Καθώς η Συνθήκη Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων πλησιάζει στην έναρξη ισχύος, δημοσιεύεται η ενημερωμένη έκδοση της έκθεσης για την παρακολούθηση της απαγόρευσης των πυρηνικών όπλων (Nuclear Weapons Ban Monitor 2020).

Η προσοχή στραμμένη στην Ευρώπη καθώς η συνθήκη που απαγορεύει τα πυρηνικά όπλα τίθεται σε ισχύ

Η Ευρώπη ξεχωρίζει ως η περιοχή με τα περισσότερα κράτη που ενεργούν αντίθετα με τη Συνθήκη Απαγόρευσης των Πυρηνικών Όπλων των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΠΟ), η οποία τίθεται σε ισχύ ως διεθνές δίκαιο στις 22 Ιανουαρίου 2021. Ενώ τα περισσότερα κράτη του κόσμου μπορούν να γίνουν συμβαλλόμενα μέρη και να συμμορφωθούν με τη ΣΑΠΟ χωρίς να κάνουν αλλαγές στις υπάρχουσες πολιτικές και πρακτικές τους, η έκδοση 2020 του Παρατηρητηρίου Απαγόρευσης Πυρηνικών Όπλων διαπίστωσε ότι ένα παγκόσμιο σύνολο 42 κρατών επί του παρόντος προβαίνουν σε πράξεις που δεν είναι συμβατές με τη νέα απαγόρευση για τα πυρηνικά όπλα. «Κάθε κράτος μπορεί να υπογράψει τη ΣΑΠΟ, αλλά αυτά τα 42 κράτη θα πρέπει να κάνουν διαφορετικών βαθμίδων αλλαγές στις πολιτικές και τις πρακτικές τους, αν θέλουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της ΣΑΠΟ», λέει η συντάκτρια της αναφοράς, επικεφαλής σύμβουλος της Norwegian People’s Aid, Grethe Lauglo Østern.

Εκτός από τα εννέα κράτη με πυρηνικά όπλα (Κίνα, Γαλλία, Ινδία, Ισραήλ, Βόρεια Κορέα, Πακιστάν, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες), τα οποία προφανώς έρχονται σε αντίθεση με τη ΣΑΠΟ με διάφορους τρόπους, 33 κράτη τα οποία δεν έχουν πυρηνικά όπλα τα ίδια, βρέθηκαν από τους νομικούς εμπειρογνώμονες του Παρατηρητηρίου Απαγόρευσης Πυρηνικών Όπλων να ενεργούν σε σύγκρουση με τη Συνθήκη. 27 από αυτά είναι ευρωπαϊκά κράτη.

Η Αλβανία, η Λευκορωσία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ισλανδία, η Ιταλία, η Λετονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, το Μαυροβούνιο, οι Κάτω Χώρες, η Βόρεια Μακεδονία, η Νορβηγία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Ισπανία και η Τουρκία διαπιστώθηκε ότι όλα συμμετέχουν βοηθώντας και ενθαρρύνοντας τη συνέχιση της κατοχής πυρηνικών όπλων, η οποία απαγορεύεται βάσει του άρθρου 1(1)(e) της ΣΑΠΟ. Βοηθούν και υποθάλπουν τα κράτη με πυρηνικά όπλα στη διατήρηση πυρηνικών όπλων με διαφορετικούς τρόπους, από τη φιλοξενία πυρηνικών όπλων στην επικράτειά τους, έως τη συμμετοχή σε ασκήσεις πυρηνικής επίθεσης, με υλικοτεχνική και τεχνική υποστήριξη, επιτρέποντας τη δοκιμή δυνητικά πυρηνικών πυραύλων, την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη συντήρηση βασικών εξαρτημάτων για πυρηνικά όπλα και την στήριξη δογμάτων, πολιτικών και δηλώσεων για τα πυρηνικά όπλα.

