Οι απαντήσεις του παρελθόντος ανοίγουν λύσεις για το παρόν και το μέλλον: Tapu και Umanga: Tapu είναι η απόλυτη υπακοή στους νόμους και τους κανόνες, για να ζούμε μαζί με αυτοφροντίδα. Umanga: Σε βοηθάω, με βοηθάς και μεταξύ μας βοηθάμε τους άλλους, χωρίς σκέψη ότι θα με πληρώσεις.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, το Ράπα Νούι (ή αλλιώς το νησί του Πάσχα) έκλεισε για να αποφευχθεί η μετάδοση. Λαμβάνοντας υπόψη ότι για τρεις δεκαετίες η οικονομία της περιοχής στηρίχθηκε στον τουρισμό, με περισσότερους από 150.000 επισκέπτες ετησίως, αυτό σήμαινε μια ολική αλλαγή της ζωής στο νησί. Σε αυτή την απροσδόκητη κατάσταση, οι κάτοικοι του νησιού έδωσαν μια εντελώς αντίθετη απάντηση σε σχέση με τον ατομικισμό που είχε επικρατήσει εκείνη την περίοδο.
Ο δήμαρχος Pedro Edmunds λέει ότι με βάση την κοσμοθεωρία τους, «δημιουργήσαμε την ιδέα της αυτοπαραγωγής. Οικογενειακοί κήποι, ψάρεμα και ό,τι κάνουμε, το μοιραζόμαστε. Αυτό λέγεται Umanga στο Ράπα Νούι». Αποφάσισαν να προωθήσουν τη δημιουργία περισσότερων από χίλιους λαχανόκηπους που θα επέτρεπαν στον πληθυσμό να είναι αυτάρκης σε τρόφιμα, στο πλαίσιο μιας κουλτούρας που στην ηπειρωτική χώρα αποκαλείται trueque (αντιπραγματισμός). Οι κάτοικοι του νησιού κατέληξαν στο συμπέρασμα: «Δεν ήταν τόσο άσχημα, είδαμε πολύ το UMANGA, ζώντας στην κοινότητα».
Η ανωμαλία του ατομικισμού, την οποία έχει ενσταλάξει το νεοφιλελεύθερο σύστημα και η οποία σε περιόδους κρίσης δεν δίνει απαντήσεις στους ανθρώπους, μας οδηγεί ξανά και ξανά να επιστρέψουμε στις ρίζες για να επιβιώσουμε. Σε στιγμές κατά τις οποίες αυτό το μοντέλο δεν ανταποκρίνεται, οι άνθρωποι ξανασχετίζονται μεταξύ τους, ορίζουν συγκεκριμένες ανάγκες ως προτεραιότητες, αφήνοντας στην άκρη τα περιττά, δίνοντας αφορμή για τη χαρά και τη δύναμη της κοινοτικής συνεργασίας.
Οι κάτοικοι του Ράπα Νούι κατάφεραν να συνειδητοποιήσουν τα πράγματα που είχαν ξεχάσει για χρόνια και με τα οποία μπόρεσαν να ξανασχοληθούν, όπως η καλλιέργεια, η εκτροφή ζώων, η ανταλλαγή, αποδεικνύοντας ότι πρόκειται πράγματι για έναν τρόπο ζωής στον οποίο ο καθένας πηγαίνει πραγματικά από τη δική του οπτική στο να φροντίζει τους άλλους. Όλα αυτά δείχνουν πόσο ενδιαφέρουσα και πολύτιμη είναι η συμβολή της ποικιλομορφίας των λαών και των πολιτισμών της Χιλής και πόσο συνοχή έχει η αναγνώριση της πολυεθνικότητας.
Η Χιλή μπορεί να γίνει ένα έθνος με τη δυνατότητα να επηρεαστεί από τις κοσμοθεωρίες που γεννούν μορφές ζωής στον πλανήτη, διδάσκοντάς μας για την καλή ζωή και καθοδηγώντας μας για το πώς να ασκήσουμε μια κοινότητα βασισμένη στη βιωσιμότητα, ξεπερνώντας τον δυτικισμό, ενσωματώνοντας μια πολιτική εκπροσώπηση που ιστορικά κάνει λόγο για την πιο ευαίσθητη και βασική εντολή, αυτή της υπεράσπισης της φύσης και την αξιοποίηση της γης.
Από το νησί μας δείχνουν με συγκεκριμένο τρόπο μια πόρτα, για να συνεχίσουν στη συνέχεια με τη γλωσσική και πολιτιστική διάσωση, η οποία στην περίπτωσή τους ηγείται από το συμβούλιο των γερόντων.
Η Σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και ο ποινικός κώδικας της Χιλής κάνουν λόγο για συμφωνίες αποζημίωσης για τις οικογένειες του νησιού και τους προγονικούς λαούς, δίνοντας νομική υποστήριξη στην επικύρωση του TAPU, ως πράξη που σέβεται τη Χιλιανή νομοθεσία.
Ο πλούτος κάθε κοσμοθεωρίας, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο, αλλά και σε παγκόσμιο, μας προσφέρει μια διαδρομή στην οποία η υιοθέτηση της πολυπολιτισμικότητας παρέχει και ανοίγει ατελείωτες δυνατότητες στις ανθρώπινες σχέσεις και στον τρόπο με τον οποίο εκτιμούμε τη διαφορετικότητα, δίνοντας έμφαση στη σύγκλιση των πολιτισμών.
Τέλος, αυτό μας δείχνει ότι είμαστε όλοι ένα, δηλαδή συνειδητοποιούμε ότι ό,τι συμβαίνει στον άλλον μας επηρεάζει όλους εξίσου και ομοίως, ότι τα αμοιβαία οφέλη είναι για όλες και όλους μας.
Συνεργατική συγγραφή από τους Ruben Marcos, Guillermo Garcés, Sylvia Hidalgo, Natalia Canto και César Anguita, από την Πολιτική Επιτροπή.
Μετάφραση από τα ισπανικά/επιμέλεια : Pressenza Athens
