(Το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ 2022 διοργανώθηκε στην πόλη του Μεξικού, από την 1η έως την 6η Μαΐου. Η συντάκτρια Αλίσια Μπλάνκο το παρακολούθησε εκ μέρους του πρακτορείου και ξεχώρισε μερικές ομιλίες. Η παρούσα δόθηκε στις 4 Μαΐου, από την Αμίνα Μεζντούρ, μέλος της Διεθνούς Συλλογικότητας Γαλλόφωνων Νέων και αποτελεί συνοπτική σύνθεση ενός πάνελ για τη γυναικεία αδήλωτη εργασία σε 6 χώρες.)
Ορισμένα θέματα απαιτούν χρόνο για προβληματισμό, προκειμένου να αφομοιώσουμε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε, να τις κατανοήσουμε και να τις θέσουμε σε διάλογο προσφέροντας και εμπλουτίζοντας τις γνώσεις μας. Κάτι τέτοιο συνέβη σε αυτό το πάνελ που αποτελούνταν από έξι ομιλήτριες από διαφορετικές χώρες (Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ, Μεξικό, Ονδούρα, Euskeria [Χώρα των Βάσκων, Ισπανία] και Τυνησία). Αυτή η ποικιλομορφία προέλευσης έδωσε ένα πολύ ενδιαφέρον διεθνές προφίλ στις ανταλλαγές μεταξύ των εισηγητριών και των συμμετεχόντων. Αν και η καθεμία από τις συμμετέχουσες είχε μόνο δέκα λεπτά για να παρουσιάσει τις επιβλαβείς επιπτώσεις της αδήλωτης εργασίας στις αντίστοιχες χώρες, οι παρουσιάσεις ήταν πολύ πλούσιες.
Υπάρχουν πολλές ομοιότητες στην εμπειρία της αδήλωτης εργασίας σε όλο τον κόσμο. Αυτό το είδος της παραοικονομίας και της άτυπης οικονομίας αποτελεί σημαντικό μέρος του εθνικού οικονομικού τομέα σε αρκετές χώρες. Για παράδειγμα, ο ανεπίσημος τομέας αντιπροσωπεύει το 70% της οικονομικής δραστηριότητας στο Ελ Σαλβαδόρ και το 60% στην Ονδούρα. Η παραοικονομία είναι παρούσα σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως η γεωργία, η βιομηχανία, το εμπόριο και τα ορυχεία.
Η παραοικονομία είναι ένας κατεξοχήν γυναικοκρατούμενος τομέας δραστηριότητας, που καθιστά τις γυναίκες και τα κορίτσια οικονομικά επισφαλείς και, από πολλές απόψεις, αυξάνει το ρίσκο:
- Οι γυναίκες και τα κορίτσια υποφέρουν από σωματική ανασφάλεια λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής τους ανασφάλειας. Σύμφωνα με τις συμμετέχουσες στο πάνελ, πολλές από τις άτυπα εργαζόμενες βρίσκονται στον καθημερινό αγώνα συντήρησης, μη γνωρίζοντας αν την επόμενη μέρα θα καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες.
- Οι γυναίκες και τα κορίτσια απασχολούνται σε εργασίες που επηρεάζουν σοβαρά την υγεία τους. Οι εργαζόμενες αναπτύσσουν σοβαρές ασθένειες λόγω της έκθεσης σε επικίνδυνες χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των φυτοφαρμάκων στους γεωργικούς αγρούς.
- Οι γυναίκες και τα κορίτσια εργάζονται σε ανθυγιεινούς χώρους (π.χ. εργοστάσια, αγορές) και σε μη ασφαλείς χώρους σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (π.χ. πυρκαγιές), γεγονός που αυξάνει το άγχος τους λόγω της έλλειψης στοιχειώδους ασφάλειας.
- Οι γυναίκες και τα κορίτσια κινδυνεύουν από θανατηφόρα ατυχήματα στο δρόμο για την εργασία τους λόγω της έλλειψης ασφαλών δημόσιων μέσων μεταφοράς.
Οι συμμετέχουσες συμφώνησαν ότι ο αντίκτυπος της αδήλωτης εργασίας στις γυναίκες δεν είναι τυχαίος, καθώς πηγάζει από τις κοινωνικές ανισότητες. Υπήρξε συναίνεση στην αίθουσα ότι πρόκειται μάλλον για ένα σεξιστικό και μεροληπτικό κοινωνικό πλαίσιο απέναντι στις γυναίκες και τα κορίτσια. Πέρα από το εθνικό πλαίσιο, είναι αναμφισβήτητο ότι η αδήλωτη εργασία είναι αποτέλεσμα του κυρίαρχου νεοφιλελεύθερου πατριαρχικού συστήματος που δεν ενδιαφέρεται για την ευημερία των ανθρώπων, πόσο μάλλον των γυναικών. Οι γυναίκες και τα κορίτσια πληρώνουν το τίμημα αυτού του άνισου συστήματος όσον αφορά την οικονομική τους ανασφάλεια, την υγεία τους, ακόμη και τη ζωή τους.
Το ερώτημα είναι για πόσο καιρό θα συνεχίσουμε να ζούμε έτσι; Πότε το κίνημα αντίστασης σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο θα καταργήσει αυτό το διπλό οικονομικό σύστημα που κρατά τις γυναίκες και τα κορίτσια σε επισφάλεια;
Κλείνοντας, οι ομιλήτριες μοιράστηκαν τοπικές πρωτοβουλίες κινητοποίησης “από τα κάτω” για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των γυναικών και των κοριτσιών, ξεκινώντας από τη δημοσιοποίηση των οικονομικών τους δραστηριοτήτων. Αυτό θα τους επιτρέψει να ξεφύγουν από την οικονομική ανασφάλεια και θα τους παράσχει τα βασικά δικαιώματα των εργαζομένων, όπως ο κατώτατος μισθός, η κοινωνική ασφάλιση, η ασφάλιση απέναντι σε εργατικά ατυχήματα και οι αμειβόμενες άδειες. Η αντίσταση παίρνει τη μορφή οργάνωσης και δημιουργίας κοινωνιών, πολιτών, ενώσεων, συλλογικοτήτων και συνδικάτων που καθιστούν ορατές αυτές τις γυναίκες και τα κορίτσια, άτομα που έχουν παραμείνει στο σκοτάδι για πολύ καιρό.
Μετάφραση από ισπανικά: Pressenza Athens.
