Το 2011 υπήρξε μία κομβική χρονιά για τις κοινωνίες καθώς ξέσπασε με πρωτόγνωρες και παγκόσμιες διαστάσεις ένας ξεσηκωμός και μια σειρά από εξεγέρσεις, που εκκίνησαν σαν ντόμινο από την Αραβική Άνοιξη και συνεχίστηκαν στην Ευρώπη με τους Indignados και ακολούθως στην Αμερική με το Occupy.
Δημοσίευση-αφιέρωμα για το αυτολεξεί: Ιωάννα-Μαρία Μαραβελίδη.
Αυτό το κίνημα που έμεινε γνωστό στη χώρα μας ως το Κίνημα των Πλατειών (ή συχνότερα στα μίντια ως Αγανακτισμένοι) ξεκίνησε με συγκεντρώσεις χιλιάδων ανθρώπων σε όλες τις πλατείες της επικράτειας. Στις 25 Μάη του 2011 το κάλεσμα για «Άμεση δημοκρατία τώρα! Όλοι έξω στις πλατείες» έμελλε να εξαπλωθεί και να κλιμακώσει για τους επόμενους μήνες με την πρωτόγνωρη συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων όλων των ηλικιών –σπάζοντας τις βεβαιότητες και τις πρωτοπορίες των παραδοσιακών οργανώσεων. Αποτέλεσε το μαζικότερο και μάλλον το σημαντικότερο κίνημα της μεταπολιτευτικής περιόδου.
Δημοσιεύουμε σήμερα κάποια στιγμιότυπα της περιόδου αυτής από το Σύνταγμα, ενάντια στη λήθη και την παραπληροφόρηση που επιβάλλει η Εξουσία καθώς τα χρόνια περνούν. Θεωρούμε, παρ’ όλα αυτά, πως μία επαρκής αποτίμηση του κινήματος αυτού δεν έχει ακόμη συμβεί και αποτελεί ζητούμενο.
Οι Πλατείες θέλησαν, όχι μόνο να βροντοφωνάξουν ένα μεγάλο «Φτάνει πια», αλλά και να μετασχηματίσουν ριζικά τους κοινωνικοπολιτικούς θεσμούς προς μία άμεση δημοκρατία. Και γι’ αυτό μας αφορούν όλες και όλους!
→ Το κανάλι RealDemocracyGr φιλοξένησε και διασώζει έως σήμερα αρκετές από τις δημόσιες συζητήσεις και δράσεις που έλαβαν χώρα στο Σύνταγμα εδώ: — https://www.youtube.com/user/RealDemocracyGr/videos —
Πλαίσιο λειτουργίας της Θεματικής Άμεσης Δημοκρατίας της Συνέλευσης της Πλατείας Συντάγματος:
Ακολουθεί το πλαίσιο λειτουργίας της Θεματικής Άμεσης Δημοκρατίας της Συνέλευσης της Πλατείας Συντάγματος, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ως καταστατικός χάρτης ρητής αυτοθέσμισης ομάδων, εγχειρημάτων και συλλογικοτήτων, καθώς και πρόπλασμα κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης:
Η θεματική Άμεσης Δημοκρατίας αποτελεί μία ανοικτή ομάδα που έχει στόχο να διερευνήσει, να επεξεργαστεί και να προτείνει απτές δράσεις εφαρμογής των αρχών της ισότητας, της δικαιοσύνης της αλληλεγγύης και της ελευθερίας μέσα από την αυτοοργάνωση και την αυτοθέσμιση των δραστηριοτήτων των ατόμων και των συλλογικοτήτων. Μπορεί να συμμετέχει ο καθένας που θεωρεί την άμεση δημοκρατία όχι μόνο απλή διαδικασία αλλά κυρίως πρόταγμα πολιτικής, κοινωνικής και ατομικής απελευθέρωσης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ατομική ευθύνη και η συνέπεια στην συμμετοχή.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ
Α. ΑΡΧΕΣ
1. Όλοι μέσα στο σώμα της συνέλευσης είναι ίσοι και η άποψή τους μετράει εξ ίσου | 2. Όλοι μέσα στο σώμα της συνέλευσης είναι ελεύθεροι να πουν τη γνώμη τους | 3.Ο ένας σέβεται την άποψη του άλλου και προσπαθεί να κατανοήσει το σκεπτικό και τη θέση του | 4. Δεν διακόπτουμε | 5. Προσπαθούμε αναπτύσσοντας το σκεπτικό μας να παραμένουμε εντός θέματος | 6. Σεβόμαστε το χρόνο που μας παρέχεται αλλά και εκείνον της έναρξης της συνέλευσης | 7. Κάνουμε κριτική σε θέσεις και όχι σε προθέσεις | 8. Συμπεριφερόμαστε με σεβασμό στο σώμα αλλά και αυτοσεβασμό.
