Είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι ακόμη και μία καφετέρια από τις χιλιάδες της γνωστής αλυσίδας καφέ Starbucks κατάφερε να υπερνικήσει τις αντισυνδικαλιστικές τακτικές της εταιρείας και να επιλέξει τη συλλογική δύναμη στον χώρο εργασίας.

Γράφει η Sonali Kolhatkar

Η αμερικανική αλυσίδα καφέ Starbucks, απασχολεί εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε σχεδόν 9.000 καφετέριες στις ΗΠΑ. Και όμως, η είδηση ότι μερικοί υπάλληλοι των Starbucks σε μία καφετέρια στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης, ψήφισαν πρόσφατα να συμμετάσχουν στο σωματείο Workers United, έγινε πρωτοσέλιδο σε όλη τη χώρα. Η New York Times την αποκάλεσε μια «μεγάλη συμβολική νίκη για την εργασία», ενώ η Washington Post την χαρακτήρισε ως μια «συνδικαλιστική ψηφοφορία σταθμός». Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με χαρούμενες δημοσιεύσεις που γιόρταζαν την ψηφοφορία. Η καφετέρια, που βρίσκεται στην Λεωφόρο Έλμγουντ, ήταν η μόνη, από τα τρία Starbucks στο Μπάφαλο που ψήφιζαν, που επέλεξε με επιτυχία να συνδικαλιστεί.

«Είναι σημαντικό», λέει ο Σέντρικ ντε Λεόν για την συνδικαλιστική ψηφοφορία στα Starbucks. Ο ντε Λεόν είναι διευθυντής του Εργατικού Κέντρου στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Amherst, όπου είναι αναπληρωτής καθηγητής κοινωνιολογίας και συγγραφέας διαφόρων βιβλίων για την οργάνωση της εργασίας στις ΗΠΑ. «Ο εργοδότης το γνωρίζει και οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι η καθίδρυση ενός προγεφυρώματος σε μία από τις μεγαλύτερες και εμβληματικές εταιρείες των ΗΠΑ, είναι ένα μεγάλο επίτευγμα».

Πριν από την ψηφοφορία, τα Starbucks προσπάθησαν να καθυστερήσουν τη διαδικασία και μάλιστα γέμισαν τα καφέ στο Μπάφαλο με νέο προσωπικό, προσπαθώντας να μετριάσουν τις θετικές ψήφους. Ανάθεσαν σε εξωτερικούς μάνατζερ να παρακολουθούν στενά τους εργαζομένους, κάτι που θεωρήθηκε θρασύτατος εκφοβισμός. Η εταιρεία, η οποία εναντιωνόταν εδώ και καιρό στις συνδικαλιστικές δραστηριότητες, έφερε τον πρώην Διευθύνοντα Σύμβουλό της, Χάουαρντ Σουλτς, στο Μπάφαλο για να αποθαρρύνει τους εργαζομένους από το να συνδικαλιστούν, κλείνοντας ακόμα και τις καφετέριες κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του το Σάββατο, ώστε να μπορέσουν να παρευρεθούν στην ομιλία του με ένα ουσιαστικά αιχμάλωτο κοινό.

Δεδομένου ότι τα Starbucks θα έφταναν σε αυτό το σημείο για να σταματήσουν μόλις λίγα καταστήματα να προσχωρήσουν σε σωματείο, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι χρειάστηκαν 50 χρόνια μετά την ίδρυσή τους για να οργανωθεί σε σωματείο μία και μόνο καφετέρια. Και δεν είναι να απορεί κανείς που οι σχολιαστές έχουν σοκαριστεί από ένα δυνητικά επαναστατικό γεγονός.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο Σουλτς, ο οποίος παραμένει ο μεγαλύτερος μέτοχος των Starbucks, φέρεται να μίλησε για τις ασφαλιστικές παροχές της εταιρείας και τη βοήθεια στα δίδακτρα ως λόγους για τους οποίους ένα συνδικάτο είναι περιττό. Πιστεύοντας ότι ξέρει τι είναι καλύτερο για τους εργαζόμενους, ο Σουλτς είχε γράψει στα πρώτα του απομνημονεύματα: «Ήμουν πεπεισμένος ότι υπό την ηγεσία μου, οι εργαζόμενοι θα συνειδητοποιούσαν ότι θα άκουγα τις ανησυχίες τους. Αν είχαν πίστη σε μένα και στα κίνητρά μου, δεν θα χρειάζονταν ένα σωματείο».

