Οι συνολικές παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 0,7 τοις εκατό το 2021, φθάνοντας τα 2.113 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι πέντε χώρες με τις υψηλότερες δαπάνες το 2021 ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα, η Ινδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία, που όλες μαζί αντιπροσωπεύουν το 62 τοις εκατό των παγκόσμιων δαπανών, σύμφωνα με νέα στοιχεία για τις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες που δημοσιεύθηκαν σήμερα από το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).

Οι στρατιωτικές δαπάνες αγγίζουν επίπεδα ρεκόρ κατά το δεύτερο έτος της πανδημίας

Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται το 2021, φτάνοντας το ρεκόρ των 2,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Το 2021 ήταν το έβδομο συνεχόμενο έτος κατά το οποίο οι δαπάνες αυξήθηκαν.

«Ακόμη και εν μέσω των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας Covid-19, οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες σημείωσαν ρεκόρ», δήλωσε ο Dr Diego Lopes da Silva, ερευνητής του προγράμματος στρατιωτικών δαπανών και παραγωγής όπλων του SIPRI. «Ο ρυθμός πραγματικής ανάπτυξης, λόγω του πληθωρισμού, επιβραδύνθηκε. Σε ονομαστικούς όρους, ωστόσο, οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 6,1 τοις εκατό».

Ως αποτέλεσμα της απότομης οικονομικής ανάκαμψης το 2021, το παγκόσμιο στρατιωτικό φορτίο – οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ως μερίδιο του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) – μειώθηκε κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες, από 2,3 τοις εκατό το 2020 σε 2,2 τοις εκατό το 2021.

Ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες: Ποσοστό επί του ΑΕΠ ρεκόρ των τελευταίων 33 ετών

Η Ελλάδα βρίσκεται στην 31η θέση στην παγκόσμια κατάταξη το 2021 με 8,1 δισ. δολάρια (6,83 δισ. ευρώ) να πηγαίνουν στις στρατιωτικές της δαπάνες, ενώ το 2020 βρισκόταν στην 37η θέση.

Οι ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν σε πραγματικούς αριθμούς κατά 46% με 2,44 δισ. δολάρια παραπάνω από το 2020, ενώ η αύξηση τη δεκαετία 2012-21 φτάνει το 54%. Το ποσοστό του ΑΕΠ για τις στρατιωτικές δαπάνες ανέβηκε στο 3,9%, ποσοστό ρεκόρ τα τελευταία 33 χρόνια.

Η κατά κεφαλήν δαπάνη για τους Έλληνες πολίτες ανέρχεται στα 779 δολάρια το 2021, μια αύξηση της τάξης του 53% σε σχέση με το 2020.

Οι 40 χώρες με τις υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες το 2021 (SIPRI).

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επικεντρώνονται στην στρατιωτική έρευνα και ανάπτυξη

Οι στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ ανήλθαν στα 801 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, μια πτώση 1,4 τοις εκατό από το 2020. Το στρατιωτικό φορτίο των ΗΠΑ μειώθηκε ελαφρώς από το 3,7 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2020 σε 3,5 τοις εκατό το 2021.

Η χρηματοδότηση των ΗΠΑ για στρατιωτική έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) αυξήθηκε 24 τοις εκατό μεταξύ 2012 και 2021, ενώ η χρηματοδότηση προμήθειας όπλων μειώθηκε 6,4 τοις εκατό την ίδια περίοδο. Το 2021 οι δαπάνες και για τις δύο μειώθηκαν. Ωστόσο, η μείωση στις δαπάνες Ε&Α (-1,2 τοις εκατό) ήταν μικρότερη από αυτή στις δαπάνες προμήθειας όπλων (-5,4 τοις εκατό).

«Η αύξηση των δαπανών Ε&Α κατά τη δεκαετία 2012-21 υποδηλώνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επικεντρώνονται περισσότερο στις τεχνολογίες επόμενης γενιάς», δήλωσε η Alexandra Marksteiner, ερευνήτρια με το πρόγραμμα στρατιωτικών δαπανών και παραγωγής όπλων του SIPRI. «Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει τονίσει επανειλημμένα την ανάγκη διατήρησης του τεχνολογικού πλεονεκτήματος του στρατού των ΗΠΑ έναντι των στρατηγικών ανταγωνιστών».

Το μερίδιο των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών των 15 χωρών με τις υψηλότερες δαπάνες το 2021 (SIPRI).

Η Ρωσία αυξάνει τον στρατιωτικό προϋπολογισμό εν όψει του πολέμου

Η Ρωσία αύξησε τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά 2,9 τοις εκατό το 2021 στα 65,9 δισεκατομμύρια δολάρια, σε μια περίοδο κατά την οποία ανέπτυσσε τις δυνάμεις της κατά μήκος των ουκρανικών συνόρων. Αυτό ήταν το τρίτο συνεχόμενο έτος ανάπτυξης και οι στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας έφθασαν το 4,1 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2021.

«Τα υψηλά έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο βοήθησαν τη Ρωσία να αυξήσει τις στρατιωτικές της δαπάνες το 2021. Οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες μειωνόντουσαν μεταξύ 2016 και 2019 ως αποτέλεσμα των χαμηλών τιμών ενέργειας σε συνδυασμό με τις κυρώσεις για την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014», δήλωσε η Lucie Béraud-Sudreau, διευθύντρια του προγράμματος στρατιωτικών δαπανών και παραγωγής όπλων του SIPRI.