Β. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Ι. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΗΨΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
1.Στόχος κάθε συνέλευσης, που καλείται να επεξεργαστεί ένα θέμα και να κάνει προτάσεις στη λαϊκή συνέλευση, είναι η πιο βαθειά και πολύπλευρη εξέτασή του. Αυτό προϋποθέτει την μεγαλύτερη δυνατή αλλά και ουσιαστική συμμετοχή, ώστε οι όποιες αποφάσεις-προ-τάσεις, ανεξάρτητα ομοφωνίας ή μεγάλης πλειοψηφίας που διαθέτουν, να έχουν ουσια-στικό περιεχόμενο και ο κάθε συμμετέχων να νιώθει την ικανοποίηση της πραγματικής συλλογικότητας. Οι αποφάσεις έτσι θα έχουν τις προϋποθέσεις της ευρύτερης αποδοχής.
2. Η διαδικασία της συζήτησης, τηρουμένων των αρχών λειτουργίας που δεχόμαστε, θα έχει τα δυναμικά στοιχεία της συνδιαμόρφωσης, της σύνθεσης των απόψεων και θα δημιουργεί συνυπευθυνότητα. Η συνδημιουργία είναι ο ισχυρότερος ενοποιητικός παράγοντας μιάς ομάδας και βασικός συντελεστής ευρύτερων συμφωνιών.
3. Σε περίπτωση ουσιαστικών διαφωνιών, όταν η συζήτηση δεν προάγει το θέμα ή ο διά-λογος μετατρέπεται σε στείρα αντιπαράθεση (αναγνωρίζουμε όλοι τις αδυναμίες μας) δεν έχει νόημα να παρθεί μια βεβιασμένη απόφαση . Μπορεί με ψηφοφορία να διακοπεί η συζήτηση του συγκεκριμένου θέματος και να συνεχιστεί αργότερα ή και άλλη μέρα. Η άλλη μέρα θα προσδιορίζεται χρονικά έτσι ώστε να μην αναιρεί την υλοποίηση της απόφασης. Στην επαναληπτική αυτή διαδικασία καταγράφονται τα σημεία συμφωνίας και εκείνα της διαφωνίας και η συζήτηση ξεκινάει από τα δεύτερα.
4.Σε κάθε περίπτωση, μετά τη διαδικασία που προαναφέρεται, οι αποφάσεις παίρνονται με ψηφοφορία
5. Οι θέσεις της μειοψηφίας δημοσιοποιούνται από τα πρακτικά και από το FORUM εάν το επιθυμούν οι ίδιοι.
6. ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ. Δικαίωμα ψήφου για κάποιο θέμα έχουν εκείνοι που συμμετείχαν ουσιαστικά στην εξέταση του θέματος. Έτσι:
α) Για θέματα που η εξέτασή τους τελειώνει σε μια συνέλευση, δικαίωμα ψήφου έχουν εκείνοι που παρακολούθησαν το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης για το συγκεκριμένο θέμα. Προτάσεις «μη δικαιώματος ψήφου» κάνει ο συντονιστής σε συνεργασία με τον πρακτικογράφο αφού έχει ρωτήσει για αυτοαποκλειόμενους, που είναι και το σημαντικότερο. Ενστάσεις μπορεί να διατυπωθούν και από τους αποκλειόμενους και από άλλους. Επί των ενστάσεων αποφασίζει το σώμα.
β) Για θέματα που η εξέτασή τους διαρκεί πολλές συνελεύσεις, δικαίωμα ψήφου έχουν εκείνοι που παρακολούθησαν τουλάχιστον τις μισές συνελεύσεις. Κατά τα λοιπά ισχύουν τα προηγούμενα.
