Πολλά κράτη της Νότιας Ασίας και άλλες αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρή ενεργειακή κρίση, επειδή η Ευρώπη, στη μάχη ισχύος της με τη Ρωσία, συσσωρεύει προμήθειες υγρού φυσικού αερίου.
Το ευρωπαϊκό κυνήγι του υγροποιημένου φυσικού αερίου απειλεί να θέσει υπό κατάρρευση τον ενεργειακό εφοδιασμό πολλών χωρών της Νότιας Ασίας και άλλων περιοχών του κόσμου. Αυτό προκύπτει από αναφορές από το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, την Ταϊλάνδη και άλλες χώρες. Το Πακιστάν, για παράδειγμα, δεν είναι πλέον σε θέση να αγοράζει υγροποιημένο αέριο τοις μετρητοίς, επειδή “κάθε μόριο που ήταν διαθέσιμο στην περιοχή μας έχει αγοραστεί από ευρωπαϊκές χώρες”, λέει ο Πακιστανός υπουργός Πετρελαίου Μουσαντίκ Μαλίκ. Εδώ και αρκετό καιρό, η κυβέρνησή του αναγκάζεται να μοιράζει το ηλεκτρικό ρεύμα, να μειώνει τις ώρες εργασίας και μερικές φορές να διακόπτει ακόμη και τις προμήθειες σε τομείς της βιομηχανίας. Ο κλάδος των εξαγωγών, ο οποίος αναπτυσσόταν τον τελευταίο καιρό, αντιμετωπίζει σοβαρό πλήγμα. Το ίδιο συμβαίνει και στο Μπαγκλαντές, όπου ο πληθυσμός – επίσης λόγω της έλλειψης υγροποιημένου αερίου – πρέπει να υπομείνει διακοπές ρεύματος και η βιομηχανία οδυνηρές απώλειες στην παραγωγή. Παρόμοιες αναφορές έρχονται από την Ταϊλάνδη και άλλες χώρες. Τα ευρωπαϊκά κράτη αγοράζουν υγροποιημένο φυσικό αέριο από φτωχότερες χώρες γιατί αυτό είναι το σχέδιό τους στην προσπάθεια να στερήσουν από τη Μόσχα τα έσοδα από τις πωλήσεις φυσικού αερίου (σ.τ.σ. ως μέτρο ενάντια στη ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία).
Το υγροποιημένο αέριο δεν είναι πλέον διαθέσιμο
Στη Νότια Ασία, η προμήθεια υγροποιημένου αερίου κινδυνεύει να καταρρεύσει επειδή τα ευρωπαϊκά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, προσπαθούν να αποφύγουν την αγορά ρωσικού αερίου σε οποιαδήποτε τιμή και, ως εκ τούτου, αγοράζουν υγροποιημένο αέριο από όπου μπορούν, σε οποιαδήποτε τιμή. Η κυβέρνηση του Πακιστάν, για παράδειγμα, απέτυχε την περασμένη εβδομάδα να κερδίσει έναν διαγωνισμό για την αγορά δέκα μεγάλων φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) έναντι 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ. Το Ισλαμαμπάντ είχε ήδη λάβει μόνο μία προσφορά σε απάντηση σε τρεις προηγούμενους διαγωνισμούς- η τιμή των 40 δολαρίων ΗΠΑ ανά MMBtu (εκατομμύρια βρετανικές θερμικές μονάδες, η κοινή μονάδα για την εμπορία υγροποιημένου φυσικού αερίου) ήταν πολύ υψηλότερη από την τιμή των 12 δολαρίων ΗΠΑ ανά MMBtu που πληρώνει το Πακιστάν για μακροπρόθεσμες συμβάσεις προμήθειας και υπερέβαινε κατά πολύ τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας: το Ισλαμαμπάντ έπρεπε να απορρίψει την προσφορά. [1] Οι εισαγωγές που ήταν πράγματι συμβατικά εγγυημένες ακυρώθηκαν επίσης: οι προμηθευτές υγροποιημένου φυσικού αερίου [ΥΦΑ] μπορούν τώρα να επιτύχουν τόσο υψηλές τιμές στην Ευρώπη που τους συμφέρει να στρέψουν τις υποσχεθείσες προμήθειες από το Πακιστάν στην Ευρώπη και να καταβάλουν στο Ισλαμαμπάντ την οφειλόμενη ποινή του 30% του όγκου της προμήθειας.
Διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος
Οι συνέπειες για το Πακιστάν είναι σοβαρές. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, περίπου το ένα τέταρτο της δυναμικότητας των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της χώρας τροφοδοτείται με ΥΦΑ[2]. Δύο σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ΥΦΑ έχουν ήδη αναγκαστεί να κλείσουν λόγω έλλειψης εφοδιασμού. Οι διακοπές ρεύματος αυξάνονται – η πακιστανική κυβέρνηση έχει μειώσει τις ώρες παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και έχει αναγκάσει κάθε είδους εγκαταστάσεις, από εργοστάσια έως εμπορικά κέντρα, να τερματίζουν την καθημερινή τους παραγωγή ή τις πωλήσεις ώρες νωρίτερα.[3] Την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, η πακιστανική κλωστοϋφαντουργία έκλεισε οριζόντια για να κρατηθεί ενέργεια για την ιδιωτική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και την παραγωγή λιπασμάτων, η οποία θεωρείται προτεραιότητα. Παρατηρητές προβλέπουν ότι αυτό θα μειώσει την παραγωγή της πακιστανικής κλωστοϋφαντουργίας, η οποία είχε ήδη μειωθεί κατά 30%, περίπου στο μισό. Αυτό δεν θέτει μόνο πολλές θέσεις εργασίας σε κίνδυνο, αλλά και τους εξαγωγικούς στόχους του κλάδου, οι οποίοι αρχικά ανέρχονταν σε περίπου 26 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ για το τρέχον οικονομικό έτος, ένα τεράστιο ποσό για μια χώρα όπως το Πακιστάν.
“Η Ευρώπη στεγνώνει τον κόσμο”
Η έλλειψη υγροποιημένου φυσικού αερίου δεν επηρεάζει μόνο το Πακιστάν, αλλά ολόκληρη τη Νότια Ασία και πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. “Κάθε μόριο που ήταν διαθέσιμο στην περιοχή μας έχει αγοραστεί από την Ευρώπη, επειδή θέλει να μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία”, δήλωσε ο Πακιστανός υπουργός πετρελαίου Μουσαντίκ Μαλίκ.[5] “Η ευρωπαϊκή κρίση φυσικού αερίου στεγνώνει τον κόσμο”, λέει ένας εμπειρογνώμονας της Wood Mackenzie, μιας εταιρείας συμβούλων που ειδικεύεται στην ενέργεια και τα εμπορεύματα. Σύμφωνα με την εταιρεία, από την 1η Ιανουαρίου έως τις 19 Ιουνίου, οι ευρωπαϊκές χώρες αύξησαν τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου κατά 49% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, εκμεταλλευόμενες το γεγονός ότι μπορούν να πληρώνουν σημαντικά υψηλότερες τιμές από τις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες χώρες. Κατά την ίδια περίοδο, το Πακιστάν αναγκάστηκε να μειώσει τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου κατά 15% λόγω έλλειψης προμηθειών, η Ινδία κατά 16% – η Κίνα μπόρεσε επίσης να εισάγει λιγότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο: 21% λιγότερο από ό,τι την ίδια περίοδο το προηγούμενο έτος[6].
Η αναπτυξιακή τάση υπό απειλή
Ένα παράδειγμα είναι η Σρι Λάνκα, όπου η έλλειψη υγροποιημένου φυσικού αερίου τροφοδότησε περαιτέρω την τρέχουσα κλιμάκωση της εσωτερικής κρίσης και τις μαζικές διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης του προέδρου Γκοταμπάγια Ρατζαπάξα, ο οποίος ανακοίνωσε την παραίτησή του πριν από δύο εβδομάδες.
