Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έδωσε σύσταση χρήσης για το πρώτο εμβόλιο κατά παρασιτικής ασθένειας και συγκεκριμένα για την ελονοσία. Η κατάσταση θα είναι πολύ καλύτερη από ό,τι είναι σήμερα με τη χορήγησή του. «Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή. Το πολυαναμενόμενο εμβόλιο κατά της ελονοσίας για τα παιδιά αποτελεί μια σημαντική πρόοδο για την επιστήμη, την υγεία των παιδιών και τον έλεγχο της ελονοσίας», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του Π.Ο.Υ., Δρ Τέντρος Αντχανόμ Γκεμρεγέσιους. «Η χρήση αυτού του εμβολίου πάνω από τα υπάρχοντα εργαλεία για την πρόληψη της ελονοσίας θα μπορούσε να σώσει δεκάδες χιλιάδες νεαρές ζωές κάθε χρόνο.»
Το εμβόλιο χορηγείται σε βρέφη από πέντε μηνών και πάνω. Η ελονοσία το 2019 ήταν αιτία θανάτου σε παγκόσμια κλίμα 400.000 ανθρώπων, τα 2/3 των οποίων ήταν παιδιά κάτω των 5 ετών. Στην Αφρική όταν οι γυναίκες μετά τη γέννα φεύγουν από την κλινική, τους δίνουν ένα δίχτυ προστασίας από τα κουνούπια που έχουν πριν πλύνει με φάρμακο και μαζί μια ευχή. Το να έχουμε ένα εμβόλιο για αυτή την ασθένεια, είναι οπωσδήποτε επιτυχία. Η επιστημονική κοινότητα εργαζόταν επί 30 χρόνια για να φτάσει σε αυτό το εμβόλιο. Το 2019 ξεκίνησαν οι ευρείας κλίμακας κλινικές δοκιμές του εμβολίου σε τρεις χώρες: στην Κένυα, το Μαλάουι και την Γκάνα. Σε αυτές τις χώρες χορηγήθηκαν πάνω από 2,3 εκατομμύρια δόσεις σε 800.000 παιδιά. Τα αποτελέσματα αυτών των δοκιμών ενθάρρυναν τον Π.Ο.Υ. και προχώρησε στην σύσταση χρήσης.
Τα ευρήματα περιλαμβάνουν:
Είναι εφικτό να παραδοθεί: Η εισαγωγή του εμβολίου είναι εφικτή, βελτιώνει την υγεία και σώζει ζωές, με καλή και ισότιμη κάλυψη του RTS, S (εμβολίου για τη μαλάρια) που παρατηρείται μέσω συνηθισμένων συστημάτων ανοσοποίησης. Αυτό συνέβη ακόμη και στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19.
Φτάνει στα απρόσιτα στρώματα: Το εμβόλιο RTS, S αυξάνει την ισότητα στην πρόσβαση στην πρόληψη της ελονοσίας. Τα δεδομένα από το πιλοτικό πρόγραμμα έδειξαν ότι περισσότερα από τα 2/3 των παιδιών στις 3 χώρες που δεν κοιμούνται κάτω από ένα αντικουνουπικό δίχτυ επωφελούνται από το εμβόλιο.
Δείχνει ισχυρό προφίλ ασφάλειας: Μέχρι σήμερα, περισσότερες από 2,3 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου που έχουν χορηγηθεί σε 3 αφρικανικές χώρες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το εμβόλιο έχει ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας. Δεν παρουσιάζει καμία αρνητική αλληλεπίδραση με τα αντικουνουπικά δίχτυα, άλλους παιδικούς εμβολιασμούς και δεν οδηγεί σε εμπύρετες αντιδράσεις.
Σημαντική μείωση (30%) της θανατηφόρας σοβαρής ελονοσίας: ακόμη και όταν εισάγεται σε περιοχές όπου χρησιμοποιούνται ευρέως δίχτυα με εντομοκτόνα και υπάρχει καλή πρόσβαση στη διάγνωση και τη θεραπεία.
Οικονομικά αποδοτικό: το εμβόλιο είναι οικονομικά αποδοτικό σε περιοχές μέτριας έως υψηλής μετάδοσης ελονοσίας.
Η κριτική που ασκείται μέχρι στιγμής είναι ότι εξαιτίας της χαμηλής αποτελεσματικότητάς του (30%) χρειάζονται 4 δόσεις. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η παράδοση τόσων δόσεων σε χώρες χαμηλού εισοδήματος δεν είναι ότι πιο εύκολο και εφικτό υπάρχει, χωρίς φυσικά να σημαίνει ότι κάτι τέτοιο εφόσον υπάρχει πρόθεση από τις κυβερνήσεις και τα Υπουργεία Υγείας δεν μπορεί να γίνει. Παράλληλα υπάρχει ισχυρή αντίδραση από πλευράς αφρικανών γιατρών πρωτοβάθμιας υγείας, οι οποίοι ζητούν να επενδυθούν οι πόροι σε καλύτερες συνθήκες υγιεινής και όχι σε εμβόλια.
Τα επόμενα βήματα για το εμβόλιο ελονοσίας που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θα περιλαμβάνουν χρηματοδοτικές αποφάσεις από την παγκόσμια κοινότητα υγείας για ευρύτερη διάδοση και τη λήψη αποφάσεων από τις χώρες σχετικά με το εάν θα εντάξουν το εμβόλιο ως μέρος των εθνικών στρατηγικών ελέγχου της ελονοσίας και σε τι προτεινόμενο πλαίσιο ως προς την τιμή του. Χτες, ο Δρ Γκεμπρεγέσιους, με αφορμή τη συζήτηση για τα εμβόλια και τα φάρμακα για τον κορωνοϊό τόνισε για μια ακόμα φορά την ανάγκη να ενεργοποιηθούν οι νομικές ευελιξίες που προβλέπονται για τις πατέντες (TRIPS), ώστε τα εμβόλια να φτάσουν παντού στον πλανήτη.
Χρηματοδότηση του εμβολίου κατά της ελονοσίας
Η χρηματοδότηση του πιλοτικού προγράμματος έχει κινητοποιηθεί μέσω μιας άνευ προηγουμένου συνεργασίας μεταξύ τριών βασικών φορέων χρηματοδότησης της υγείας παγκοσμίως: του Gavi, του Παγκόσμιου Ταμείου για την καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας και της Unitaid. Η βιομηχανία που έχει την πατέντα για το εμβόλιο είναι η βρετανικών συμφερόντων φαρμακευτική GlaxoSmithKline.