ΙΙ. ΧΡΟΝΟΣ
Ο χρόνος πρωτο-ομιλίας είναι 3’ (τρία). Ο χρόνος δευτερο-ομιλίας είναι 1,5’, με δυνατότητα αύξησης στα 3’ εφ’όσον αποφασίσει το σώμα.
ΙΙΙ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ-ΟΜΙΛΙΕΣ
1. Η συνέλευση ξεκινάει με ανάδειξη συντονιστή και πρακτικογράφου. Η ανάδειξη γίνεται με κλήρωση από την οποία εξαιρούνται εκείνοι που είχαν αναδειχθεί στις δύο προηγούμενες συνελεύσεις.
2. Ο συντονιστής υπενθυμίζει την ημερήσια θεματολογία που προέκυψε από την προηγούμενη συνέλευση.
3. Ακολουθούν πιθανές ενημερώσεις για γεγονότα, εκδηλώσεις κλπ.
4. Προτείνονται νέα θέματα εάν υπάρχουν και η συνέλευση αποφασίζει εάν θα συζητηθούν και πότε.
5. Ακολουθεί η εισήγηση επί του πρώτου θέματος από εκείνον που το έφερε ή από όποιον αποφασίσει η συνέλευση. Η διάρκεια της εισήγησης είναι μέχρι 10’.
6. Τοποθετούνται οι πρωτο-ομιλητές και ακολουθούν οι δευτερο-ομιλητές όταν ο συντονιστής θα έχει εξαντλήσει τη ζήτηση για πρωτο-ομιλία.
7. Διευκρινίσεις γίνονται στις δευτερο-ομιλίες ώστε να αποφεύγεται ο διάλογος.
Γ. ΟΡΓΑΝΑ
1. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ
Ο συντονιστής έχει την ευθύνη της ομαλής διεξαγωγής της συνέλευσης εφαρμόζοντας τις αρχές λειτουργίας της θεματικής ομάδας. Πρόκειται για εκτελεστικό όργανο, που έχει ανα-λάβει την ευθύνη έναντι του σώματος της συνέλευσης να διεκπεραιώσει το έργο της ομα-λής λειτουργίας και της τήρησης της διαδικασίας. Έχει ισότιμο δικαίωμα ψήφου και ισότιμο δικαίωμα τοποθέτησης με όλους τους συμμετέχοντες στη συνέλευση. Το δικαίωμα να εκ-φράσει την άποψή του, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν εξαντληθεί όλες οι πρωτο-ομιλίες και δηλώσει ότι η ομιλία του γίνεται εκτός των καθηκόντων του συντονιστή. Δεν επιτρέπεται να σχολιάζει κ.λ.π. Είναι το μόνο πρόσωπο που υπόκειται σε περιορισμούς. Κληρώνεται από τη συνέλευση και είναι άμεσα ανακλητός.
2. ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Για την πιο αποτελεσματική λειτουργία της συνέλευσης δημιουργούνται εθελοντικά, μέσα από τη συνέλευση, ομάδες εργασίας. Οι ομάδες είναι επιφορτισμένες με την υλοποίηση των αποφάσεων της συνέλευσης και μόνο. Έχουν εκτελεστικό των αποφάσεων της συνέλευσης χαρακτήρα. Λογοδοτούν στο σώμα της συνέλευσης για την πορεία της δράσης τους, προκειμένου να ελέγχονται για την ορθή υλοποίηση. Σε περίπτωση μη ορθής υλοποίησης ανακαλούνται άμεσα από τη συνέλευση, με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων που περιγράφηκε πιο πάνω. Σε περίπτωση αντιμετώπισης έκτακτων ζητημάτων, προστρέχουν στη συνέλευση για νέες εντολές, αλλά και για γνωμοδότηση στις περιπτώσεις άγνοιας χειρισμών. Λειτουργούν δηλαδή υποβοηθητικά προς τη συνέλευση αλλά και αντίστροφα. Έχουν τις δικές τους αυτόνομες συνελεύσεις, ταυτόχρονα όμως συμμετέχουν, λογοδοτούν και παρουσιάζουν τη δράση τους ή το έργο τους στη λαϊκή συνέλευση ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Κάθε ομάδα καταργείται με την εκπλήρωση του έργου της.
