Συνεργατική έρευνα των Solomon, Forensis, Guardian και ARD παρουσιάζει την πληρέστερη έως σήμερα αποτύπωση της πορείας του αλιευτικού σκάφους Adriana μέχρι και τη βύθισή του, που οδήγησε στον πνιγμό πάνω από 600 ανθρώπων υπό ελληνική και ευρωπαϊκή εποπτεία. Έγγραφο αποκαλύπτει ότι, σύμφωνα με συστάσεις της Frontex, το σκάφος του Λιμενικού όφειλε να καταγράφει.
Τα ξημερώματα της 14ης Ιουνίου, οι υπερσύγχρονες κάμερες του ΠΠΛΣ-920 παρέμειναν κλειστές.
Το φονικότερο ναυάγιο εντός της ελληνικής Ζώνης Έρευνας και Διάσωσης, ένα από τα μεγαλύτερα που γνώρισε ποτέ η Μεσόγειος, φέρεται να μην έχει αποτυπωθεί οπτικά.
Υπάρχουν αεροφωτογραφίες του υπέρφορτου αλιευτικού πολλές ώρες πριν. Βίντεο που τραβήχτηκαν από παραπλέοντα τάνκερ, πριν λάβουν εντολή να αποχωρήσουν από το σημείο. Δορυφορικές εικόνες που αποτυπώνουν την κίνησή του.
Αλλά τρεις εβδομάδες μετά, οι ακριβείς συνθήκες κατά τις οποίες ανετράπη το Adriana ανοιχτά της Πύλου, οδηγώντας στον θάνατο τουλάχιστον 600 ανθρώπων, παραμένουν άγνωστες.
Σε ένορκες καταθέσεις και συνεντεύξεις τους, ορισμένοι από τους μόλις 104 επιζώντες αποδίδουν την βύθιση του αλιευτικού σε απόπειρα ρυμούλκησής του προς τα ιταλικά νερά από σκάφος του Λιμενικού Σώματος.
Το Λιμενικό υπογραμμίζει ότι έσωσε ανθρώπινες ζωές, και υποστηρίζει ότι για την ανατροπή του σκάφους ευθύνεται η αναταραχή των επιβαινόντων.
Σήμερα το Solomon, στο πλαίσιο κοινής έρευνας με την ερευνητική ομάδα Forensis (αδερφή οργάνωση του Forensic Architecture), τη βρετανική εφημερίδα Guardian και τη γερμανική κρατική τηλεόραση ARD αποκαλύπτει: το σκάφος ΠΠΛΣ-920 του Λιμενικού Σώματος, το μόνο σκάφος στο σημείο κατά την ανατροπή του Adriana, όφειλε να καταγράφει τις ενέργειές του, αφού σε έγγραφο της Frontex από το 2021 περιλαμβάνεται σύσταση προς τις ελληνικές αρχές για συνεχή καταγραφή των επιχειρήσεων.
Εάν το είχε πράξει, τα ερωτήματα των συγγενών εκατοντάδων θυμάτων δεν θα παρέμεναν σήμερα αναπάντητα.
Από την κοινή έρευνα προκύπτουν έντεκα κρίσιμα ευρήματα:
- H Frontex προσφέρθηκε να συνδράμει τρεις φορές. Πηγή του ευρωπαϊκού οργανισμού αναφέρει ότι το Λιμενικό Σώμα δεν απάντησε σε κανένα από τα τρία αιτήματα παροχής συνδρομής.
- Οι καταγραφές του ΠΠΛΣ-920 παρουσιάζουν ασυνέχειες και εγείρουν ερωτήματα. Για παράδειγμα, ενώ αναφέρεται πως αμέσως πριν τη βύθιση το αλιευτικό κινούνταν προς τα δυτικά, εμφανίζεται στην πραγματικότητα να κινείται για περίπου μία ώρα (00:44 – 01:40) με νότια κατεύθυνση με ταχύτητα μόλις 0.6 κόμβους. Όπως επίσης: εφόσον, σύμφωνα με το Λιμενικό, η μηχανή του αλιευτικού σταματά να λειτουργεί στις 00:44, γιατί η προετοιμασία των σωστικών μέσων γίνεται μία ώρα αργότερα, στις 1:40;
- Ενόσω η μηχανή του αλιευτικού λειτουργούσε αλλά δεν υπήρχε ικανότητα προσανατολισμού, σύμφωνα με μαρτυρίες το ΠΠΛΣ-920 πλησίασε το σκάφος και έδωσε οδηγίες προς την Ιταλία. «[Μέλος του πληρώματος] μας είπε ότι το ελληνικό πλοίο θα προχωρούσε μπροστά μας και θα μας πήγαινε στα ιταλικά ύδατα. Μας είπε ότι σε δύο ώρες θα ήμασταν στην Ιταλία», αναφέρει κατάθεση επιζώντα. Το ΠΠΛΣ-920 κατηύθυνε το αλιευτικό από απόσταση, το οποίο ακολουθούσε μέχρι η μηχανή του να σταματήσει και πάλι.
