Γράφει ο Νίκος Στεργίου*
Όσες και όσοι ασχολούμαστε με το ζήτημα των πυρηνικών όπλων και τις προσπάθειες εξάλειψής τους, έχουμε από σήμερα και για 6 ημέρες, το μυαλό, τα μάτια και την καρδιά μας, στραμμένα στη Βιέννη. Εκεί, που μας οδήγησαν 1.000.000 βήματα, και περισσότερα, από άνδρες, γυναίκες και παιδιά, σε όλο τον κόσμο. Εκεί, που χτυπάει ο παλμός του αντιπυρηνικού διεθνούς κινήματος, από τις 18 έως και τις 23 Ιουνίου, στην πρώτη συνάντηση υψηλού επιπέδου των 63 κρατών – μελών της Συνθήκης Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων.
Τίποτα δεν ήρθε τυχαία. Από την πρώτη χρήση κιόλας των πυρηνικών όπλων στους κατοίκους της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, τα πρώτα βήματα για την κατάργησή τους έγιναν από φυσικούς επιστήμονες και γιατρούς, ενώ και το πρώτο ψήφισμα στον νέο-ιδρυθέντα ΟΗΕ, αναφέρει ρητά «την εξάλειψη από τους εθνικούς εξοπλισμούς των ατομικών όπλων και όλων των άλλων σημαντικών όπλων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μαζική καταστροφή». Ωστόσο, η περίοδος του ψυχρού πολέμου έφερε μια ιλιγγιώδη αύξηση των πυρηνικών όπλων και των δοκιμών τους, σε αέρα, στεριά και θάλασσα. Χιλιάδες άνθρωποι και οι απόγονοί τους, συνεχίζουν να υποφέρουν από προβλήματα υγείας που σχετίζονται με αυτές τις δοκιμές σε διάφορα σημεία του πλανήτη.
Οι αγώνες του αντιπυρηνικού κινήματος συνεχίστηκαν με ένταση όλες αυτές τις δεκαετίες, από την θρυλική πορεία του 1 εκατομμυρίου διαδηλωτών στη Νέα Υόρκη το 1982, μέχρι το τεράστιο αντιπυρηνικό κίνημα στην Ευρώπη και την Πορεία Ειρήνης στην Ελλάδα με το αγέρωχο σθένος του Γρηγόρη Λαμπράκη και όσες – ους ακολούθησαν τα βήματά του. Και εάν οι συνθήκες START έφεραν μειώσεις στον αριθμό των πυρηνικών κεφαλών των δύο υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ (και μετά, της Ρωσίας), ο 21ος αιώνας, ξεκινάει με μεγαλεπήβολα σχέδια εκσυγχρονισμού του πυρηνικού οπλοστασίου, των 9 πλέον κρατών που κατέχουν αυτή τη δύναμη.
Κανένας δεν κοιμήθηκε πιο ήσυχος όλα αυτά τα χρόνια. Και κανένας δεν ξέχασε τι θα σήμαινε μια σύγκρουση με πυρηνικά όπλα, οπουδήποτε στον κόσμο. Κανένας δεν ξέχασε τα θύματα, την περιβαλλοντική καταστροφή, την οικονομική αιμορραγία. Ο αγώνας συνεχίστηκε, με τη διεθνή πρωτοβουλία εξάλειψης των πυρηνικών όπλων, της ICAN. Και το 2017, 10 χρόνια μετά την δημιουργία της, κατάφερε να ψηφιστεί στον ΟΗΕ, το κείμενο της Συνθήκης Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων (ΣΑΠΟ), ένα γεγονός που της έδωσε και το Νόμπελ Ειρήνης την ίδια χρονιά.
Με απλά λόγια, η ΣΑΠΟ: «Απαγορεύει στα έθνη να αναπτύσσουν, να δοκιμάζουν, να παράγουν, να κατασκευάζουν, να μεταφέρουν, να κατέχουν, να αποθηκεύουν, να χρησιμοποιούν ή να απειλούν με χρήση πυρηνικών όπλων ή να επιτρέπουν την τοποθέτηση πυρηνικών όπλων στο έδαφός τους. Επίσης, τους απαγορεύει να βοηθούν, να ενθαρρύνουν ή να παρακινούν οποιονδήποτε να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε από αυτές τις δραστηριότητες».
