Την ημέρα αυτή, 14 Δεκεμβρίου 2020, που σηματοδοτεί την 60ή επέτειο της Διακήρυξης για τη Χορήγηση Ανεξαρτησίας σε Αποικιακές Χώρες και Λαούς, η Διεθνής Κοινότητα για τη Συμφιλίωση [IFOR] δίνει στη δημοσιότητα δήλωση σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στη Δυτική Σαχάρα.
Στις 10 Δεκεμβρίου, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξέδωσε διακήρυξη που αναφέρει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα αναγνωρίσουν την κυριαρχία του Μαρόκου απέναντι στη Δυτική Σαχάρα. Η συγκεκριμένη κίνηση του Αμερικανού Προέδρου, που συνιστά απόκλιση από την πολιτική δεκαετιών των ΗΠΑ, ακολουθεί την κατάρρευση της σχεδόν 30ετούς εκεχειρίας μεταξύ Μαρόκου και Δυτικής Σαχάρας που συνέβη τον περασμένο μήνα και την επανάληψη των εχθροπραξιών.
Το 1991, τα Ηνωμένα Έθνη και η διεθνής κοινότητα υποσχέθηκαν στον λαό των Σαχαράουι ότι θα διοργανωθεί δημοψήφισμα και ότι θα έπαιρναν μέρος ελεύθερα και δίκαια με σκοπό να αποφασίσουν τη μοίρα τους. Τριάντα χρόνια αργότερα, αυτή η υπόσχεση παραμένει ανεκπλήρωτη. Ούτε νέες μάχες, ούτε μονομερείς κινήσεις που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο απαλλάσσουν τη διεθνή κοινότητα από αυτήν την υπόσχεση. Αντιθέτως, γίνεται όλο και πιο σαφής η ανάγκη να εφαρμοστεί το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση. Οι οργανώσεις των Σαχαράουι έχουν από καιρό κρούσει το κουδούνι του κινδύνου για τις συνέπειες της συνεχιζόμενης αδράνειας και τη διάβρωση της εμπιστοσύνης στη διεθνή κοινότητα.
Οι αρχικές αντιδράσεις στην ανακοίνωση της αμερικανικής κυβέρνησης ήταν κάπως ενθαρρυντικές, με πολλές χώρες να καταγγέλλουν την κίνηση. Η IFOR καλεί όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ να ενεργήσουν συλλογικά, αποδεικνύοντας τη δέσμευσή τους να συμμορφωθούν με το διεθνές δίκαιο και να είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Το 2017, μετά την ανακοίνωση της Διοίκησης Τραμπ ότι οι ΗΠΑ θα αναγνωρίσουν την Ιερουσαλήμ ως την πρωτεύουσα του Ισραήλ – ένα άλλο παράδειγμα μονομερούς δράσης που παραβίασε το διεθνές δίκαιο – η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ πραγματοποίησε έκτακτη ειδική σύνοδο και υποστήριξε αποφασιστικά ένα ψήφισμα που απέρριπτε την κίνηση. Τέτοια δράση είναι και πάλι κατάλληλη και απαραίτητη για να επιβεβαιωθεί η υπεροχή του διεθνούς δικαίου έναντι μονομερών κινήσεων.
Με την τρέχουσα Διοίκηση να εξέρχεται, είναι επίσης επιτακτική ανάγκη να ενεργήσει η νέα ηγεσία των ΗΠΑ. Η IFOR προτρέπει τον εκλεγμένο Πρόεδρο Μπάιντεν, αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας, να αντιστρέψει την απόφαση της Διοίκησης Τραμπ και να επιβεβαιώσει εκ νέου τις αρχές του διεθνούς δικαίου, ως το θεμέλιο για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων και την πολυμέρεια για την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας.
Επιπλέον, η IFOR καλεί για άλλη μια φορά τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, António Guterres, να διορίσει αμέσως νέο Προσωπικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ στη Δυτική Σαχάρα. Το σημερινό κενό σε αυτήν τη θέση και η συνεχής αναμονή ενός αξιόπιστου δρόμου για μια ειρηνική επίλυση, αφήνουν την πόρτα ανοιχτή για τις αρνητικές εξελίξεις, που παρατηρήθηκαν τον τελευταίο μήνα.
Η Διεθνής Κοινότητα Συμφιλίωσης (IFOR) ιδρύθηκε πριν από 100 χρόνια, και στο επίκεντρο της υποτροφίας είναι η σταθερή πίστη στην πολυμέρεια ως τρόπο συμμετοχής στη διεθνή κοινότητα.
Μετάφραση από αγγλικά: Pressenza Athens.