- Σύμφωνα με τους Σύρους επιζώντες που βρίσκονταν στο κατάστρωμα, όταν η μηχανή χάλασε, μασκοφόροι άνδρες του ΠΠΛΣ-920 επιβιβάστηκαν στο αλιευτικό κι έδεσαν ένα μπλε σχοινί στην πρύμνη. Οι παραπάνω μαρτυρίες συνάδουν και με καταγραφή στο ημερολόγιο γέφυρας του ΠΠΛΣ-920, όπου αναφέρεται η συμμετοχή τετραμελούς ομάδας από Κλιμάκιο Ειδικών Αποστολών (ΚΕΑ) στην επιχείρηση.
- Σύμφωνα με τους ίδιους επιζώντες, έγιναν δύο σύντομες προσπάθειες ρυμούλκησης του πλοίου. Την πρώτη φορά το σχοινί έσπασε. Τη δεύτερη φορά το ΠΠΛΣ-920 πήγε πιο γρήγορα και το πλοίο κουνήθηκε προς τα δεξιά, μετά προς τα αριστερά, μετά πάλι προς τα δεξιά και ανατράπηκε στη δεξιά πλευρά του.
- Οι Πακιστανοί επιζώντες βρίσκονταν στο εσωτερικό του πλοίου, δίχως εικόνα όσων συνέβαιναν. Δήλωσαν, ωστόσο, ότι ενώ η μηχανή του αλιευτικού δεν λειτουργούσε, ένιωσαν μια απότομη ώθηση προς τα εμπρός «σαν πύραυλο» — αίσθηση που συνηγορεί στη χρήση σχοινιού για ρυμούλκηση.
- Οι μαρτυρίες στο πλαίσιο αυτής της έρευνας συμπλέουν με μαρτυρίες που παρουσίασαν άλλες δημοσιογραφικές έρευνες, καθώς και καταθέσεις επιζώντων που περιέχονται στη δικογραφία: η κίνηση αυτή φαίνεται να οδήγησε στην ανατροπή και τελικώς στη βύθιση του πλοίου.
- Το αλιευτικό αναποδογύρισε και οι επιζώντες σκαρφάλωσαν πάνω του. Το ΠΠΛΣ-920 αποχώρησε από το σημείο, δημιουργώντας κύματα που έκαναν δυσκολότερη την προσπάθεια των επιζώντων να κρατηθούν στην επιφάνεια.
- Αφού απομακρύνθηκε, το ΠΠΛΣ-920 έστρεψε τα φώτα του στο σημείο του ναυαγίου. Επιζώντες προσπάθησαν να κολυμπήσουν ως το σκάφος του Λιμενικού, αλλά η απόσταση ήταν μεγάλη.
- Το ΠΠΛΣ-920 ξεκίνησε την επιχείρηση διάσωσης 30 λεπτά μετά τη βύθιση, και μόνο αφότου το πλοίο είχε χαθεί πλέον πλήρως από την επιφάνεια.
- Επιζώντες υποστηρίζουν πως στα κινητά τους (που διασώθηκαν σε πλαστικές θήκες) υπάρχει οπτικό υλικό από το συμβάν. Αμέσως μετά τη διάσωση, σύμφωνα με τις ίδιες μαρτυρίες, στελέχη του Λιμενικού αφαίρεσαν τα κινητά τους, τα οποία δεν τους έχουν επιστραφεί.
Στην έρευνα συμμετείχαν αλφαβητικά: Χριστίνα Βάρβια, Λυδία Εμμανουηλίδου, Katy Fallon, Ebrahem Farooqui, Armin Ghassim, Sebastian Heidelberger, Στέφανος Λεβίδης, Ανδρέας Μάκας, Σταύρος Μαλιχούδης, Ηλιάνα Παπαγγελή, Κορίνα Πετρίδη, Timo Robben, Γεωργία Σκαρτάδου, Sulaiman Tadmory, Γιώργος Χρηστίδης.
