Με αφορμή τη συμπλήρωση, τη χρονιά αυτή, που οδεύει πλέον στο τέλος της, 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή και τη μαζικότερη στη σύγχρονη ελληνική ιστορία εισροή προσφύγων στην ελληνική επικράτεια, ο διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) και μέλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του ΕΝΑ Κωστής Καρπόζηλος συζητά με τον επιστημονικό διευθυντή του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών Νίκο Ερηνάκη για τις μετακινήσεις πληθυσμών στην ιστορία και στη συγχρονία.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο Κ. Καρπόζηλος μας προτρέπει να σκεφτούμε τη σύγχρονη ελληνική ιστορία μέσα από διαδοχικές εμπειρίες κινητικότητας, αντί να σκεφτόμαστε την ιστορία της μετανάστευσης ως διαφορετικά επεισόδια στον ιστορικό χρόνο. Στην κατεύθυνση αυτή εισηγείται τη θέαση των μεταναστών και των προσφύγων όχι ως θυμάτων της ιστορίας αλλά ως πρωταγωνιστών στην αλλαγή των υλικών και κοινωνικών όρων της καθημερινότητας –και, κατ’ επέκταση, των (νέο)ελληνικών ταυτοτήτων–, υπογραμμίζοντας την ταξική διάσταση της μεταναστευτικής παρουσίας, που κατά περιόδους έχει υποτιμηθεί.
Ο Καρπόζηλος τονίζει ότι κατά τη γνώμη του δεν υπάρχει μία ελληνική ταυτότητα. Αντίθετα, υπάρχουν πολλαπλές, πρωτότυπες και υβριδικές ταυτότητες, που συνδέονται με τα πολλαπλά νήματα της μετακίνησης και της διεθνικότητας. Η διαπίστωση αυτή επιτρέπει, όπως επισημαίνει, να σκεφτούμε τους μετανάστες όχι ως κάποιους που εντάσσονται στην ελληνική πραγματικότητα αλλά ως πρωταγωνιστές στην (ανα)διαμόρφωσή της.
Αναρωτιέται επίσης αν τελικά εκτός από την έμπρακτη εκδήλωση αλληλεγγύης, τα κόμματα και ο κόσμος – ειδικά της αριστεράς – θα έπρεπε να έχει περισσότερο αναγνωρίσει πρωταγωνιστκό ρόλο στις μεταναστευτικές κοινότητες, περισσότερο έδαφος να συνδιαμορφώσουν την πολιτική και την κοινωνία. “Είναι πάνω από σαφές ότι χρειάζεται να δοθεί καθοριστική μάχη για τα δικαιώματα των μετακινούμενων πληθυσμών και την ορατότητά τους αλλά και ανάγκη για καθοριστική μάχη για την ταξική δικαιοσύνη, την κοινωνική δικαιοσύνη, που είναι ένα δύσκολο πεδίο δικαιωμάτων”, λέει ο Κωστής Καρπόζηλος.