Το κονδύλιο του προϋπολογισμού για την «εθνική άμυνα», το οποίο αντιπροσωπεύει περίπου τα τρία τέταρτα των συνολικών στρατιωτικών δαπανών της Ρωσίας και περιλαμβάνει χρηματοδότηση για επιχειρησιακές δαπάνες καθώς και προμήθεια όπλων, αναθεωρήθηκε προς τα πάνω κατά τη διάρκεια του έτους. Το τελικό ποσό ήταν 48,4 δισεκατομμύρια δολάρια, 14 τοις εκατό υψηλότερο από ότι είχε προϋπολογιστεί στα τέλη του 2020.

Καθώς ενίσχυε την άμυνά της κατά της Ρωσίας, οι στρατιωτικές δαπάνες της Ουκρανίας αυξήθηκαν κατά 72 τοις εκατό από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Οι δαπάνες μειώθηκαν το 2021, σε 5,9 δισ. δολάρια, ωστόσο εξακολουθούν να αποτελούν το 3,2 τοις εκατό του ΑΕΠ της χώρας.

Συνεχείς αυξήσεις σε χώρες με υψηλές δαπάνες στην Ασία και την Ωκεανία

Η Κίνα, η δεύτερη χώρα με τις υψηλότερες δαπάνες στον κόσμο, διέθεσε περίπου 293 δισεκατομμύρια δολάρια στο στρατό της το 2021, μια αύξηση της τάξης του 4,7 τοις εκατό σε σύγκριση με το 2020. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Κίνας αυξάνονται εδώ και 27 συναπτά έτη.

Μετά την αρχική έγκριση του προϋπολογισμού της για το 2021, η ιαπωνική κυβέρνηση πρόσθεσε 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικές δαπάνες. Ως αποτέλεσμα, οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 7,3 τοις εκατό, σε 54,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, η υψηλότερη ετήσια αύξηση από το 1972. Οι στρατιωτικές δαπάνες της Αυστραλίας αυξήθηκαν επίσης το 2021 κατά 4 τοις εκατό και ανήλθαν στα 31,8 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Η αυξανόμενη σιγουριά της Κίνας μέσα και γύρω από τις θάλασσες της Νότιας και Ανατολικής Κίνας έχει καταστεί σημαντικός παράγοντας για τις στρατιωτικές δαπάνες σε χώρες όπως η Αυστραλία και η Ιαπωνία», δήλωσε ο ερευνητής του SIPRI Dr Nan Tian. «Παράδειγμα αποτελεί η τριμερής συμφωνία ασφαλείας AUKUS μεταξύ της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία προβλέπει την προμήθεια οκτώ πυρηνικών υποβρυχίων στην Αυστραλία με εκτιμώμενο κόστος έως 128 δισεκατομμύρια δολάρια».

Άλλες σημαντικές εξελίξεις:

  • Το 2021 ο στρατιωτικός προϋπολογισμός του Ιράν αυξήθηκε για πρώτη φορά σε τέσσερα χρόνια, στα 24,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Η χρηματοδότηση για το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης συνέχισε να αυξάνεται το 2021—κατά 14 τοις εκατό σε σύγκριση με το 2020—και αντιπροσώπευε το 34 τοις εκατό των συνολικών στρατιωτικών δαπανών του Ιράν.
  • Οκτώ ευρωπαϊκά μέλη του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) έφθασαν τον στόχο της Συμμαχίας για δαπάνη 2 τοις εκατό ή παραπάνω του ΑΕΠ στις ένοπλες δυνάμεις τους το 2021. Ένα λιγότερο μέλος από ό,τι το 2020, αλλά δύο περισσότερα από το 2014.
  • Η Νιγηρία αύξησε τις στρατιωτικές δαπάνες της κατά 56 τοις εκατό το 2021, φθάνοντας τα 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Η άνοδος ήρθε ως απάντηση στις πολυάριθμες προκλήσεις ασφαλείας, όπως ο βίαιος εξτρεμισμός και οι αποσχιστικές εξεγέρσεις.
  • Η Γερμανία – η τρίτη χώρα με τις υψηλότερες δαπάνες στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη – δαπάνησε 56 δισεκατομμύρια δολάρια για το στρατό της το 2021, ή το 1,3 τοις εκατό του ΑΕΠ της. Οι στρατιωτικές δαπάνες ήταν 1,4 τοις εκατό χαμηλότερες σε σύγκριση με το 2020 λόγω του πληθωρισμού.
  • Το 2021 οι στρατιωτικές δαπάνες του Κατάρ ήταν 11,6 δισεκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας το την πέμπτη χώρα με τις υψηλότερες δαπάνες στη Μέση Ανατολή. Οι στρατιωτικές δαπάνες του Κατάρ το 2021 ήταν 434 τοις εκατό υψηλότερες από ό,τι το 2010, όταν η χώρα δημοσίευσε τα τελευταία στοιχεία δαπανών πριν από το 2021.
  • Οι στρατιωτικές δαπάνες της Ινδίας, ύψους 76,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ήταν οι τρίτες υψηλότερες παγκοσμίως. Οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 0,9% από το 2020 και κατά 33% από το 2012. Σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της εγχώριας βιομηχανίας όπλων, το 64 τοις εκατό των κεφαλαιουχικών δαπανών στον στρατιωτικό προϋπολογισμό του 2021 προοριζόταν για την αγορά εγχώριων όπλων.

Παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ανά περιοχή, 1988-2021. (Δεδομένα και γράφημα: SIPRI)