«Είναι σαφές ότι η Ευρώπη πρέπει να κοιταχθεί καλά στον καθρέφτη όταν η ΣΑΠΟ τεθεί σε ισχύ και τα πυρηνικά όπλα γίνουν παράνομα, ακόμη και αν τα κράτη με πυρηνικά όπλα δεν θα ενταχθούν στη συνθήκη βραχυπρόθεσμα. Ο ρόλος των κρατών χωρίς πυρηνικά όπλα στη δυνατότητα του πυρηνικού οπλισμού και στην αποτροπή προόδου του πυρηνικού αφοπλισμού έλαβε μικρή προσοχή πριν από τις διαπραγματεύσεις της ΣΑΠΟ. Αυτό θα αλλάξει τώρα», δήλωσε η γενική γραμματέας της Norwegian People’s Aid, Henriette Westhrin.

Συνέχισε λέγοντας: «Τα κράτη μέρη της ΣΑΠΟ μπορούν να παραμείνουν σε συμμαχίες και συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας με κράτη που έχουν πυρηνικά όπλα και μπορούν να συνεχίσουν να εκτελούν όλες τις επιχειρήσεις, ασκήσεις και άλλες στρατιωτικές δραστηριότητες μαζί τους στο μέτρο που δεν περιλαμβάνουν πυρηνικά όπλα. Παρόλο που είναι πολιτικά δύσκολο, ο συνδυασμός της συμμετοχής στις συμμαχίες και της τήρησης της ΣΑΠΟ είναι απολύτως εφικτός».

Εκτός της Ευρώπης, τα μόνα κράτη χωρίς πυρηνικά όπλα που επί του παρόντος βοηθούν και ενθαρρύνουν την κατοχή πυρηνικών όπλων με διάφορους τρόπους είναι η Αρμενία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα στην Ασία, ο Καναδάς στην Αμερική και η Αυστραλία και τα Νησιά Μάρσαλ στην Ωκεανία.

Η ΣΑΠΟ κωδικοποιεί τους κανόνες και τις ενέργειες που απαιτούνται για τη δημιουργία και τη διατήρηση ενός κόσμου χωρίς πυρηνικά όπλα. Ο αντίκτυπος της Συνθήκης θα οικοδομηθεί σταδιακά και θα εξαρτηθεί από τον τρόπο με τον οποίο χαιρετίζεται και χρησιμοποιείται από κάθε κράτος.

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Απαγόρευσης Πυρηνικών Όπλων, η υποστήριξη της ΣΑΠΟ είναι υψηλή σε όλες τις περιοχές εκτός της Ευρώπης, όπου 31 από τα 47 κράτη είναι σήμερα αντίθετα στην ένταξη στη Συνθήκη. Δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης, ακριβώς το 70% – ή 138 από τα κράτη του κόσμου – υποστηρίζουν τη ΣΑΠΟ.

«51 κράτη είναι ήδη μέρη της Συνθήκης και 37 έχουν υπογράψει αλλά δεν την έχουν επικυρώσει ακόμη. Πλησιάζουμε, λοιπόν, γρήγορα σε μια κατάσταση όπου τα μισά από όλα τα κράτη θα έχουν αποδεχθεί δεσμευτικές υποχρεώσεις στο διεθνές δίκαιο βάσει της ΣΑΠΟ», δήλωσε η Østern.

Το Παρατηρητήριο Απαγόρευσης Πυρηνικών Όπλων κατέγραψε 50 ακόμη κράτη ως «άλλοι υποστηρικτές». Πολλά από αυτή την ομάδα έχουν ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία προσχώρησης στη Συνθήκη, όπως η Ανδόρα, η Ερυθραία, η Μογγολία, η Νέα Γουινέα και η Σιέρα Λεόνε.

17 κράτη που εκτείνονται σε όλες τις περιοχές είναι αναποφάσιστα για τη ΣΑΠΟ, συμπεριλαμβανομένων των δύο κρατών που έχουν συμφωνίες διευρυμένης πυρηνικής αποτροπής με τη Ρωσία – η Αρμενία και η Λευκορωσία. Συνολικά 42 κράτη αντιτίθενται στη Συνθήκη. Ωστόσο, ορισμένα από τα κράτη που είναι εναντίον της ΣΑΠΟ είναι περισσότερο αντίθετα από άλλα. Η συζήτηση σχετικά με τα πλεονεκτήματα της νέας Συνθήκης συνεχίζεται σε πολλά από αυτά.

Κατεβάστε εδώ την αναφορά Nuclear Weapons Ban Monitor 2020 (αγγλικά).

Μετάφραση από τα αγγλικά: Pressenza Athens