Έρευνα και ρεπορτάζ Perfecto Caparas

Δυνάμει του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), ο παγκόσμιος αγώνας κατά της ατιμωρησίας διεξάγεται σήμερα από εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των πιο αποτρόπαιων εγκλημάτων που είναι γνωστά στην ανθρωπότητα. Έχουν την τόλμη να αναλάβουν πρωταγωνιστικούς ρόλους στην έρευνα και τη δίωξη μέχρι τώρα ανέγγιχτων και ισχυρών εχθρών της ανθρωπότητας.

Αυτό ισχύει για τις Φιλιππίνες, την πρώτη χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας που αντιμετωπίζει εξονυχιστική έρευνα από το πρώτο διεθνές ανεξάρτητο ποινικό δικαστήριο με έδρα τη Χάγη.

Το ΔΠΔ διερευνά, διώκει και δικάζει τα πιο ειδεχθή εγκλήματα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Αποκαλούνται τα «βασικά εγκλήματα» γενοκτονίας, εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα επιθετικότητας (άρθρο 5).

Στην πρώτη γραμμή

Τα θύματα του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» δρουν στην πρώτη γραμμή απαιτώντας ο πρόεδρος Ροντρίγκο Ντουτέρτε και ανώτεροι αξιωματούχοι του να λογοδοτήσουν για την φερόμενη διεξαγωγή της οργανωμένης και συστηματικής δολοφονίας 12.000 έως 30.000 αμάχων από τότε που ανήλθε στην εξουσία μετά τις εκλογές της 9ης Μαΐου 2016.

Το τμήμα θυμάτων του ΔΠΔ έχει διαπιστώσει ότι «τα θύματα του Ντουτέρτε υποστηρίζουν συντριπτικά μια έρευνα από τον Εισαγγελέα του ΔΠΔ για όλα τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που φέρεται να διαπράχθηκαν στο πλαίσιο του λεγόμενου «Πολέμου κατά των Ναρκωτικών» στις Φιλιππίνες μεταξύ 1 Νοεμβρίου 200 και 17 Μαρτίου 2019».

Η Γραμματεία διαβίβασε την έκθεσή της στο Τμήμα Προδικασίας του ΔΠΔ, στο οποίο συμμετείχαν 204 αντιπροσωπείες θυμάτων, στις 27 Αυγούστου 2021. Αποτελούνται από περίπου 1.530 μεμονωμένα θύματα και 1.050 οικογένειες.

Ατιμωρησία

Οι «κύριοι παράγοντες» που τα θύματα «συντριπτικά υποστηρίζουν» μια προκαταρκτική έρευνα, περιλαμβάνουν – «την πραγματική έρευνα από ένα αμερόληπτο διεθνές δικαστήριο, τον εντοπισμό και την προσαγωγή των δραστών στη δικαιοσύνη, τον τερματισμό της ατιμωρησίας, την πρόληψη μελλοντικών εγκλημάτων, την αποκάλυψη της αλήθειας για το τι συνέβη στα θύματα και την αποκατάσταση του ονόματός τους από ψευδείς κατηγορίες καθώς και να μπορέσουν να ακουστούν οι φωνές των θυμάτων».

Ένα από τα θύματα παρακαλώντας να εγκριθεί η έρευνα λέει: «Το μόνο που επιθυμούμε είναι δικαιοσύνη για κάθε έναν από εμάς τα θύματα. Ακόμα κι αν είναι δύσκολο να την έχουμε εδώ στη χώρα μας, είναι το μόνο που μπορούμε να φωνάξουμε για τους αγαπημένους μας».

Ένα από τα θύματα περιγράφει: «Υπάρχει πλήρης ατιμωρησία εδώ, η αστυνομία και οι ομάδες τους απλά σκοτώνουν και ο Πρόεδρος έδωσε τις εντολές να σκοτώνουν σε δημόσια ανακοίνωσή του, γι’ αυτό συνεχίζονται οι δολοφονίες και αυτό πρέπει να σταματήσει. Αυτό είναι τόσο απάνθρωπο και βάρβαρο».

Αλήθεια

Ένας άλλο θύμα επιδιώκει να αποκαλυφθεί η αλήθεια πίσω από τις δολοφονίες: «Τα θύματα είναι υπέρ της διεξαγωγής έρευνας, επειδή σύμφωνα με αυτά, οι δηλώσεις του Προέδρου για υποθέσεις «άμυνας» και η άρνηση των ενεργειών του θα πρέπει να διερευνηθούν καθώς είναι ψευδείς».

Σε αντίθεση με τις αναφορές ότι οι δολοφονίες ξεκίνησαν μόνο μετά την ορκωμοσία του Ντουτέρτε ως προέδρου στις 30 Ιουνίου 2016, οι εκτεταμένες και στοχευμένες δολοφονίες αμάχων ξεκίνησαν αμέσως μετά την ανακήρυξη του Ντουτέρτε ως νικητή των εκλογών της 9ης Μαΐου 2016.

Η αλήθεια είναι ότι οι εκτελέσεις δεν στόχευαν μόνο άτομα που υποτίθεται εμπλέκονταν με ναρκωτικά, αλλά επίσης και πολιτικούς ακτιβιστές.