3. ΠΡΑΚΤΙΚΟΓΡΑΦΟΣ
Ο πρακτικογράφος αναδεικνύεται όπως και ο συντονιστής με κλήρωση. Έργο του είναι να κρατάει τα πρακτικά και να τα περνάει στο διαδίκτυο. Επίσης καταγράφει τους παρόντες την ώρα προσέλευσης καθώς και τη διάρκεια εξέτασης κάθε θέματος.
4.ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
Ορίζονται από τη συνέλευση με κλήρωση ή ψήφιση και είναι άμεσα ανακλητοί.
5. ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ
Για την παρουσίαση της εργασίας της ομάδας στη λαϊκή συνέλευση ή για συμμετοχή της σε άλλες δραστηριότητες (διαομαδική κλπ), κληρώνονται δύο ανακλητοί εκπρόσωποι της ομάδας για κάθε συγκεκριμένο θέμα. Ο ένας από τους δύο μπορεί να προταθεί και να ψη-φιστεί εάν απαιτούνται κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις.
Οι εκπρόσωποι ενημερώνουν και λογοδοτούν στην ομάδα.
6. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ-ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ-ΕΛΕΓΧΟΣ
Ο απολογισμός, η λογοδοσία και ο έλεγχος των ατόμων που συμμετέχουν στη θεματική της Άμεσης Δημοκρατίας καθώς και των ομάδων εργασίας και των εκτελεστικών οργάνων έχουν σαν στόχο την εμβάθυνση στις αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και την εμπέδωση της αίσθησης ευθύνης απέναντι στην ομάδα.
1. Απολογισμός – έλεγχος
Κάθε άτομο, ομάδα εργασίας και εκτελεστικό όργανο έχει την υποχρέωση να καταθέτει απολογισμό πεπραγμένων για κάθε έργο που έχει αναλάβει. Ο απολογισμός είναι τακτικός (στο τέλος ή σε κάποιο ορισμένο από τη συνέλευση ενδιάμεσο στάδιο της ανατεθειμένης εργασίας), ενώ ο έλεγχος είναι έκτακτος εφόσον ζητήθει από κάποιο μέλος ή μέλη της θεματικής. Ο απολογισμός είναι γραπτός στο τέλος της εργασίας και υπόκειται σε τακτικό έλεγχο.
2. Κατηγορίες παραβιάσεων
Α. Παραβιάσεις των κανόνων λειτουργίας της συνέλευσης.
Ο έλεγχος των παραβιάσεων αυτών έγκειται στις αρμοδιότητες του συντονιστικού οργάνου, ενώ οι παραβιάσεις αυτές δεν αποτελούν αντικείμενο λογοδοσίας (Βλ. Γ).
Β. Παραβιάσεις των αρχών και του πλαισίου λειτουργίας της θεματικής
Ο στόχος του προσδιορισμού των παρακάτω παραβιάσεων είναι αφενός το να κατατίθενται προτάσεις προς διαβούλευση που να είναι στο πνεύμα των αρχών της θεματικής καθώς και η γνώση των πεπραγμένων της και αφετέρου η αποφυγή ανάθεσης άσκησης εξουσίας σε άτομα ή ομάδες καθώς και της ιδιοτέλειας στη συμμετοχή στη θεματική.
- Θέση προς συζήτηση ή και ψήφιση προτάσεων οι οποίες αναιρούν προηγούμενες αποφάσεις εφόσον δεν έχουν τεθεί ως αναθεωρητικές κατά παράβαση των καθηκόντων του συντονιστικού οργάνου και του προτείνοντος. Δεν υπόκειται σε αναθεώρηση το ιδρυτικό πλαίσιο της θεματικής.
- Μη εφαρμογή και εκτέλεση ψηφίσματος από άτομα, ομάδες, εκτελεστικά όργανα.
- Δωροδοκία, δωροληψία και χρηματισμός μελών της θεματικής κατά την εκτέλεση έργου που έχει ανατεθεί από τη συνέλευση και κατά την ψήφιση πρότασης από άτομα, ιδιωτικούς, κομματικούς, κρατικούς, διακρατικούς και μη κρατικούς φορείς και οργανισμούς.