Ωστόσο, υπάρχουν αποδείξεις ότι οι εργαζόμενοι στα Starbucks θα μπορούσαν πράγματι να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη των συλλογικών διαπραγματεύσεων που παρέχει ένα σωματείο. Μια μελέτη της Unite Here σε χιλιάδες υπαλλήλους των Starbucks που εργάζονταν σε αεροδρόμια, βρήκε ένα φυλετικό μισθολογικό χάσμα στους μαύρους εργαζόμενους, οι οποίοι κερδίζουν 1,85 δολάρια λιγότερα ανά ώρα από τους λευκούς συναδέλφους τους. Σχεδόν ένας στους πέντε από αυτούς τους εργαζόμενους ανέφερε ότι δεν είχε αρκετά χρήματα για να αγοράσει τρόφιμα.

Και το 2020, εν μέσω των εξεγέρσεων για φυλετική δικαιοσύνη, τα Starbucks εξέδωσαν μια πολιτική που απαγόρευε στους εργαζόμενους να φορούν καρφίτσες ή ρούχα που έδειχνα υποστήριξη στο κίνημα Black Lives Matter. Η εταιρεία οπισθοχώρησε μετά από τον δημόσιο σάλο.

Όπως η Amazon και η Walmart, έτσι και τα Starbucks συχνά προβαίνουν σε αντίποινα προς όσους εργαζομένους επιδιώκουν να οργανωθούν σε σωματείο. Ο μπαρίστας των Starbucks Gabriel Ocasio Mejias στο Ορλάντο της Φλόριντα, απολύθηκε επειδή προσπάθησε να πείσει τους συναδέλφους του να συμμετάσχουν στην Unite Here.

Η πανδημία ήταν ιδιαίτερα δύσκολη για τους εργαζόμενους, καθώς οι διαδικτυακές παραγγελίες αυξήθηκαν κατακόρυφα. Ένας προϊστάμενος σε κατάστημα της Νέας Υόρκης, που δεν θέλησε να αποκαλύψει το όνομά του, είπε στον Guardian: «Θέλουν να είμαστε απλά αυτά τα ρομπότ που κινούνται γρήγορα, για αυτούς είμαστε απλά ρομποτάκια που πρέπει να παράγουμε όσους περισσότερους λάτε σε μισή ώρα».

Όταν ζητήθηκε από την εταιρεία να απαντήσει στην καταγγελία, εκπρόσωπος των Starbucks έδωσε μια δήλωση που θα μπορούσε να έχει γραφτεί μόνο από έναν εμπειρογνώμονα δημοσίων σχέσεων. «Οι 200.000 συνεργάτες μας στις ΗΠΑ είναι οι καλύτεροι άνθρωποι στον χώρο αυτό και οι εμπειρίες τους είναι καίριες για να μας βοηθήσουν να κάνουμε τα Starbucks ένα σημαντικό και συναρπαστικό μέρος για να δουλέψει κανείς», δήλωσε ο εκπρόσωπος. «Προσφέρουμε ένα διεθνούς κύρους πρόγραμμα παροχών για όλους τους συνεργάτες μερικής και πλήρους απασχόλησης και συνεχή υποστήριξη κατά τη διάρκεια της Covid-19 για να φροντίζουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους και συνεχίζουμε να έχουμε ένα κορυφαίο στον κλάδο ποσοστό παραμονής».

Είναι αλήθεια ότι η εταιρεία αναφέρεται στους υπαλλήλους της ως «συνεργάτες», λες και είναι αρκετό η χρήση ενός όρου που ακούγεται δυνατός για να επισκιάσει την έλλειψη της δύναμης των εργαζομένων. Αλλά η χρήση του όρου έχει μια αρνητική πλευρά, καθώς οι εργαζόμενοι ζητούν από τα Starbucks να ανταποκριθούν σε αυτό που συνεπάγεται ο όρος «συνεργάτης».

Μία από τις εργαζόμενες στα Starbucks στο Μπάφαλο που ψήφισε για να συνδικαλιστούν, η Michelle Eisen, δήλωσε: «Αυτή η νίκη είναι το πρώτο βήμα για αλλαγή του τι σημαίνει να είσαι συνεργάτης στα Starbucks και τι σημαίνει να εργάζεσαι στον κλάδο των υπηρεσιών ευρύτερα». Πρόσθεσε: «Με το σωματείο, έχουμε τώρα τη δυνατότητα να διαπραγματευτούμε μια σύμβαση που καθιστά τα Starbucks υπόλογα, ώστε να γίνουν η εταιρεία που γνωρίζουμε ότι μπορεί να γίνει, και μας δίνει μια πραγματική φωνή στον χώρο εργασίας μας». Και είναι ακριβώς αυτή η ικανότητα που φοβούνται τα Starbucks και ο Σουλτς.

