια: «Η συμφωνία που μας φέρατε μας δένει -πραγματικά μας δένει- στο άρμα του γαλλικού φαρσοτραγικού ιμπεριαλισμού που εξελίσσεται στην Υποσαχάρια Αφρική, με αποτελέσματα αρνητικότατα για ολόκληρη την Ευρώπη και απάνθρωπα βεβαίως για τους ανθρώπους της Υποσαχάριας Αφρικής στο Μάλι, στο Σαχέλ.» Στις 24 Μαΐου 2021 είχε γίνει το πραξικόπημα στο Μάλι. Τον Φεβρουάριο του 2022 η Γαλλία λόγω της επιδείνωσης των σχέσεων με το Μάλι, ανακοίνωσε ότι έπειτα από σχεδόν μία δεκαετία παραμονής στο Μάλι πολεμώντας τους ισλαμιστές στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής, θα μετακινούνταν στον Νίγηρα.
