Τι συμβαίνει όταν αφήνεις τα παιδιά να σχεδιάσουν το σχολείο τους; Την απάντηση μπορούμε να την αναζητήσουμε σε ένα από τα προάστια της Μαδρίτης, στην περιοχή Encinar de los Reyes: στο νέο εντυπωσιακό σχολείο Reggio.
Συντακτική ομάδα pass-world.gr
Σε ένα από τα σχολεία της περιοχής, το οποίο βασίζεται στην προοδευτική παιδαγωγική φιλοσοφία Reggio Emilia, οι μαθήτριες και οι μαθητές κλήθηκαν να περιγράψουν το σχολείο που ονειρεύονται.
Το αποτέλεσμα; Ένα σχολείο που μοιάζει «με διαστημόπλοιο από βούτυρο», όπως το περιέγραψε ένας από τους μαθητές.
Με εσωτερικούς κήπους, παράξενους χρωματισμούς και υλικά, το κτίριο υπηρετεί τόσο την παιγνιώδη διάθεση των μαθητών και την ανάγκη τους για έναν χώρο που εμπνέει τη φαντασία, όσο και τις λειτουργικές ανάγκες της εκπαίδευσης.
Το κτίριο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τον Ισπανό αρχιτέκτονα Αndrés Jaque, ο οποίος διαθέτει ένα ιδιαίτερο στίγμα στους αρχιτεκτονικούς του σχεδιασμούς, συνδυάζοντας πειραματικά και ερευνητικά στοιχεία στη δουλειά του.
Το νέο σχολείο Reggio της Μαδρίτης βασίστηκε στη συνεργασία του αρχιτέκτονα με 500 μαθητές και μαθήτριες, ηλικίας από δύο έως 18 ετών, αλλά και με τους διασκάλους/ες τους, προκειμένου να καταγραφούν οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους.
Η παιδαγωγική μέθοδος Reggio Emilia
Αυτή η συνεργατική μέθοδος δεν επιλέχθηκε τυχαία. Είναι συμβατή με τη φιλοσοφία Reggio Emilia που πρεσβεύει το σχολείο: μια παιδαγωγική μέθοδο στην οποία το ίδιο το παιδί οδηγεί την εκπαιδευτική διαδικασία.
Παίρνοντας το όνομά της από την ομώνυμη ιταλική πόλη, η συγκεκριμένη μέθοδος γεννήθηκε μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στην Ιταλία, με πρωτοβουλία του παιδαγωγού Loris Malaguzzi και μιας σειράς τοπικών παραγόντων και πολιτών, κυρίως γυναικών.
O Loris Malaguzzi, θεμελιωτής της μεθόδου Reggio Emilia
Πρόκειται για μια προσέγγισή που δίνει έμφαση στις έμφυτες ικανότητες για μάθηση που διαθέτουν τα μικρά παιδιά.
Όπως περιγράφουν παιδαγωγοί αυτής της κατεύθυνσης, «τα παιδιά δεν είναι άδεια δοχεία που πρέπει να γεμίσουν», αλλά όντα «ικανά, γεμάτα αυτοπεποίθηση και δεξιότητες από τη γέννησή τους». Αυτή η φιλοσοφία συνεπάγεται ότι το εκπαιδευτικό περιβάλλον θα πρέπει, προσφέροντας ένα δομημένο πλαίσιο, να προσαρμόζεται και να ανοίγει δυνατότητες έκφρασης όλων των δημιουργικών ενδιαφερόντων των παιδιών, τα οποία δεν είναι παθητικοί δέκτες, αλλά συνδημιουργοί της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, το σχολικό περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών, θεωρείται κομβικής σημασίας. Όπως υποστηρίζουν εκπαιδευτικοί της Reggio Emilia μεθόδου, το «σχολικό περιβάλλον είναι ο τρίτος δάσκαλος» στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Ένα σχολείο ζωντανός οργανισμός
Καθόλου τυχαία, λοιπόν, ο σχεδιασμός του νέου σχολείου Reggio της Μαδρίτης κλήθηκε να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των μαθητών του, οι οποίες κάποιες φορές ήταν εξαιρετικά υψηλές.
Κάποια παιδιά ζήτησαν ένα «σχολείο χωρίς τοίχους», άλλα «πολλές διαφορετικές διαδρομές για να περιπλανιούνται», κάποια ζήτησαν να μοιάζει με κήπο, ενώ ορισμένα άλλα είχαν ονειρευτεί να «μοιάζει με διαστημόπλοιο», όπως περιγράφει ο Guardian.
Από την άλλη πλευρά, οι δάσκαλοι επιθυμούσαν ένα κτίριο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο διδασκαλίας, να λειτουργεί ως παιχνίδι και να μη δείχνει ποτέ εντελώς τελειωμένο.
Σε αυτές τις απαιτητικές προδιαγραφές κλήθηκε να ανταποκριθεί ο αρχιτέκτονας Jaque, διαμορφώνοντας ένα σχολικό κτίριο που μοιάζει με μια θεατρική σκηνή, γεμάτη με ατελείωτες δυνατότητες ανακάλυψης, μάθησης και ενθάρρυνσης της φαντασίας.
Χρησιμοποιώντας υλικά όπως φυσικό μείγμα φελλού για τις επιφάνειες των τοίχων, τοξωτά και θολωτά ανοίγματα, εσωτερικές γέφυρες και κήπους, οι οποίοι προσκαλούν στο εσωτερικό μορφές ζωής, όπως πεταλούδες, έντομα, φυτά, μύκητες και μικροβιακή ζωή, το κτίριο έχει τις προδιαγραφές να μετατραπεί σε έναν ζωντανό οργανισμό.
Ο τρίτος όροφος, όπως περιγράφει ο Guardian, φιλοξενεί μια μικρογραφία εύκρατου τροπικού δάσους, το οποίο υψώνεται σε μια σκεπαστή αυλή δύο ορόφων, με εργαστήρια στα οποία υπάρχει πρόσβαση από ένα κατάστρωμα.
Ένα κτίριο σχεδιασμένο όχι μόνο να ενθαρρύνει όλες τις αισθήσεις των μαθητών, αλλά και να εξελίσσεται με βάση τις ανάγκες τους, μέσα από συνεργατικές δραστηριότητες που θα αναλάβουν για τη συνδιαμόρφωσή του.
Πηγές: Guardian, New York Times, Positive News