«Όταν οι εργαζόμενοι καταλαβαίνουν ότι αυτό το γιγάντιο αφεντικό που φαινόταν σαν κολοσσός πριν έναν χρόνο μπορεί να ηττηθεί, όταν το βλέπουν αυτό, τότε αρχίζουν να οργανώνονται», λέει ο ντε Λεόν. Ήδη δύο καταστήματα Starbucks στη Βοστώνη, βλέποντας την επιτυχία της καφετέριας στο Μπάφαλο, υπέγραψαν για συνδικαλιστικές εκλογές. Αυτοί οι εργαζόμενοι, για άλλη μια φορά ζητούν από τα Starbucks να ανταποκριθεί στον όρο «συνεργάτες», εξέδωσαν μια δήλωση λέγοντας: «Πιστεύουμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική εταιρική σχέση χωρίς καταμερισμό εξουσίας και λογοδοσία».

Οι εργαζόμενοι σε ένα κατάστημα στη Μέσα της Αριζόνα, κινητοποιήθηκαν ομοίως από τη νίκη στο Μπάφαλο και υπέβαλαν αίτηση για συνδικαλιστικές εκλογές. Ένας εργαζόμενος είπε στην Arizona Republic: «Το βλέμμα μας βρισκόταν στο Μπάφαλο».

Όλο και περισσότερο, οι εργαζόμενοι φαίνεται να μην ξεγελιούνται από την αντισυνδικαλιστική προπαγάνδα των εργοδοτών τους. Ο εκπρόσωπος των Starbucks, Reggie Borges, δήλωσε για τη συνδικαλιστική δραστηριότητα στη Μέσα, «Δεν θα πρέπει να έχουμε έναν τρίτο ανάμεσά μας, όταν πρόκειται να συνεργαστούμε για να αναπτύξουμε την καλύτερη εμπειρία που μπορούν να έχουν οι συνεργάτες μας». Αλλά ένας εργαζόμενος στο Μπάφαλο, ο οποίος λειτουργούσε ως σύνδεσμος του σωματείου για τους εργαζόμενους της Μέσα, απάντησε, «το σωματείο μας θα αποτελείται από μπαρίστες και προϊσταμένους βάρδιας, οι οποίοι συνθέτουν τα Starbucks. Αυτοί δεν είναι κάποιος τρίτος».

Το ευρύ κοινό φαίνεται επίσης να στηρίζει όλο και περισσότερο τις προσπάθειες για συνδικαλισμό, καθώς ένας εργαζόμενος στο κατάστημα στο Μπάφαλο ανέφερε ότι περισσότεροι άνθρωποι έρχονταν στην καφετέρια, ενθουσιασμένοι από την είδηση της συνδικαλιστικής ψηφοφορίας και αφήνουν πιο γενναιόδωρα φιλοδωρήματα από ό,τι συνήθως. Μια δημοσκόπηση της Gallup το Σεπτέμβριο βρήκε την υψηλότερη δημόσια υποστήριξη για τα συνδικάτα από το 1965, με ένα τεράστιο ποσοστό 68 τοις εκατό των ερωτηθέντων να υποστηρίζουν το δικαίωμα στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Ο ντε Λεόν λέει: «Τόσες πολλές επιτυχημένες εκστρατείες οργάνωσης ενισχύονται από την υποστήριξη της κοινότητας».

Η προσοχή των υποστηρικτών του συνδικαλισμού τώρα πρέπει να είναι στραμμένη στη διοίκηση των Starbucks καθώς το ερώτημα παραμένει αν η εταιρεία θα διαπραγματευτεί μια σύμβαση καλή τη πίστει. Η Terri Gerstein γράφοντας στην American Prospect προειδοποίησε ότι «ακόμη και στο Μπάφαλο, η μάχη δεν έχει τελειώσει» και ότι «υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι με τους οποίους οι εργοδότες μπορούν να προσπαθήσουν να καταστρέψουν ένα εργατικό σωματείο ακόμη και μετά από εκλογές». Ο γερουσιαστής του Βερμόντ, Μπέρνι Σάντερς, ο οποίος είχε δηλώσει την αλληλεγγύη του στους εργαζόμενους του Μπάφαλο, απαίτησε μετά από τα νέα για την ψηφοφορία: «Η εταιρεία πρέπει να σταματήσει να ρίχνει χρήματα στον αγώνα κατά του συνδικαλισμού και να διαπραγματευτεί μια δίκαιη σύμβαση τώρα».

Αυτό το άρθρο δημιουργήθηκε από το Economy for All, ένα πρόγραμμα του Independent Media Institute.

Η Sonali Kolhatkar είναι η ιδρύτρια, παρουσιάστρια και παραγωγός του «Rising Up With Sonali», μιας τηλεοπτικής και ραδιοφωνικής εκπομπής που προβάλλεται στους σταθμούς της Free Speech TV και της Pacifica. Είναι συνεργάτης σύνταξης στο πρόγραμμα Economy for All στο Independent Media Institute.

Μετάφραση από τα αγγλικά/επιμέλεια: Pressenza Athens