Το 2019, το Golden Eye Chef, ένας διαγωνισμός μαγειρικής για άτομα με προβλήματα όρασης και τυφλά άτομα που επικεντρώνεται στο να ευαισθητοποιήσει και να αλλάξει τις επικρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με την οπτική αναπηρία, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ινδία. Ο διαγωνισμός αποτελούνταν από τρεις γύρους, διήρκεσε τρεις μέρες και έλαβε χώρα σε τρεις διαφορετικές τοποθεσίες, όπου οι 32 συμμετέχοντες/συμμετέχουσες παρουσίασαν τις μαγειρικές τους ικανότητες στο κοινό και διαγωνίστηκαν για το Βραβείο “Golden Eye Chef”. Αν και ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε, αρχικά, αποκλειστικά σε εθνικό επίπεδο, το 2022 πρόκειται να διεξαχθεί διαδικτυακά και να είναι διεθνής, καλωσορίζοντας, με αυτόν τον τρόπο, διαγωνιζόμενους/διαγωνιζόμενες απ’ όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με τον κ. Akhil Kumar Srivastava, ιδρυτή του Golden Eye Chef και διευθύνοντα σύμβουλο του Οργανισμού Antardrishti, που εστιάζει στην ενδυνάμωση και στήριξη των τυφλών, το Golden Eye Chef «ήταν το αποτέλεσμα μιας πολύ καλά μελετημένης και σχεδιασμένης προσπάθειας».
«Αν και είναι πολύ πιο εύκολο για τους ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα όρασης να μάθουν να μαγειρεύουν, είναι εξίσου σημαντικό για τα τυφλά άτομα να αποκτήσουν και να τελειοποιήσουν αυτή τη δεξιότητα, ώστε να μπορούν να ζουν ανεξάρτητα. Η μαγειρική είναι και τέχνη και επιστήμη. Αν αποδεχθούμε την πρόκληση διατηρώντας μία θετική στάση, τότε είναι πιο πιθανό να επιτύχουμε. Από την άλλη, αν προσεγγίσουμε τη μαγειρική έχοντας από την αρχή αρνητική στάση, τότε θα είναι δυσκολότερο να μάθουμε να μαγειρεύουμε, ειδικά αν λάβουμε υπόψη και όλα τα εμπόδια που καλούνται τα τυφλά άτομα να αντιμετωπίσουν, ακόμα και μέσα στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Υπάρχει το στίγμα ότι οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης δεν είναι ικανοί να μαγειρεύουν μόνοι τους, το οποίο είναι λάθος.
Εξαιτίας, όμως, του φόβου γίνεται σχεδόν αδύνατο για ένα τυφλό κορίτσι, για παράδειγμα, να μάθει να μαγειρεύει και να στέκεται στα πόδια της. Επίσης, οι υπηρεσίες υποστήριξης από την πλευρά του κράτους είναι αρκετά περιορισμένες. Ωστόσο, αν και μπορεί να μοιάζει στην αρχή με ανεκπλήρωτο όνειρο, μόλις πάρουμε την απόφαση να μάθουμε να μαγειρεύουμε, τότε σταδιακά αυξάνεται η αυτοπεποίθηση που νιώθουν όχι μόνο τα τυφλά άτομα μεμονωμένα, αλλά και όλα τα μέλη της οικογένειας.
Η αλήθεια είναι ότι λίγοι άνθρωποι με προβλήματα όρασης μαγειρεύουν. Όσον αφορά το Golden Eye Chef, χρειάστηκαν περισσότερα από δύο χρόνια για να υλοποιήσουμε την ιδέα. Τελικά το 2019 καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε στην Ινδία τον πρώτο διαγωνισμό μαγειρικής για τυφλά άτομα και μαζί με διάσημους σεφ μπορέσαμε να αποδείξουμε ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν την όρασή τους μπορούν να ετοιμάσουν φαγητό υψηλής ποιότητας. Πιστεύω ότι όταν η κοινωνία δει τη μαγειρική τους, τότε οι αντιλήψεις της θα αλλάξουν και θα δείχνει περισσότερο σεβασμό. Η μαγειρική δεν είναι κάτι εύκολο. Είναι μία δουλειά που κρύβει αρκετούς κινδύνους και απαιτεί πολύ κουράγιο. Αν τα τυφλά άτομα μπορούν να μαγειρέψουν, τότε μπορούν να κάνουν τα πάντα», αναφέρει.
Ένας διαγωνισμός μαγειρικής χωρίς σύνορα
«Η πλειοψηφία των ανθρώπων με απώλεια όρασης μαθαίνει να μαγειρεύει χάρη στη βοήθεια συγγενών, φίλων ή μερικές φορές και δασκάλων. Πιστεύω ότι το κάθε άτομο έχει διαφορετικές μαγειρικές μεθόδους. Προσκαλώντας διαγωνιζόμενους/διαγωνιζόμενες από άλλα μέρη του κόσμου, θα έχουμε τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε πολλές καινούργιες και καινοτόμες μαγειρικές τεχνικές.
Εκτός από το γεγονός ότι θα αναδείξει τις μαγειρικές ικανότητες των τυφλών σε παγκόσμιο επίπεδο, ο διαγωνισμός θα δημιουργήσει μία εξαιρετική πλατφόρμα, ώστε τα άτομα αυτά να μάθουν το ένα από το άλλο. Ελπίζω ότι αν το Golden Eye Chef γίνει δημοφιλές, θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα στην κοινωνία, ότι, δηλαδή, αν τους δοθεί η ευκαιρία να μάθουν, τα τυφλά άτομα δεν είναι λιγότερο ικανά από όσα δεν έχουν κάποιο πρόβλημα όρασης και ότι θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται με σεβασμό. Επίσης, ελπίζω ότι η κοινωνία θα ξεκινήσει να εξετάζει πώς η μαγειρική μπορεί να γίνει περισσότερο ασφαλής για άτομα με απώλεια όρασης και ότι νέες ευκαιρίες εργασίας θα δημιουργηθούν για αυτά. Ο κύριος στόχος είναι να μπορούν να διαβιώνουν με αξιοπρέπεια. Έχω, φυσικά, την επίγνωση ότι ο εν λόγω στόχος δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί μόνο με τη διοργάνωση του Golden Eye Chef. Είναι μία συνεχής διαδικασία», εξηγεί ο κ. Srivastava.
