Οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες είναι η γιορτή του αθλητισμού και της ευγενούς άμιλλας. Για τη φετινή διοργάνωση ισχύει μία πρωτόγνωρη πραγματικότητα: αγώνες χωρίς θεατές εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και αίσθημα απογοήτευσης από κατοίκους της Φουκουσίμα, οι οποίοι μόνο όρεξη για εορτασμούς δεν έχουν. Ταυτόχρονα, εγείρονται και προβληματισμοί για την ασφάλεια των αγώνων που θα πραγματοποιηθούν στην ευρύτερη περιφέρεια της Φουκουσίμα 10 χρόνια μετά το πυρηνικό ατύχημα στο εργοστάσιο Νταΐτσι.
Γράφει η Σάντυ Φαμελιάρη | Πηγή: Greenpeace
Θα ήταν δυνατόν να υπάρξει κάποιο Ολυμπιακό/Παραολυμπιακό γεγονός στον νομό της Φουκουσίμα με ασφάλεια, αλλά τα επίπεδα ακτινοβολίας παραμένουν υψηλότερα από αυτά πριν το ατύχημα του 2011. Ο κίνδυνος είναι πιθανώς χαμηλός για τους διερχόμενους, αλλά το κύριο ζήτημα είναι η συνεχής έκθεση των κατοίκων -ειδικά των παιδιών- στην ακτινοβολία. Οι πιθανότητες των συντελεστών των αγώνων να έρθουν σε επαφή με ένα ραδιενεργό σωματίδιο με υψηλή ακτινοβολία είναι πολύ μικρές στον αστικό ιστό. Βέβαια και πάλι δεν είναι μηδενικές, άρα είναι κρίσιμο να δοθούν δημόσια σχετικές πληροφορίες, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές συνδυαστικά με τη λήψη προστατευτικών μέτρων. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το 70% της έκτασης του νομού Φουκουσίμα είναι δάσος που δεν έχει απολυμανθεί. Το επίπεδο ακτινοβολίας στο μεγαλύτερο μέρος της περιοχής αυτής υπερβαίνει το διεθνές όριο του 1 mSv/y (millisievert/χρόνο), όπως φαίνεται στην παρακάτω απεικόνιση από αέρος.
Αυτή η τεράστια έκταση δεν απολυμάνθηκε. Το συγκεκριμένο δάσος διατηρεί τη ραδιενέργεια που εκλύεται από το εργοστάσιο της TEPCO Fukushima. Έχει ουσιαστικά μεταμορφωθεί σε δεξαμενή ραδιενέργειας. Υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι εξάπλωσης της ραδιενέργειας αυτής, ειδικά σε περίπτωση έντονων βροχοπτώσεων.
Στις 17 Ιανουαρίου 2020, εγκρίθηκε η άρση του καθεστώτος εκκένωσης σε μικρές περιοχές των Φουτάμπα, Οκούμα και Τομιόκα, οι οποίες βρίσκονται κοντά σε μέρη που συνδέονταν με τα πλάνα των Ολυμπιακών. Η ολοκλήρωση της άρσης έγινε τον Μάρτιο του 2020 απελευθερώνοντας μία έκταση 0.5km3, αλλά λίγο αργότερα η διοργάνωση αναβλήθηκε. Ήταν η πρώτη φορά που άρθηκε εκκένωση σε ζώνες υψηλής ραδιενέργειας, και μάλιστα σκοπός ήταν να γίνουν εκδηλώσεις, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις.
Ακόμη και η διαδρομή της ολυμπιακής φλόγας πυροδότησε μεγάλη συζήτηση, καθώς περνούσε από μέρη με χαμηλά μεν επίπεδα ραδιενέργειας, έδινε όμως δε την λανθασμένη εντύπωση ότι όλα είναι καλά κι έχουν επιστρέψει στην κανονικότητα. Οι κάτοικοι της περιοχής ωστόσο, ειδικά κοντά στην Φουκουσίμα, βρίσκονται ακόμη σε κίνδυνο. Αρκετοί, σχεδόν 48.000, δεν έχουν επιστρέψει στο σπίτι τους, μετρούν συνεχώς καινούριες περιπτώσεις παιδικού καρκίνου του θυρεοειδούς (231 περιστατικά μέχρι σήμερα), ενώ αναγκάζονται πλέον να πληρώσουν υψηλό ενοίκιο ή να εγκαταλείψουν τις δομές “προσωρινής” φιλοξενίας χωρίς να έχουν κάπου να πάνε. Αυτή είναι η πραγματικότητά τους.
Κάποιες διοργανώσεις θα λάβουν μέρος σε περιοχές που έχουν αυτά τα προβλήματα. Ο κίνδυνος είναι αναγνωρισμένος και δεν μπορούμε να αγνοήσουμε επίσης την πιθανότητα φυσικής καταστροφής, η οποία θα απειλήσει την ασφάλεια των παρευρισκόμενων. Η κύρια ανησυχία είναι για τους χιλιάδες πολίτες της Φουκουσίμα που ζουν εκεί μόνιμα- και επόμενη έρχεται για την περίπτωση μεγάλου ατυχήματος είτε λόγω ανθρώπινου σφάλματος είτε φυσικού φαινομένου που θα είχε αντίκτυπο στους αθλητές και τους υπόλοιπους συντελεστές. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν ακόμα, πέρα από το εργοστάσιο με τον λιωμένο αντιδραστήρα και περίπου 1.100 τόνους ραδιενεργού καυσίμου στους υπόλοιπους 3 αντιδραστήρες, σχεδόν 14 εκατομμύρια τόνοι μολυσμένης ύλης σε 760 διαφορετικές αποθήκες, με τη βλέψη μάλιστα να γίνει επαναχρησιμοποίησή της.
Παραμερίζοντας το πλήγμα στην οικονομία και τον τουρισμό, είναι θετικό που δεν θα υπάρξουν θεατές τελικά στους αγώνες, ώστε να προστατευτούν και από τη νόσο COVID-19 αλλά και από την πιθανή έκθεση σε ακτινοβολία. Οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες θα έπρεπε να είναι διοργάνωση πρότυπο στη διασφάλιση της υγείας των αθλητών και των φίλων των αθλημάτων. Φυσικά, θα μπορούσαν να δώσουν και το καλό παράδειγμα υιοθετώντας περιβαλλοντικά κριτήρια, αλλά αυτό είναι μία άλλη συζήτηση.