Το Μπαγκλαντές υποφέρει επίσης από σοβαρή έλλειψη ΥΦΑ. Η χώρα παράγει περίπου το ήμισυ της ηλεκτρικής της ενέργειας από φυσικό αέριο, εκ των οποίων το ένα πέμπτο είναι υγροποιημένο φυσικό αέριο. Στο Μπαγκλαντές, όπως και στο Πακιστάν, η απότομη αύξηση των τιμών του ΥΦΑ έχει πολύ αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος ζωής και στη βιομηχανία. Δεν υπάρχει αρκετό υγροποιημένο φυσικό αέριο για εισαγωγή: ο όγκος του υγροποιημένου φυσικού αερίου που θα διοχετευθεί στο δίκτυο μειώθηκε πρόσφατα στο μισό του αναγκαίου. Επίσης, στο Μπαγκλαντές, το ηλεκτρικό ρεύμα έχει ήδη μοιραστεί, οι ώρες εργασίας έχουν μειωθεί και η ισχύς των κλιματιστικών έχει μειωθεί. Η βιομηχανία, η οποία μόλις είχε γνωρίσει κάποια ανάκαμψη με την επιτυχή αύξηση των εξαγωγών της, οι οποίες κατά το τελευταίο οικονομικό έτος έφτασαν για πρώτη φορά σε αξία άνω των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, επηρεάζεται επίσης[8]. Η πρόσφατη τάση ανάπτυξης της βιομηχανίας του Μπαγκλαντές απειλείται επομένως σοβαρά.
Σε βάρος της προστασίας του κλίματος
Η έλλειψη και οι υψηλές τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου προκαλούν επίσης σοβαρά προβλήματα σε άλλες περιοχές, για παράδειγμα στη Νοτιοανατολική Ασία. Η Ταϊλάνδη παράγει σχεδόν τα δύο τρίτα της ηλεκτρικής της ενέργειας από φυσικό αέριο, εκ των οποίων το ένα πέμπτο από υγροποιημένο φυσικό αέριο[9]. Και σε αυτή τη χώρα, η εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι στρατηγικής σημασίας λόγω της μειωμένης εγχώριας παραγωγής φυσικού αερίου, αλλά δεν μπορεί πλέον να χρηματοδοτηθεί στον αναγκαίο βαθμό λόγω της εκτίναξης των τιμών. Αυτό είναι ακόμη πιο σοβαρό, καθώς ο τουρισμός και η βιομηχανία ανακτούν τη δυναμική τους μετά την κατάρρευση της πανδημίας και, ως εκ τούτου, η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται. Εν τω μεταξύ, τα κυβερνητικά στελέχη στη Μπανγκόκ αποφάσισαν να αναβάλουν το ήδη προγραμματισμένο κλείσιμο των ιδιαίτερα επιβλαβών για το κλίμα σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Επιπλέον, οι κρατικοί εισαγωγείς προχώρησαν στην κάλυψη του κενού του υγροποιημένου φυσικού αερίου αγοράζοντας και καίγοντας ντίζελ και πετρέλαιο. Αυτό, όπως και τα αντίστοιχα μέτρα στο Πακιστάν, στο Μπαγκλαντές και σε πολλές άλλες χώρες, αποβαίνει εις βάρος της προστασίας του κλίματος – συνέπεια επίσης της πολιτικής εμπάργκο της Δύσης κατά της Ρωσίας, η οποία δίνει προτεραιότητα στην πικρή διαμάχη ισχύος κατά του μεγάλου αντιπάλου για την παροχή ενέργειας και τροφίμων στις φτωχότερες χώρες. [10]
Βιβλιογραφία
[1], [2] Saeed Shah, Anna Hirtenstein: Europe Scoops Up LNG, Choking Off Power Supplies in Poorer Nations. wsj.com 07.07.2022.
[3] Haris Zamir: I blackout in Pakistan aumentano a causa dell’aggravarsi della crisi energetica e dell’impennata dei prezzi del carburante. spglobal.com 15.06.2022.
[4] Pakistan: l’industria tessile resterà chiusa per mancanza di gas. aninews.in 01.07.2022.
[5], [6] Saeed Shah, Anna Hirtenstein: Europe Scoops Up LNG, Choking Off Power Supplies in Poorer Nations. wsj.com 07.07.2022.
[7] Faisal Mahmud: Frequenti interruzioni di corrente colpiscono il Bangladesh. voanews.com 09.07.2022.
[8] Nasrul: Usare gas ed elettricità con giudizio. dhakatribune.com 06.07.2022.
[9] Stephen Stapczynski, Ann Koh: Thailand at Risk of Fuel Crunch With Imported Gas Too Pricey. bloomberg.com 22.06.2022.
[10] Si veda La carestia III.
Μετάφραση από τα ιταλικά: Pressenza Athens.