Σήμερα, 63 χώρες έχουν ήδη επικυρώσει την ΣΑΠΟ και είναι πλήρη μέλη της. Σήμερα, επιπλέον 84 χώρες την έχουν υπογράψει και μένει η επικύρωσή της στα εθνικά κοινοβούλια. Σήμερα, η περιοχή της Κεντρικής Αμερικής, είναι η πρώτη της οποίας όλες οι χώρες είναι πλήρη μέλη της Συνθήκης. Σήμερα, εκατοντάδες πρωτεύουσες και πόλεις σε όλο τον κόσμο, καλούν τις κυβερνήσεις τους να επικυρώσουν την ΣΑΠΟ. Σήμερα, ήδη το 10% των Ελληνικών δήμων καλεί την Ελληνική Κυβέρνηση να υπογράψει και να επικυρώσει την ΣΑΠΟ. (εκστρατεία #σώσετηνπόλη)
Την ίδια στιγμή, όπως αναφέρει η ετήσια έκθεση για τις δαπάνες των πυρηνικών όπλων της ICAN, το 2021:
– 82,4 δισεκατομμύρια δολάρια δαπανήθηκαν από τις εννέα πυρηνικά εξοπλισμένες χώρες το 2021. 6,5 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα από ό,τι το 2020.
– 20 εταιρείες που παράγουν πυρηνικά όπλα έλαβαν ως αμοιβή τουλάχιστον 19,2 δισ. δολάρια για εργασίες που σχετίζονται με τα πυρηνικά όπλα το 2021 και έλαβαν 30,2 δισ. δολάρια σε νέες συμβάσεις
– 117 εκατ. δολάρια δαπανήθηκαν από εταιρείες παραγωγής πυρηνικών όπλων για την άσκηση πίεσης σε κυβερνήσεις.
Παρόλα αυτά, εξαιτίας της έναρξης ισχύος της ΣΑΠΟ, το 2020, 101 εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων ύψους 14 τρισ. δολαρίων, δήλωσαν ότι απέχουν πλέον από χρηματοδότηση προγραμμάτων που σχετίζονται με την ανάπτυξη, συντήρηση και εκσυγχρονισμό πυρηνικών όπλων.
Είμαστε λοιπόν εδώ. Στη Βιέννη και σε όλο τον κόσμο. Μας έφεραν εδώ 1.000.000 και περισσότερα βήματα. Και δεν θα σταματήσουμε, μέχρι να εξαλειφθούν τα πυρηνικά όπλα και η απειλή που εκπροσωπούν. Δεν υπάρχει χρόνος και χώρος για άλλες συζητήσεις. Η δράση ενάντια στα πυρηνικά όπλα ενισχύεται καθημερινά και όλες και όλοι μας, μπορούμε να δηλώσουμε παρόντες και παρούσες σε αυτή την μάχη με τον χρόνο. Δεν υπάρχει δόγμα αποτροπής από την πλήρη εξάλειψη των πυρηνικών όπλων. Δεν υπάρχει πολιτική ιδεολογία που να υποστηρίζει την χρήση πυρηνικών όπλων. Υπάρχει μόνο ανήθικη πολιτική ιδεολογία που υποστηρίζει την ύπαρξή τους, όπως ανήθικα είναι και τα ίδια. Τώρα πλέον, είναι και παράνομα. Στη Βιέννη και αλλού, αυτές τις ημέρες, γράφονται νέες σελίδες του αντιπυρηνικού κινήματος και από άνθρωπο, σε άνθρωπο, σας καλούμε να συμμετέχετε στα επόμενα βήματα. Κάντε το δικό σας βήμα, ένα από τα επόμενα 1.000.000 της ανθρωπότητας προς έναν κόσμο ελεύθερο από πυρηνικά.
* Πρόεδρος του Ελληνικού τμήματος της οργάνωσης «Κόσμος Χωρίς Πολέμους και Βία».
