Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς συνυπογράφει μαζί με πάνω από 180 συνδικάτα, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, think tanks και ακαδημαϊκούς από όλη την Ευρώπη και πέραν αυτής ανοιχτή επιστολή που απευθύνεται προς τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ζητά την τροποποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και τη διαμόρφωση νέων οικονομικών αρχών στην Ένωση, που θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση της κρίσης του κόστους ζωής και της οικολογικής κρίσης.
Η επιστολή δόθηκε στη δημοσιότητα αυτή την εβδομάδα, ενόψει της αναμενόμενης στις 26 Οκτωβρίου δημοσίευσης της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ.
Όπως τονίζεται μεταξύ άλλων στην ανοιχτή επιστολή, απαιτούνται μακροπρόθεσμες λύσεις στα υποκείμενα διαρθρωτικά προβλήματα του οικονομικού μας συστήματος, μεταξύ των οποίων “η ταχεία πρόοδος στη φορολογική ατζέντα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης μιας πραγματικής μεταρρύθμισης των περιβαλλοντικών φόρων, καθώς και μια βαθιά μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ – για τη στήριξη των αναδιανεμητικών πολιτικών και μιας δίκαιης πράσινης μετάβασης”.
Μάλιστα, η επιστολή προτείνει συγκεκριμένες αρχές-στόχους, που θα πρέπει -κατά τους υπογράφοντες- να τεθούν στον πυρήνα της μεταρρύθμισης των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ και περιλαμβάνουν τη μετάβαση σε μια οικονομία πλήρους και ποιοτικής απασχόλησης, την κάλυψη του κενού πράσινης χρηματοδότησης με στοχευμένες και κλιμακωτές δημόσιες επενδύσεις, την απεξάρτηση της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα και την ευθυγράμμιση των δημοσίων δαπανών των κρατών-μελών με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, την επανεπένδυση στις δημόσιες υπηρεσίες και την κοινωνική προστασία, με καθολική πρόσβαση και με κεντρική θέση της οικονομίας της φροντίδας. Κεντρικός στόχος θα πρέπει να είναι “η ανθρώπινη, οικονομική και περιβαλλοντική ευημερία”.
Μεταξύ των οργανισμών που συνυπογράφουν την επιστολή περιλαμβάνονται η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατά της Φτώχειας (European Anti-Poverty Network), η Greenpeace, οι Ευρωπαίοι Οικονομολόγοι για μια Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη (EuroMemo Group), το Ίδρυμα Ευρωπαϊκών Προοδευτικών Μελετών (FEPS), το Transnational Institute και πολλοί άλλοι, καθώς και δεκάδες ακαδημαϊκοί από όλη την Ευρώπη και τον κόσμο.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της επιστολής στα ελληνικά
Αγαπητοί ηγέτες της ΕΕ,
Το αυξανόμενο κόστος των τροφίμων και της ενέργειας φέρνει αντιμέτωπες τις οικογένειες σε όλη την Ευρώπη με μια κρίση κόστους διαβίωσης, που δημιουργήθηκε από την αναστάτωση που προκάλεσε ο Covid-19 στην εφοδιαστική αλυσίδα και επιδεινώθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει λύσεις, όπως τα ανώτατα όρια στα κέρδη από την παραγωγή ενέργειας. Αυτές οι βραχυπρόθεσμες λύσεις είναι απαραίτητες, αλλά πρέπει να συμπληρωθούν με μια πιο μακροπρόθεσμη προσέγγιση.
Ως οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, think tanks και συνδικάτα, έχοντας την υποστήριξη ακαδημαϊκών από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, πιστεύουμε ότι αυτή η προσέγγιση πρέπει να θέσει επί τάπητος τα υποκείμενα διαρθρωτικά προβλήματα του οικονομικού μας συστήματος. Η οικονομία δεν αποδίδει για τους περισσότερους ανθρώπους στην Ευρώπη, για τις νεότερες γενιές και για τον πλανήτη μας. Οι μακροπρόθεσμες λύσεις περιλαμβάνουν την ταχεία πρόοδο στη φορολογική ατζέντα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης μιας πραγματικής μεταρρύθμισης των περιβαλλοντικών φόρων, καθώς και μια βαθιά μεταρρύθμιση του δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ – για τη στήριξη των αναδιανεμητικών πολιτικών και μιας δίκαιης πράσινης μετάβασης.
Για να διασφαλιστεί η ισότητα και η δικαιοσύνη, οι πλουσιότεροι θα πρέπει να φέρουν το πιο βαρύ φορτίο. Σας προτρέπουμε να φορολογήσετε τις ρυπογόνες δραστηριότητες. Το φορολογικό σύστημα πρέπει να ενισχυθεί, με κοινωνικά ισορροπημένους και προοδευτικούς φόρους. Οι πλουσιότεροι θα πρέπει να συνεισφέρουν τα μέγιστα και θα πρέπει να θεσπιστεί ένας φιλόδοξος και αυστηρός ελάχιστος συντελεστής εταιρικού φόρου σε ολόκληρη την ΕΕ για να διασφαλιστεί ότι η οικονομία λειτουργεί σε όφελος όλων. Χωρίς μια φιλόδοξη προοδευτική και δίκαιη ως προς τη διάσταση του φύλου ατζέντα φορολογίας, οι ανισότητες θα συνεχίσουν να βαθαίνουν και η οικονομία θα συνεχίσει να ωφελεί δυσανάλογα τους πλουσιότερους.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης -οι κανόνες που ρυθμίζουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς- πρέπει να τροποποιηθεί μέσω μιας δημοκρατικής και ανοιχτής διαδικασίας. Μια τέτοιας σημασίας μεταρρύθμιση δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί κεκλεισμένων των θυρών αλλά αντίθετα θα πρέπει να ακολουθήσει μια δημοκρατική και διαφανή διαδικασία που να περιλαμβάνει έναν επίσημο ρόλο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (συνήθης νομοθετική διαδικασία).
