Μετάφραση προσαρμογή από το βιβλίο του Javier Tolcachier*, TENDENCIAS [ΤΑΣΕΙΣ], Εκδόσεις Virtual Ediciones: Pressenza Athens.
Δημογραφικά
Το 2017 ο παγκόσμιος πληθυσμός ανέρχεται σε 7,6 δισεκατομμύρια ανθρώπους, από τους οποίους το 60% ζει στην Ασία, το 17% στην Αφρική, το 10% στην Ευρώπη, το 9% στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, ενώ το υπόλοιπο 6% μεταξύ Βόρειας Αμερικής και Ωκεανίας. Στην Κίνα και την Ινδία ζει το 37% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Σύμφωνα με τις προβλεπόμενες εκτιμήσεις, ο πληθυσμός θα συνεχίσει να αυξάνεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό, προσθέτοντας επιπλέον ένα δισεκατομμύριο μέχρι το 2030. Η μεγαλύτερη αύξηση θα παραχθεί στην Αφρική. Μέχρι το 2100 Αφρική και Ασία θα συγκεντρώνουν μαζί το 83% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Αρκεί αυτή μονάχα η ένδειξη για να καταστήσει αναγκαίο το αίτημα για πιο δίκαιες συνθήκες διαβίωσης για αυτές τις δύο ηπείρους. Αν δεν συμβούν σημαντικές βελτιώσεις στον τρόπο ζωής, θα συνεχιστούν ως μόνιμες τάσεις η μεταναστευτική έξοδος από Αφρική και Ασία, η εκμετάλλευση των μεταναστών και η ριζοσπαστικοποίηση των εντάσεων μεταξύ των κοινοτήτων.
Μέσος όρος ζωής – δείκτης γήρανσης – σύγκρουση γενεών
Σήμερα το 46% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες όπου ο δείκτης γεννήσεων είναι μικρότερος των θανάτων. Η μείωση του ποσοστού γεννήσεων οφείλεται στην αυξανόμενη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, το νέο κοινωνικό ρόλο των γυναικών και τη σημαντική μετανάστευση από την ύπαιθρο στην πόλη.
Ο παγκόσμιος μέσος όρος ζωής σήμερα είναι 74 χρόνια για τις γυναίκες και 70 χρόνια για τους άνδρες. Εντούτοις, και εδώ οι διαφορές μεταξύ περιφερειών είναι μεγάλες: Στην Αφρική ο μέσος όρος ζωής είναι λίγο παραπάνω από 60 χρόνια, στη Βόρεια Αμερική πλησιάζει ήδη τα 80.
Σχετικά με το δείκτη παιδικής θνησιμότητας, μειώνεται ο αριθμός των παιδιών μέχρι πέντε ετών που πεθαίνουν. Σήμερα παγκοσμίως πεθαίνουν 48 παιδιά σε κάθε 1000 που γεννιούνται, παρόλο που στην υποσαχάρια αφρική πεθαίνουν 95 παιδιά σε κάθε 1000 που γεννιούνται.
Η ανάγκη μας για πόσιμο νερό και για ύδατα για καλλιέργειες υποφέρει από την κλιματική αλλαγή, την παράλογη αποψίλωση των δασών για την επέκταση ακίνητης περιουσίας και την αγροτική βιομηχανία, τα απορρίμματα από την εξόρυξη ορυκτών και την έλλειψη υποδομής επεξεργασίας και θεραπείας τους.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών διπλασιάστηκε μεταξύ 1994 και 2014. Σύμφωνα με τις προβλέψεις μέχρι το 2050, το 4% του πληθυσμού θα είναι ηλικίας άνω των 80 ετών. Αυτή η συνθήκη θα οδηγήσει στο να συνυπάρξουν στον ίδιο ιστορικό χρόνο άτομα με πολύ μεγάλη διαφορά ηλικίας, με τελείως διαφορετικό τοπίο διαμόρφωσης και -κατ’ επέκταση- με διαφορετικούς δείκτες ευαισθησίας. Η μεταξύ τους σύγκρουση μπορεί να είναι σημαντική ανάλογα με το αν οι νέοι θα νιώσουν ασφυξία μην μπορώντας να έχουν θέσεις εργασίας, θέσεις ισχύος και δυνατότητες που να τους επιτρέπουν να διοχετεύουν τη δημιουργικότητά τους.