- Συμμετοχή στη θεματική από επαγγελματικό στέλεχος σε κόμμα, κομματική ή/και συνδικαλιστική οργάνωση.
- Συμμετοχή στη θεματική από μέλος κόμματος ή/και συνδικαλιστικής οργάνωσης που δεν το έχει κοινοποιήσει στο σώμα.
- Μη επικυρωμένη από το σώμα χρήση του ονόματος και εκπροσώπηση της θεματικής
- Υπεξαίρεση ή σπατάλη πόρων της θεματικής.
3. Λογοδοσία
Ρόλος της λογοδοσίας είναι να διερευνήσει καταγγελία που έχει προκύψει από τον απολογισμό ή / και τον τακτικό ή έκτακτο έλεγχο των ατόμων, των ομάδων και των οργάνων του σώματος. Η διαδικασία της λογοδοσίας είναι ο διάλογος και η πειθώ του σώματος για το δίκαιο ή το άδικο της καταγγελίας. Περιλαμβάνει προσκόμιση στοιχείων από την ελεγκτική ομάδα, απολογία του εγκαλούμενου και συζήτηση του σώματος. Η καταγγελία, εάν αποδειχτεί αβάσιμη, μετατρέπεται σε καταγγελία για συκοφαντία του καταγγελλόμενου και υπόκειται σε λογοδοσία.
4. Ελεγκτικά όργανα
Α. Ανώτατο όργανο ελεγκτικής εξουσίας είναι η θεματική συνέλευση. Αρμοδιότητές της είναι:
1. Ορισμός και έλεγχος των ελεγκτικών οργάνων | 2. Πραγματοποίηση της λογοδοσίας και απονομή δικαιοσύνης | 3. Επιβολή ποινών
Β. Eλεγκτικά όργανα. Αυτά είναι κληρωτά σώματα που απαρτίζονται από μέλη του σώματος για να υποβάλουν σε έλεγχο κάποιο άτομο, ομάδα ή όργανο ή για να διερευνήσουν μία καταγγελία. Ο αριθμός των μελών τους καθορίζεται από τη συνέλευση με βάση τη βαρύτητα της προς έλεγχο παραβίασης ή εργασίας.
5. Ποινές
Ο καθορισμός και η εκτέλεση των ποινών είναι αποκλειστικά αντικείμενο απόφασης της συνέλευσης. Διαθέσιμες ποινές:
Α. Στέρηση δικαιώματος ψήφου με δυνατότητα ανάκλησης | Β. Στέρηση δυνατότητας συμμετοχής (πρόταση, διαβούλευση, ψήφιση) στη συνέλευση (καθεστώς παρατηρητή) με δυνατότητα ανάκλησης | Γ. Αποβολή ορισμένου χρόνου από τη θεματική με δυνατότητα ανάκλησης | Δ. Αποβολή αορίστου χρόνου από τη θεματική με δυνατότητα ανάκλησης
Όλη η διαδικασία λειτουργίας της θεματικής ομάδας τελεί υπό αίρεση.
→ Τα πρακτικά των Συνελεύσεων της Πλατείας Συντάγματος διασώζονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://web.archive.org/web/20110704052526/http://real-democracy.gr/minutes
Από το OCCUPY στις ΗΠΑ:
Ο ανθρωπολόγος και ακτιβιστής Ντέιβιντ Γκρέμπερ, που πέθανε απροσδόκητα στις 02/09/20, κρατάει τη σημαία του Occupy. Υπήρξε ένας εκ των εμπνευστών του κινήματος Occupy Wall Street και του σλόγκαν του We are the 99%.
«Η πολιτική δεν είναι κάτι κακό. Για την καλυτέρευσή μας, ας την ξαναπάρουμε στα χέρια μας».
«Να δώσουμε τη δύναμη σε όλους εμάς, τους πολίτες, τους καλλιτέχνες, τους απλούς ανθρώπους που σήμερα πήραν μια βαθιά ανάσα».
«Είναι μια διαδήλωση ανοιχτή, μια συγκέντρωση όπου μιλώ και ανατριχιάζω με την εμπειρία».
∼ από την 1η Συνέλευση Πλατείας Συντάγματος, 25/05/1