Με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατυπώνει σύντομα τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, ειδικά όσον αφορά τους δημοσιονομικούς κανόνες, υπάρχει μια μοναδική ευκαιρία να ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο στη χάραξη της ευρωπαϊκής οικονομικής πολιτικής. Αυτό το νέο κεφάλαιο πρέπει να διασφαλίσει ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ είναι συνεπείς με τους συμφωνημένους μακροοικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ και να θεσπίσει μια νέα προσέγγιση στις δημοσιονομικές πολιτικές των κρατών μελών. Ως εκ τούτου, σας καλούμε να διασφαλίσετε ότι οι ακόλουθες αρχές αποτελούν τον πυρήνα της μεταρρύθμισης:
Μια οικονομία που να προστατεύεται από τις μελλοντικές προκλήσεις, με θέσεις εργασίας για όλους – Η δημοσιονομική ευελιξία να στοχεύει σε μια οικονομία πλήρους απασχόλησης με αξιοπρεπείς και καλά αμειβόμενες πράσινες θέσεις εργασίας διαθέσιμες σε όλους.
Το κενό πράσινης χρηματοδότησης πρέπει να συμπληρωθεί και η Ευρώπη να γίνει ενεργειακά ανεξάρτητη από τα ορυκτά καύσιμα – Απαιτούνται στοχευμένες και κλιμακωτές πράσινες δημόσιες επενδύσεις ώστε να παραμείνουμε κάτω από τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Ένα μεταρρυθμισμένο δημοσιονομικό πλαίσιο θα πρέπει να διασφαλίζει την ευθυγράμμιση των δημοσίων δαπανών των κρατών μελών με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, καθώς και με άλλους περιβαλλοντικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της χρήσης πόρων και της μηδενικής ρύπανσης.
Επανεπένδυση στις δημόσιες υπηρεσίες και την κοινωνική προστασία – Οι κοινωνικές δαπάνες πρέπει να εγγυώνται την καθολική πρόσβαση σε ποιοτικές βασικές δημόσιες υπηρεσίες, καθώς και ένα δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας, ώστε να μην παραγκωνίζεται κανείς και η οικονομία της φροντίδας να είναι κεντρική.
Κεντρικός στόχος, η ανθρώπινη, οικονομική και περιβαλλοντική ευημερία – Η διαρκής ευημερία να αποτελεί πρωταρχικό σκοπό της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ θεσπίζοντας επαρκείς δείκτες εντός του πλαισίου δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ και διασφαλίζοντας ότι οι κανόνες δεν μεταφράζονται ξανά σε λιτότητα. Η ποσοτική μεγέθυνση ως πρωταρχικός στόχος δεν λειτουργεί και οι κυβερνήσεις θα πρέπει μάλλον να στοχεύουν στην επίτευξη βελτιωμένων ανθρώπινων, οικονομικών και περιβαλλοντικών αποτελεσμάτων.
Δεδομένου ότι η περιβαλλοντική κατάρρευση είναι μια παρατεταμένη και διαρθρωτική κρίση, και όχι μια προσωρινή, οι προληπτικές δαπάνες και οι επενδύσεις στο σήμερα είναι απαραίτητες. Θα σημαίνουν επίσης εγγύηση καλής ποιότητας ζωής για όλους, καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες και ένα πιο βιώσιμο οικοσύστημα για τις μελλοντικές γενιές.
Το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης και οι φιλόδοξοι κοινοί φορολογικοί κανόνες πρέπει να είναι κατάλληλοι για τις επόμενες δεκαετίες. Εάν σχεδιαστούν με τον σωστό τρόπο, θα μπορούσαν να μειώσουν τις κοινωνικές ανισότητες, να τονώσουν την εμπιστοσύνη στην ΕΕ και τους δημοκρατικούς θεσμούς και να βοηθήσουν στη δημιουργία γεφυρών μεταξύ των λαών της Ευρώπης.
Με αυτήν την ανασκόπηση, έχουμε την ευκαιρία να σχεδιάσουμε ένα πιο δίκαιο σύστημα που να βασίζεται σε μια οικονομία που προστατεύει από τους μελλοντικούς κινδύνους με θέσεις εργασίας για όλους, αλληλεγγύη και βιωσιμότητα. Σας προτρέπουμε να αδράξετε αυτήν την ευκαιρία χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις.
Πατήστε εδώ για το πρωτότυπο κείμενο της επιστολής [στα αγγλικά] & τη λίστα των υπογραφών