Αστικοποίηση
Σήμερα πάνω από το μισό του πληθυσμού ζει σε αστικά κέντρα. Ο πληθυσμός στις φτωχογειτονιές αυξήθηκε από 650 εκατομμύρια το 199, σε 863 εκατομμύρια το 2012. Αυτό σημαίνει ότι ένας στους τέσσερις αστικούς κατοίκους ζει σε τέτοιες συνθήκες. Η κερδοσκοπία στα ακίνητα και το φαινόμενο του gentrification οδηγούν στον οικιακό διαχωρισμό: οι φτωχότεροι κάτοικοι στις πόλεις εξαναγκάζονται σε φτωχότερης ποιότητας κατοικίες, υγεία, εκπαίδευση και συνθήκες εργασίας.
Μετανάστευση
Ένας στους εφτά ανθρώπους παγκοσμίως μεταναστεύει. Παρόλο που η ελεύθερη μετακίνηση είναι δικαίωμα, εντούτοις το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων που μεταναστεύουν δεν το κάνουν με τη θέλησή τους. Η έλλειψη ευκαιριών για τη βελτίωση της ζωής στους αρχικούς τόπους, ο πόλεμος, η φυσική βία, η κλιματική αλλαγή και η έλλειψη ανεκτικότητας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες μετανάστευσης.
Σύμφωνα με στοιχεία του 2015, πάνω από 65 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν εξαιτίας πολέμων και ένοπλων συγκρούσεων, έξι φορές περισσότερο από ότι την περασμένη δεκαετία. Οι μετανάστριες και οι μετανάστες ωθούνται σε παρακατιανές χαμηλόμισθες εργασίες σε κακές συνθήκες, χωρίς δικαιώματα. Η ξενοφοβία εξαπλώνεται ως μορφή χειραγώγησης της εξουσίας: οι μετανάστες κατηγορούνται για τον κοινωνικό στραγγαλισμό που παράγουν οι ίδιες αυτές εξουσιαστικές δυνάμεις. Η κοινωνική αγανάκτηση δεν κατευθύνεται προς συστημικές αλλαγές, αλλά εξαπολύεται προς τον αλλοδαπό ως αποδιοπομπαίο τράγο.
Φεμινισμός
Σε 18 χώρες, οι άνδρες μπορούν νόμιμα να εμποδίσουν τις συζύγους να εργάζονται έξω από το σπίτι. Από τις 173 χώρες που αξιολογήθηκαν, οι 46 δεν έχουν νόμους κατά της ενδοοικογενειακής βίας και σε 41 χώρες δεν υπάρχουν νόμοι που να προστατεύουν από τη σεξουαλική παρενόχληση. Η μισθολογική διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών αγγίζει το 23%.
Αντιμέτωποι με την κατάχρηση των διακρίσεων και της βίας που έχουν τις ρίζες τους στην ιστορική δημιουργία ενός πατριαρχικού συστήματος, έχει ξεκινήσει μια διαδικασία απελευθέρωσης στην αναζήτηση της ισότητας των φύλων. Ξεκίνησε από τα τέλη του 18ου αιώνα στη Δύση με τις εκπροσώπους του «φωτισμένου φεμινισμού», στον φεμινισμό της σουφραζέτας του επόμενου αιώνα. Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα οι φεμινίστριες είχαν καταφέρει να αποκτήσουν οι γυναίκες το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Τη δεκαετία του 60 το φεμινιστικό ρεύμα διεκδικεί ισότητα στην εκπαίδευση, την εργασία, τα σεξουαλικά δικαιώματα, το δικαίωμα στην απόλαυση κατά τη σεξουαλική πράξη και την εξάλειψη κάθε νομικού εμπόδιου προς την ισότητα των φύλων. Κατά τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, οι κραυγές των γυναικών απέναντι στο βιασμό, τη γυναικοκτονία και κάθε τύπου βία, κατακλύζει τους δρόμους μαζικά.
* Ο Javier Tolcachier είναι ερευνητής του Παγκόσμιου Κέντρου Ανθρωπιστικών Μελετών, έναν οργανισμό του Ανθρωπιστικού Κινήματος. Μιλά ισπανικά, αγγλικά, γερμανικά. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο email: javiertolcachier@disroot.org ή στο λογαριασμό του στο Twitter: @jtolcachier
Παρόμοιο περιεχόμενο:
