Στο πλαίσιο του κύκλου συζητήσεων για την εναλλακτική επικοινωνία, το μέλος του πρακτορείου ειδήσεων Pressenza, Javier Tolcachier, μίλησε για την εμπειρία επικοινωνίας του οργανισμού.
Εναλλακτική επικοινωνία και εκπαιδευτική διαδικασία
Το μοναδικό εξελικτικό νόημα της Εκπαίδευσης είναι η χειραφέτηση, ένα νόημα που στοχεύει στο μετασχηματισμό δεδομένων συνθηκών και την υπέρβαση αυτών των παραγόντων που προκαλούν πόνο και οδύνη, σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Ένα νόημα που επιτρέπει να μεγαλώσουμε μαθαίνοντας χωρίς όρια.
Για να παραθέσω τα λόγια του Paulo Freire, η αληθινή εκπαίδευση είναι «πράξη, προβληματισμός και δράση του ανθρώπου στον κόσμο για να τον μεταμορφώσει».
Οι εναλλακτικές διαδικασίες επικοινωνίας επιδιώκουν έναν παρόμοιο στόχο, συνοδεύοντας δίκαιους κοινωνικούς αγώνες, ανοίγοντας την συνείδηση σε νέες δυνατότητες, επαναστατώντας εναντίον μονοπωλιακών αφηγημάτων, σκοπός των οποίων είναι η αποδοχή άδικων και ξεπερασμένων καταστάσεων.
Και οι δύο διαδικασίες, οι εκπαιδευτικές-χειραφετητικές και οι εναλλακτικές διαδικασίες επικοινωνίας μοιράζονται ορισμένα εργαλεία, όπως μορφές και νοήματα που όχι μόνο μεταδίδουν και μεταφέρουν περιεχόμενο αλλά επίσης αποδομούν και ανακατασκευάζουν κριτικά για να βοηθήσουν στη δημιουργία νέων δυνατοτήτων πραγματικότητας.
Ακριβώς όπως η μάθηση δεν περιορίζεται σε επίσημους εκπαιδευτικούς χώρους, ούτε οι κώδικες που μεταδίδονται σε αυτούς είναι απρόσβλητοι στον επικοινωνιακό χώρο. Και μιλάμε για έναν χώρο που σήμερα καλύπτει τα πάντα, από τη στιγμή που θα σηκωθούμε μέχρι να κοιμηθούμε, όπου κι αν βρισκόμαστε.
Επομένως, για να πετύχουμε να καταρτίσουμε, καταλαβαίνουμε ότι η εκπαίδευση πρέπει να ενσωματώσει την επικοινωνία στα αντικείμενα μελέτης της, καθώς αυτό μπορεί να είναι ένας σημαντικός σύμμαχος ή ένας θανατηφόρος ανταγωνιστής.
Φυσικά, η επικοινωνία δεν περιορίζεται στον τύπο μεσολάβησης ή διαμεσολάβησης στον οποίο αναφερόμαστε μέχρι τώρα. Αν και είναι προφανές, είναι σημαντικό να αναφερθούμε επίσης στη θεμελιώδη σημασία της άμεσης επικοινωνίας, του διαλόγου και του ρευστού χειρισμού του από όλους τους παράγοντες οποιασδήποτε ομαδικής διαδικασίας, είτε είναι εκπαιδευτικής είτε πολιτικής, επομένως η συνάφεια του θέματος έχει ανάγκη από ιδιαίτερη προσοχή.
Επιστρέφοντας στον κεντρικό άξονα αυτής της παρουσίασης, θα πούμε ότι το εκπαιδευτικό περιβάλλον μπορεί να είναι ένας καλός σύμμαχος της επικοινωνίας σε μια μετασχηματιστική έννοια, ενισχύοντας από τα πρώτα χρόνια της εκμάθησης ένα κριτικό νόημα και αποκαλυπτικό της πρόθεσης που αποτελεί τη βάση κάθε παραγωγής, είτε είναι αντικειμένου τύπου ή εξαιρετικά υποκειμενικού, όπως συμβαίνει με την πληροφορία και την επικοινωνία με ευρεία έννοια.
Αυτή η αποκάλυψη προθέσεων, που αποτελούν την πραγματική πρώτη ύλη της ανθρώπινης ιστορίας, μας οδηγεί να σχολιάσουμε την επικοινωνιακή προοπτική που διαπερνά το έργο του πρακτορείου Pressenza.
Επικοινωνία από την άποψη της μηβίας
Το Pressenza είναι ένα διεθνές πρακτορείο ειδήσεων με ανθρωπιστικό πνεύμα που δίνει προτεραιότητα σε εκδηλώσεις, πρωτοβουλίες, προτάσεις και σενάρια που σχετίζονται με την ειρήνη, τη μηβία, τον αφοπλισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπολέμηση όλων των μορφών διακρίσεων. Τοποθετεί τον άνθρωπο ως κεντρική αξία και απασχόληση και γιορτάζει την πολυμορφία. Έτσι, προτείνει μια ενεργή και διαυγή δημοσιογραφία, που σέβεται αυτές τις βασικές προϋποθέσεις, με στόχο την επίλυση κοινωνικών κρίσεων και συγκρούσεων σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη.
Υπό αυτήν την έννοια, δημοσιεύει μελέτες, αναλύσεις και δράσεις που συμβάλλουν στην παγκόσμια ειρήνη και στην υπέρβαση της βίας. Προτεραιοποιεί ζητήματα πυρηνικού και συμβατικού αφοπλισμού, ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων, την πρόληψή τους και την απόσυρση δυνάμεων από κατεχόμενα εδάφη.
Ταυτόχρονα, καταγγέλλει όλα τα γεγονότα και τις καταστάσεις που προκαλούν πόνο και οδύνη στους πληθυσμούς, στην προσπάθειά τους να αποκρυπτογραφήσουν και να μετατρέψουν τις αιτίες αυτών των γεγονότων, πέρα από το να είναι απλοί θεατές.
Το πρακτορείο γεννήθηκε το 2008 για να χρησιμεύσει ως ενημερωτική υποστήριξη στην 1η Παγκόσμια Πορεία για Ειρήνη και Μηβία. Τόσο το πρακτορείο όσο και αυτή η δράση, η οποία είχε τη συμμετοχή εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως, προωθήθηκε από το Ανθρωπιστικό Κίνημα.
Αυτό το κίνημα τοποθετεί μεταξύ των κύριων αξιώσεών του τον άνθρωπο ως κεντρική αξία και απασχόληση και έχει τις ρίζες του στις διδασκαλίες του Αργεντινού Mario Luis Rodríguez Cobos – ευρύτερα πιο γνωστός με το ψευδώνυμo Σίλο – ο οποίος για πάνω από 50 χρόνια ανέπτυξε μια φιλοσοφία και μια πρακτική που τείνει στον ταυτόχρονο μετασχηματισμό του ατόμου και της κοινωνίας.
Μεταξύ των κύριων συνεισφορών του βρίσκεται το θέμα της πρόθεσης ως καθοριστικό στοιχείο του ανθρώπου, θέμα που αποδίδεται στη Χουσερλιανή φαινομενολογία. Προχωρώντας περαιτέρω, ο Σίλο προτείνει ως ορισμό του ανθρώπου, εκείνο του «ιστορικού όντος του οποίου ο τρόπος κοινωνικής δράσης μεταμορφώνει τη δική του φύση».
Πέρα από τις πολλαπλές αλληλουχίες σκέψεις που προκύπτουν από αυτόν τον ορισμό, αυτή η υπόθεση είναι θεμελιώδους σημασίας για οποιαδήποτε διαδικασία μετάδοσης περιεχομένου, είτε είναι εκπαιδευτικού, είτε επικοινωνιακού τύπου.
Η άρνηση της πρόθεσης σε κάποιον άνθρωπο τον μετατρέπει σε αντικείμενο και αποτελεί το υπόβαθρο της βίας, σε κάθε της μορφή: σωματική, σεξουαλική, οικονομική, ψυχολογική, εθνοτική, θρησκευτική ή ηθική.
Ως εκ τούτου, ο ανθρωπισμός ασκεί – σε συνοχή με τη δική του φιλοσοφία – τη μηβία ως τη μόνη δυνατή μεθοδολογία για τη συσχέτιση μεταξύ των ανθρώπων και των εγγενών κίνητρών τους για τον μετασχηματισμό αυτού που θεωρούμε δεδομένο.
Εδώ είναι απαραίτητο να αποδομήσουμε μια άλλη προκατάληψη που συνήθως σχετίζεται με τη μηβία, που σχετίζεται με παθητικές συμπεριφορές, στοχαστικά αφελείς ή μειωμένες σε έναν ειρηνισμό αποσυνδεδεμένο από τις κοινωνικές αντιφάσεις, που βρίσκονται στη βάση του μιλιταρισμού.
Η μηβία είναι εξαιρετικά ενεργή, μετασχηματιστική και από την ίδια της τη θέση, έχει το αδιαμφισβήτητο ηθικό ανάστημα για να προσελκύσει την υποστήριξη μεγάλων ομάδων. Και στην κοινωνική πρακτική βλέπουμε ότι σήμερα αυτό έχει ήδη ενοποιηθεί ως συναίνεση των λαών.
Αυτή η μηβίαιη συμπεριφορά πρέπει να επικοινωνηθεί, πρέπει να επεκτείνει την επιρροή της, πρέπει να ενισχύσει την κατανόηση και την πίστη στη μετασχηματιστική της δυνατότητα. Για να εγκαταστήσουμε μια κουλτούρα μηβίας, η οποία χρησιμεύει ως τροφή για τα επόμενα στάδια εξέλιξης του είδους μας, είναι απαραίτητο να φανεί ότι καθημερινά συμβαίνουν εκατομμύρια μηβίαιων γεγονότων και να δημιουργηθούν πίνακες πληροφοριών που αντισταθμίζουν τη χειραγώγηση που ασκούν τα μέσα επικοινωνίας που προάγουν τη βία, καθώς ενδιαφέρονται να δικαιολογήσουν τις παράνομες ενέργειες και να φροντίσουν για τη μονιμότητά τους.
Η πρόθεση του πρακτορείου Pressenza δεν τελειώνει με την καταγγελία της καθιερωμένης βίας στις πολλαπλές μορφές της, αλλά επίσης, με στόχο να καταθέσει προτάσεις, στοχεύει στην ενημέρωση για υβριδικές ή ήδη υπάρχουσες εναλλακτικές λύσεις, για να εξασφαλίσει έναν ορίζοντα αποτελεσματικού μετασχηματισμού.
Ταυτόχρονα, ο σκοπός της ρητής επικοινωνίας από τη σκοπιά της μηβίας είναι να ενθαρρύνει τη συνειδητή τήρηση αυτής της στάσης της ζωής, πολλαπλασιάζοντας τις δυνατότητες έτσι, ώστε άτομα και ομάδες να μπορούν να συμμετάσχουν στις προσπάθειες να αλλάξει το περιβάλλον τους. Με τον ίδιο τρόπο, η επικοινωνία από τη σκοπιά της μηβίας έχει ως αποστολή της να πείσει για την ανάγκη συνοχής και προβληματισμού για τον εαυτό μας, για τα περιεχόμενα της εσωτερικότητάς μας που πρέπει να μας συνοδεύουν, τα οποία όμως εάν δεν μετατραπούν επαρκώς, επιβραδύνουν ή αποτρέπουν την επιθυμητή κοινωνική και ιστορική τροποποίηση.
Διαμορφωτικές διαδικασίες μιας επικοινωνίας για τη μηβία
Βασική πτυχή της δράσης του πρακτορείου Pressenza είναι η προώθηση εκπαιδευτικών διαδικασιών γύρω από τη μηβία και τη μετάφρασή της στον τομέα της επικοινωνίας. Αυτή η εκπαίδευση είναι απαραίτητη για την εκπλήρωση του σκοπού πληροφόρησης που έχει, αλλά και για τη διάδοση και ανάπτυξη μεθοδολογιών μάθησης που βοηθούν στη διαμόρφωση και παγίωση μιας ανθρωπιστικής στάσης ως τρόπου διαπροσωπικού και κοινωνικού συσχετισμού.
Το σημείο εκκίνησης αυτών των διαμορφωτικών διαδικασιών είναι να αποδομηθεί η προκατάληψη ότι η βία είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης, αφού, εάν επιβεβαιωθεί αυτό το σκεπτικό ως αξίωμα, οποιαδήποτε προσπάθεια να ξεπεραστεί δεν έχει νόημα. Εάν ισχύει αυτό το επιβλαβές αξίωμα, είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτό ότι οι άνθρωποι μπορούν επίσης να είναι καλοσυνάτοι ή συμπονετικοί ή ότι μπορούν να συνεργαστούν ο ένας με τον άλλον, καθώς μια υποτιθέμενη βίαιη «φύση» θα απέτρεπε αυτή τη στάση. Αντίθετα αν αποδεχθούμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι βίαιος ή μηβίαιος, τότε στη «φύση» του θα ήταν η δυνατότητα ή όχι επιλογής της βίας.
Ο ισχυρισμός ότι η βία είναι εγγενής της ανθρώπινης συμπεριφοράς και η ίδια η ιδέα της ανθρώπινης φύσης έχουν χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσουν φρικαλεότητες και εγκλήματα, βάσει υποτιθέμενων διαφορετικών φύσεων, που ταξινομούνται από μια υποτιθέμενη τάξη που υπαγορεύεται εκ των προτέρων. Οι ηθικολογικοί διερμηνείς της και οι ανήθικες συνιστώσες της συνήθως βρίσκονται στο ψηλότερο σημείο της κλίμακας.
Σχετικά με το θέμα της «ανθρώπινης φύσης», βοηθά ένα σύντομο απόσπασμα από τη φιλοσοφία του Σίλο:
«Η διεύρυνση του χρονικού ορίζοντα της ανθρώπινης συνείδησης επιτρέπει σε αυτήν καθυστερήσεις απέναντι στα ερεθίσματα και τοποθέτηση αυτών των ερεθισμάτων σε ένα πολύπλοκο νοητικό χώρο, που της δίνει δυνατότητα να πραγματοποιεί σταθμίσεις, συγκρίσεις και να εξάγει συμπεράσματα έξω από το πεδίο της άμεσης αντίληψης.
Με άλλα λόγια: στο ανθρώπινο ον δεν υπάρχει ανθρώπινη «φύση» εκτός και αν αυτή η «φύση» θεωρηθεί ως μια διαφορετική ικανότητα από εκείνη του ζώου, ικανότητα να κινείται ανάμεσα στους χρόνους, έξω από τον ορίζοντα της αντίληψης. Ή αλλιώς: αν υπάρχει κάτι «φυσικό» στο ανθρώπινο ον δεν είναι υπό την ορυκτή, φυτική ή τη ζωική έννοια, αλλά υπό την έννοια ότι το φυσικό στο ανθρώπινο ον είναι η αλλαγή, η ιστορία, η μετατροπή. Αυτή η ιδέα της αλλαγής δε συνάδει με την ιδέα της «φύσης» και γι’ αυτό προτιμάμε να μη χρησιμοποιούμε αυτήν τη λέξη όπως έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα, μεταξύ άλλων, και για να δικαιολογήσει πλήθος κακόβουλων πράξεων προς το ανθρώπινο ον.»
Και σε μεταγενέστερο απόσπασμα:
«Βρισκόμαστε, λοιπόν, πολύ μακριά από την ιδέα της ανθρώπινης φύσης. Βρισκόμαστε στο αντίθετο άκρο. Εννοώ ότι, αν το φυσικό έκανε το ανθρώπινο να ασφυκτιά, χάρη σε μια τάξη επιβεβλημένη από την ιδέα της μονιμότητας, τώρα λέμε το αντίθετο: ότι το φυσικό πρέπει να εξανθρωπιστεί και ότι αυτός ο εξανθρωπισμός του κόσμου κάνει τον άνθρωπο δημιουργό του νοήματος, της κατεύθυνσης, της μετατροπής.» [1]
Από αυτήν τη δομική σχέση μεταξύ της ανθρώπινης συνείδησης και του κόσμου, από μια προφανή ανάγκη των ανθρώπων να τροποποιήσουν τις συνθήκες διαβίωσης, χτίζεται μια αντίληψη που μας επιτρέπει να σκεφτόμαστε δυναμικά την προσωπική και κοινωνική εξέλιξη προς μηβίαιες κοινωνίες και κοινωνικά υποκείμενα.
Από αυτή την άποψη, ακριβώς όπως έχουμε συλλάβει την έννοια του ανθρώπου σε οικειότητα και αμοιβαία επιρροή με το περιβάλλον στο οποίο υπάρχει, με τον ίδιο τρόπο εκτιμάται ότι το πεδίο της ανθρώπινης εσωτερικότητας βρίσκεται σε μόνιμη σχέση με το δεδομένο περιβάλλον.
Για αυτόν τον λόγο, η εκπαίδευση στη μηβίαιη συμπεριφορά δουλεύει προς την κατεύθυνση του να ξεπεράσουμε προσωπικούς, διαπροσωπικούς και κοινωνικούς παράγοντες που προκαλούν πόνο και οδύνη, παράγοντες που, όσο επιδρούν, τροφοδοτούν την εσωτερική και εξωτερική βία.
Για να το εκφράσουμε με απλούστερους όρους, φιλοδοξούμε ότι, μέσω διαμορφωτικών διαδικασιών προς μηβίαιη κατεύθυνση και επικοινωνιακή πρακτική, αυτός ο τρόπος επικοινωνίας δρα πάνω και στους δύο όρους μιας διαλεκτικής επικοινωνίας, παράγοντας μετασχηματισμούς όχι μόνο σε εκείνους που λαμβάνουν πληροφορίες, αλλά και σε εκείνους που τις παράγουν.
Στρατηγικές και ανάπτυξη του πρακτορείου Pressenza
Από την αρχή, το πρακτορείο Pressenza βασίστηκε σε αρετές που απορρέουν από τη συσσώρευση της διαδικασίας του ανθρωπιστικού κινήματος: εκπαίδευση, εθελοντισμός των μελών του και δυνατότητα δημιουργίας ανταποκριτών/τριών σε διαφορετικές χώρες και πολιτισμούς.
Όσον αφορά τον εθελοντισμό, αυτό δεν είναι μόνο ένα αδιαμφισβήτητα πρακτικό χαρακτηριστικό, που επιτρέπει τη συνεργασία εκατοντάδων μαχητικών επικοινωνιών και επεκτείνεται χωρίς όρια. Η εθελοντική στάση συνεπάγεται γενναιοδωρία. Υιοθετεί έναν τρόπο ζωής που αμφισβητεί τις αξίες που επιβάλλονται από ένα ενοχλητικό σύστημα.
Πέρα από την ανάγκη επιβίωσης, η οποία θα μπορούσε να καλυφθεί απόλυτα με τη δίκαιη κατανομή του τι παράγεται κοινωνικά – το οποίο σήμερα υπερβαίνει κατά πολύ τις ανάγκες ολόκληρου του παγκόσμιου πληθυσμού -, ο ανθρωπισμός επαναστατεί ενάντια στην πεποίθηση που υποστηρίζει όλες τις μορφές ανθρώπινης αποξένωσης: Δηλαδή, ότι όλες οι παραγωγικές ενέργειες πρέπει να αντιστοιχούν σε χρηματική αποζημίωση και ότι, ως εκ τούτου, η χρηματική αποζημίωση μετατρέπεται σε κεντρικό κίνητρο ύπαρξης.
Με τη σειρά της, η εθελοντική μαχητική δράση θέτει τον οργανισμό σε πλήρη ελευθερία δράσης, χωρίς να χρειάζεται να προσαρμόσει τη συντακτική του κατεύθυνση σε οποιονδήποτε μόνιμο ή περιστασιακό «προστάτη».
Όσον αφορά τη διεθνή παρουσία, εκτός από τη σπουδαιότητα της παροχής πληροφοριών από διαφορετικές ηπείρους, επί του παρόντος σε 9 γλώσσες και τοποθετώντας τα γεγονότα σε μια παγκόσμια οπτική, αυτό έχει θεμελιώδη πρόσθετη άυλη αξία.
Λόγω της διασύνδεσης και της αυξανόμενης επαφής μεταξύ όλων των πολιτισμών, είμαστε μάρτυρες της γέννησης του πρώτου πλανητικού πολιτισμού στην ανθρώπινη ιστορία. Καταλαβαίνοντας αυτή τη συνθήκη, είναι απαραίτητο να σφυρηλατήσουμε την κατανόηση, τη σύγκλιση, την αίσθηση της κοινότητας μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμικών διαδικασιών, στόχο που αντιμετωπίζει το Pressenza μέσα από τον πλούτο της διαφορετικότητας, τη μηβίαιη επίλυση των συγκρούσεων, τη γεωπολιτική πολυμέρεια, την αποκατάσταση των ιστορικών αδικιών και τη συμφιλίωση μεταξύ των λαών ως κεντρικούς άξονες για τους οποίους παρέχει πληροφορία.
Σε περιόδους κοινωνικού διαμελισμού και με το ίδιο πνεύμα σύγκλισης στα θεμέλια της μηβίας και στην καταπολέμηση όλων των μορφών διακρίσεων, το πρακτορείο ανοίγει τις πόρτες του σε σημαντικό αριθμό συνεργατών, συμφωνώντας ότι οι εθνικές ή γλωσσικές συντακτικές ομάδες χαρακτηρίζονται από αυτονομία που τους δίνει σημαντικό βαθμό ελευθερίας δράσης.
Αυτό το χαρακτηριστικό της αυτονομίας επιτρέπει να καθοριστούν συντακτικές προτεραιότητες τοπικής, εθνικής, περιφερειακής ή ακόμη και πολιτιστικής σημασίας. Προσαρμόζεται κατά συνέπεια στις περιστασιακές ανάγκες, ενώ ταυτόχρονα σφυρηλατεί ένα εσωτερικό πνεύμα συγκέντρωσης της πολυμορφίας, συμπεριλαμβάνοντας αναμφίβολα συζήτηση και εμβάθυνση σε θέματα όπου δεν υπάρχει απαραίτητα αυτόματα συμφωνία μεταξύ των συντακτικών ομάδων.
Στην αναπτυξιακή του στρατηγική, το πρακτορείο Pressenza έχει κάνει τις συνεργατικές σχέσεις άξονα των δράσεών του. Η δημιουργία και η συντήρηση δικτύων επικοινωνίας με τα μέσα ενημέρωσης και τις υπηρεσίες επικοινωνίας από όλες τις περιοχές του πλανήτη, δημιουργούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να αντικαταστήσουν τη χειραγώγηση πληροφοριών των οργανισμών που ηγεμοποιούν το δημόσιο λόγο, προτείνοντας παράλληλα νέες κοινές έννοιες αλληλεγγύης, συνεργασίας και συμπερίληψης.
Προβολή στο μέλλον
Ενώ συνεχίζουμε να ασκούμε και να τελειοποιούμε την τέχνη της επικοινωνιακής παραγωγής, αντιμετωπίζουμε σήμερα την ίδια πρόκληση με όλους εκείνους που θέλουν μια βαθιά και διαρκή επανάσταση προς ένα νέο πλέγμα σχέσεων, προς μια νέα κοινωνική οργάνωση με ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά και προς έναν νέο άνθρωπο.
Αυτή η πρόκληση συνίσταται στο να είναι σε θέση να καθιερώσει επαφή βασισμένη στο διάλογο με μεγάλες ανθρώπινες ομάδες, στο να καταφέρει να διεισδύσει πέρα από το στρώμα της επιφανειακότητας που προκαλείται από τον αναλφαβητισμό και την απομόνωση που αποφέρει το σκληρό καπιταλιστικό σύστημα, το οποίο σήμερα προσπαθεί να ξανανακαλύψει τον εαυτό του μέσω νέων τεχνολογιών.
Η πρόκληση για να συγκεκριμενοποιηθεί αυτός ο διάλογος με νέες έννοιες διευκολύνεται όχι μόνο από την προφανή επιδείνωση της αντικειμενικής κατάστασης στην οποία ζουν οι ανθρώπινες ομάδες σήμερα, αλλά και από την ολοένα και μεγαλύτερη αποδυνάμωση των παραδειγμάτων που έδωσαν τροφή στο σημερινό τύπο κοινωνικής οργάνωσης.
Ωστόσο, ενόψει της αβεβαιότητας και της αστάθειας που δημιουργεί αυτή η κατάσταση, εμφανίζονται επίσης η οπισθοδρόμηση και ο συντηρητισμός ως προσωρινή λαβή για να κρατηθούμε, ως ψευδαίσθηση απέναντι στην οικονομική δυσχέρεια.
Η ανθρωπότητα απαιτεί επειγόντως νέες βάσεις για να εδραιώσει τον μελλοντικό της ορίζοντα, έναν ορίζοντα που διαφαίνεται έντονα πολυπολιτισμικός και διαπολιτισμικός, με ισότητα, διαφορετικότητα, οριζοντίων τρόπων διασύνδεσης μεταξύ ανθρώπων, φύλων, λαών και πολιτισμών.
Για να συγκεκριμενοποιήσουμε αυτήν την εικόνα, η πρόκληση έγκειται στο να συνδεθούμε με αυτόν τον βαθύ κινητήρα που από την αρχή της ιστορίας μετακίνησε τον άνθρωπο μέσα από τις αμφιβολίες και τις βεβαιότητες, μέσα από τις επιτυχίες και τα σφάλματα, σε ουτοπίες που φάνταζαν ανέφικτες και που αργότερα έγιναν οι πληρέστερες και πιο αδιαμφισβήτητες πραγματικότητες.
Έτσι θα πει ο Freire: «Αποσυνθέτοντας και ξανασυνθέτοντας τον εαυτό τους κατά τη διαδικασία δημιουργίας ιστορίας, ως αντικείμενα και υποκείμενα, γυναίκες και άνδρες, μετατρεπόμενα σε όντα ένθεσης και όχι απλής προσαρμογής στον κόσμο, κατέληξαν να έχουν ακόμα και στο όνειρό τους ένα ιστορικό κινητήρα. Δεν υπάρχει αλλαγή χωρίς όνειρο, όπως δεν υπάρχει όνειρο χωρίς ελπίδα.» [2]
Και όπως επισημαίνει ο Σίλο:
«Άχρηστη και κακή η προφητεία που ανακοινώνει την εκατόμβη του κόσμου. Επιβεβαιώνω ότι το ανθρώπινο ον όχι μόνο θα συνεχίσει να ζει, αλλά θα μεγαλώνει χωρίς όρια. Και λέω επίσης ότι οι αρνητές της ζωής θέλουν να κλέψουν κάθε ελπίδα: την παλλόμενη καρδιά της ανθρώπινης πράξης.» [3]
Αξίζει, επομένως, να το δοκιμάσουμε.
Ευχαριστώ πολύ.
[1] Σίλο. Σχετικά με το ανθρώπινο. Ο Σίλο Μιλά. Εκδόσεις Μονοπάτι.
[2] Freire, P. Pedagogía de la Esperanza. Siglo XXI Editores.
[3] Σίλο. Να εξανθρωπίσουμε τη Γη.
Μετάφραση από τα ισπανικά / Επιμέλεια: Pressenza Athens
