Κανένα δημοκρατικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο χωρίς πραγματική ελευθερία έκφρασης.
Λίγες ενέργειες προκαλούν μεγαλύτερο φόβο στους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους όπως η άσκηση κριτικής, ανεξάρτητης, ηθικής και ασυμβίβαστης δημοσιογραφίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ενστικτώδεις αντιδράσεις ορισμένων κυβερνήσεων, που είναι βυθισμένες στη διαφθορά, έχουν κλιμακωθεί σε σημείο που η δημοσιογραφία ενέχει σοβαρό κίνδυνο δίωξης, παρενόχλησης και, σε πολλές περιπτώσεις, θανάτου όσων τόλμησαν να περάσουν το όριο ανοχής της μαφίας στην εξουσία.
Υπάρχει μια λεπτή διαφορά μεταξύ της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πρώτη αναφέρεται σε ένα ατομικό δικαίωμα που αναγνωρίζεται σε όλο τον κόσμο από συνθήκες και συμβάσεις και η δεύτερη -δηλαδή η ελευθερία του Τύπου- περιλαμβάνει στην έννοιά της το κυριαρχικό δικαίωμα των λαών να ενημερώνονται με ειλικρίνεια και διεξοδικά για κάθε πράξη, απόφαση και δέσμευση όσων κατέχουν το τιμόνι της θεσμικής και νομικής ζωής των εθνών τους και για εκδηλώσεις κοινωνικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
Συνεπώς, οι επιθέσεις που διαπράττονται από τους πιο ισχυρούς τομείς στις χώρες μας εναντίον αυτών των ελευθεριών, που ήδη κατοχυρώνονται στα αντίστοιχα συνταγματικά κείμενα, αποτελούν παραβίαση και έγκλημα που διαπράττεται κατά της ίδιας της βάσης του δημοκρατικού συστήματος που έχουν ορκιστεί να σέβονται. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, έχει επίσης παρατηρηθεί πως η πλειονότητα των μέσων μαζικής ενημέρωσης -με την εταιρική τους ιδιότητα και εντελώς ξένα προς το δημοσιογραφικό πνεύμα- έχουν υποκύψει στα σχέδια των ισχυρότερων τομέων και λειτουργούν ως πολιτική οντότητα αναπαράγοντας συνθήματα και ψεύδη προς τους ευρύτερους τομείς της κοινωνίας.
Κατά συνέπεια, η ανεξάρτητη και αξιοπρεπής δημοσιογραφία έχει απομονωθεί σε όλο και μικρότερες πλατφόρμες και αυτό χάρη στις αδύναμες και επισφαλείς πηγές χρηματοδότησης. Το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής φίμωσης του ηθικού τύπου είναι ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα των κυβερνήσεων και των επιχειρηματικών τομέων που συμμάχησαν σε ένα σύμφωνο διαφθοράς και σιωπής.
Ωστόσο, η αντίδραση όσων προσπαθούν να διαφυλάξουν την ακεραιότητα της δημοσιογραφίας, ακόμη και όταν αυτή συγκρούεται με τεράστια εταιρικά συμφέροντα και αδιαφανείς πολιτικές συμφωνίες, δείχνει για άλλη μια φορά ότι δεν θα είναι εύκολο να φιμωθεί ο Τύπος, επειδή όχι μόνο εξαρτάται από αυτόν η εύθραυστη δημοκρατία, αλλά και η ασφάλεια των πολιτών απέναντι σε εκφοβιστικές ενέργειες των ενόπλων σωμάτων του Κράτους και οι εγκληματικές πράξεις των αρχών του.
Μια μελέτη της UNESCO αποκάλυψε τη μεγάλη ανησυχία της για τον κίνδυνο που ενέχει η άσκηση του επαγγέλματος, αναφερόμενη συγκεκριμένα στη Λατινική Αμερική ως την περιοχή όπου γίνονται οι περισσότερες δολοφονίες δημοσιογράφων. Αυτό εξέφρασε και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δηλώνοντας: «Όταν ένας δημοσιογράφος δέχεται επίθεση, όλη η κοινωνία πληρώνει το τίμημα. Αν δεν προστατεύσουμε τους δημοσιογράφους, η ικανότητά μας να ενημερωνόμαστε και να λαμβάνουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις παρακωλύεται σοβαρά. Όταν οι δημοσιογράφοι δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους με ασφάλεια, χάνουμε μια σημαντική άμυνα ενάντια στην πανδημία της παραπληροφόρησης που έχει εξαπλωθεί στο Διαδίκτυο». Επιπλέον, η ατιμωρησία για τις δολοφονίες δημοσιογράφων αποτελεί 9 στις 10 περιπτώσεις και η δίωξη επεκτείνεται συχνά στον οικογενειακό τους κύκλο.
Αυτές οι δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα δεν εμποδίζουν τη συντονισμένη επίθεση της εξουσίας σε όσους έχουν αποφασίσει να μείνουν σταθεροί στην προσπάθειά τους να ερευνήσουν, να διαδώσουν και να φωτίσουν πράξεις δημοσίου συμφέροντος, τις ίδιες που ισχυροί φορείς επιμένουν να κρατούν στη σκιά. Για το λόγο αυτό, οι πολίτες, υπό την ιδιότητά τους ως θύματα αυτής της επίθεσης κατά της ελευθερίας πρόσβασής τους στην πληροφόρηση, πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση και να απαιτήσουν να σταματήσει η παρενόχληση κατά των επαγγελματιών που διακινδυνεύουν την ασφάλεια και τη ζωή τους για να τους ενημερώνουν σωστά.
Το πιο επικίνδυνο για τη δημοκρατική σταθερότητα είναι η σιωπή του Τύπου.
Μετάφραση από τα ισπανικά/ επιμέλεια: Pressenza Athens