Η σύνδεση τυφλότητας και φτώχειας
Η τυφλότητα συνιστά ένα σημαντικό κομμάτι του φάσματος της αναπηρίας και ένα μεγάλο ζήτημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι υπάρχουν 4,95 εκατομμύρια τυφλά άτομα και 70 εκατομμύρια άτομα με προβλήματα όρασης στην Ινδία, ενώ στη χώρα εντοπίζεται το 1/5 των ατόμων με προβλήματα όρασης στον κόσμο. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Πρόληψης της Τυφλότητας, ο καταρράκτης και τα διαθλαστικά σφάλματα που δεν έχουν επιδιορθωθεί αποτελούν τις δύο κυριότερες αιτίες απώλειας όρασης, ενώ το 90% των περιπτώσεων απώλειας όρασης μπορεί να αποφευχθεί ή να γιατρευτεί. Αυτό που χρειάζεται να ληφθεί υπόψη είναι η κοινωνικοοικονομική διάσταση της τυφλότητας. Οι άνθρωποι από ευάλωτες, περιθωριοποιημένες και χαμηλού εισοδήματος κοινότητες είναι πιο πιθανό να χάσουν την όρασή τους, δεδομένης της δυσκολίας που αντιμετωπίζουν στο να έχουν πρόσβαση ή να πληρώσουν για οφθαλμιατρικές υπηρεσίες. Από την άλλη, η τυφλότητα μπορεί να επιδεινώσει τις συνθήκες φτώχειας, καθώς συχνά τα τυφλά άτομα οδηγούνται στην ανεργία και την απώλεια εισοδήματος.
«Η τυφλότητα συνδέεται με τη φτώχεια και η πλειοψηφία των τυφλών δεν μπορεί να ενσωματωθεί στην κοινωνία. Εξαιτίας της έλλειψης εκπαίδευσης και πόρων δεν μπορούν να αναπτύξουν καμία δεξιότητα. Πιστεύω ότι οι προσδοκίες των τυφλών δεν έχουν γίνει απόλυτα κατανοητές ούτε από την κυβέρνηση, αλλά ούτε και από το σύνολο της κοινωνίας. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί ένα ισχυρό σύστημα υποστήριξης για τα άτομα με προβλήματα όρασης. Μόνο αν τους δοθούν ίσες ευκαιρίες θα αποκτήσουν απαραίτητες δεξιότητες και θα μπορούν να ενσωματωθούν πλήρως στην κοινωνία», λέει ο κ. Srivastava.
Η φτώχεια και η περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και τις υγειονομικές υπηρεσίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Μία στρατηγική για την κοινωνία και τη δημόσια υγεία που να επικεντρώνεται στην εκμηδένιση των περιστατικών απώλειας όρασης που μπορούν να αποφευχθούν ή να γιατρευτούν, στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών μέσα στις οποίες τα παραπάνω περιστατικά προκύπτουν, στην προσφορά ποιοτικών οφθαλμιατρικών υπηρεσιών που να είναι προσβάσιμες σε όλους τους ανθρώπους, στην ενδυνάμωση των τυφλών ατόμων και στην υποστήριξή τους ώστε να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, μπορεί να φέρει την κοινωνική αλλαγή, να δημιουργήσει μία πιο συμπεριληπτική κοινωνία και να αυξήσει την παραγωγικότητα και την ανεξαρτησία των ατόμων με οπτική αναπηρία.
Υπάρχει συχνά η αντίληψη ότι οι άνθρωποι με απώλεια όρασης δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από άλλα μέλη της οικογένειάς τους, κάτι που στην πραγματικότητα δεν ισχύει. Σχετικά με το Golden Eye Chef, αυτό που έχει καταστήσει τον διαγωνισμό ένα μοναδικό γεγονός για το οποίο υπάρχουν υψηλές προσδοκίες, είναι το ότι έχει καταφέρει να υπογραμμίσει ότι το να μαγειρεύεις σημαίνει να προσαρμόζεσαι, να μαθαίνεις πώς να καταπιάνεσαι με διαφορετικά πράγματα την ίδια στιγμή, να εξερευνάς νέες γεύσεις και τεχνικές, γεγονός που, όσον αφορά τα τυφλά άτομα, αυξάνει την αυτοπεποίθησή τους και τα βοηθάει να αναγνωρίσουν τις ικανότητές τους, αλλά και πώς μπορούν να αξιοποιήσουν στον μέγιστο βαθμό την κουζίνα τους, το περιβάλλον τους, ό,τι, γενικά, τους κάνει να νιώθουν άνετα να δημιουργούν. Πάνω απ’ όλα, ο διαγωνισμός έχει καταφέρει να αναδείξει ότι η μαγειρική έχει να κάνει περισσότερο με την αφή, τη γεύση και την ακοή, και λιγότερο με την όραση και ότι μαθαίνοντας να εξασκούν αυτή την τέχνη, τα άτομα με οπτική αναπηρία μπορούν να πάνε ένα βήμα πιο κοντά σε μία γεμάτη και ανεξάρτητη ζωή.