Δολοφονίες με κίνητρα

Μετά την ανακήρυξή του ως νικητή της προεδρικής αναμέτρησης, ο Ντουτέρτε άρχισε να προτρέπει τις δυνάμεις ασφαλείας, ακόμη και τους πολίτες, να σκοτώνουν τους φερόμενους ως εξαρτημένους και τους εμπόρους ναρκωτικών. Προσέφερε μέχρι και οικονομικές ανταμοιβές. Ο Ντουτέρτε ενίσχυσε τα οικονομικά κίνητρα με υποσχέσεις ότι θα δώσει χάρη και θα απαλλάξει οποιονδήποτε αντιμετώπιζε κατηγορίες λόγω αυτών των δολοφονιών.

Οι μετεκλογικές δηλώσεις του Ντουτέρτε οδήγησαν αμέσως, βάσει μαρτυριών στα μέσα ενημέρωσης, στη συνοπτική εκτέλεση εκατοντάδων φερόμενων εξαρτημένων από τα ναρκωτικά και εμπόρων. Οι αριθμοί γρήγορα εκτοξεύτηκαν σε χιλιάδες. Αυτό ώθησε τη διεθνή κοινότητα να καταδικάσει τις δολοφονίες.

Οι εκτελεστές φρόντισαν επίσης να γίνουν γνωστές οι εξωδικαστικές εκτελέσεις παντού ρίχνοντας τις σορούς των δολοφονημένων θυμάτων τους σε πολυσύχναστους δρόμους των πόλεων. Οι δολοφόνοι άφηναν ακόμα και ταμπέλες χαρακτηρίζοντας τα δολοφονημένα θύματα ως εμπόρους ναρκωτικών ως παραδείγματα προς αποφυγή.

Προκαταρκτική έρευνα

Η Γενική Εισαγγελέας του ΔΠΔ Φατού Μπενσούντα ζήτησε από το Τμήμα Προδικασίας του ΔΠΔ στις 24 Μαΐου 2021 να εξουσιοδοτήσει το γραφείο της να διεξάγει προκαταρκτική έρευνα για τη συστηματική και εκτεταμένη δολοφονία αμάχων. Η Μπενσούντα έκρινε απαραίτητο για την προκαταρκτική έρευνα να καλύψει την περίοδο κατά την οποία το Καταστατικό της Ρώμης του ΔΠΔ τέθηκε σε ισχύ στις Φιλιππίνες την 1η Νοεμβρίου 2011. Ο Ντουτέρτε, ο οποίος ήταν τότε αντιδήμαρχος της πόλης Νταβάο, είχε αποκτήσει κακή φήμη καθώς φέρεται να διέταξε τη συνοπτική εκτέλεση φερόμενων εγκληματιών στην πόλη. Στη συνέχεια ο Ντουτέρτε κατείχε τη θέση του δημάρχου της πόλης Νταβάο από τις 30 Ιουνίου 2013 μέχρι που ορκίστηκε ως 16ος πρόεδρος των Φιλιππίνων στις 30 Ιουνίου 2016.

Μία από τις αντιπροσωπείες των θυμάτων απαιτεί το ίδιο: «Η έρευνα θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες [τις εξωδικαστικές εκτελέσεις], τις παράνομες κρατήσεις και τις σχετικές διώξεις που διαπράχθηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας κατά των ναρκωτικών της κυβέρνησης Ντουτέρτε. Η έρευνα πρέπει να έχει εθνικό χαρακτήρα και να περιλαμβάνει την ηγεσία του Ντουτέρτε ως Δημάρχου και ως Προέδρου».

Τμήμα Προδικασίας

Το τριμελές Τμήμα Προδικασίας Ι του ΔΠΔ έχει προθεσμία μέχρι τις 21 Σεπτεμβρίου 2021 για να ενεργήσει σύμφωνα με το αίτημα της Μπενσούντα για την έναρξη προκαταρκτικής έρευνας των Φιλιππίνων για τα «πεδία θανάτων».

Καθώς οι δικαστές του ΔΠΔ αναλογίζονται την απόφασή τους, τα θύματα -παρά τους μεγάλους κινδύνους για τη ζωή και τη σωματική τους ακεραιότητα- με τόλμη και θάρρος αντιπαρατίθενται με ισχυρούς, ανέγγιχτους πολιτικούς και αξιωματούχους ασφαλείας που διαπράττουν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας με ατιμωρησία.

Ένα θύμα λέει: «… ελπίζουμε ότι ο Θεός θα βάλει επιτέλους ένα τέλος στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών του Ντουτέρτε που σκοτώνει φτωχούς και αθώους».

Θα εισακουστεί η έκκλησή τους στο ΔΠΔ;

Πηγή: The Public Redacted Registry Report on Victim’s Representation

Μετάφραση από τα αγγλικά/ Επιμέλεια: Pressenza Athens

About Perfecto Caparas:

Perfecto Caparas. Writes regularly for Pressenza and Pinoy Publiko. He served as a journalist of The Manila Times, Ang Pahayagang Malaya, The Philippine Post, Pinoy Gazette, UCANews, and ISYU Newsmagazine. He is a licensed attorney and lifetime member of the Integrated Bar of the Philippines.