Το Κιργιστάν είναι μια χώρα της Κεντρικής Ασίας, μέρος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Συνορεύει βόρεια με το Καζακστάν (το σημαντικότερο διπλωματικό θύλακα στην περιοχή όπου υπογράφηκε η συμφωνία Αστάνα για την επίλυση του συριακού προβλήματος) στα νότια με το Τατζικιστάν, στα ανατολικά με την Κίνα και προς τα δυτικά με το Ουζμπεκιστάν.
Γράφει η Βαλέρια Ροντρίγκεζ για το Radio Gráfica.
Το όνομα Κιργιστάν προέρχεται από την τουρκική λέξη “qarq”, που σημαίνει σαράντα, έτσι το Κιργιζιστάν σημαίνει “γη των σαράντα”, που αναφέρεται στη δομή των σαράντα φυλών που δημιούργησαν αυτήν τη χώρα. Αυτό αντικατοπτρίζεται επίσης στη σημαία του. Σήμερα, έχει πληθυσμό σχεδόν 7 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Το Κιργιστάν συνδέεται με την Τουρκία έχοντας μια παρόμοια πολιτιστική σύνθεση και, στην πραγματικότητα, είναι μέρος του Οργανισμού Συνεργασίας των Τουρκόφωνων χωρών, καθώς και του Συμβουλίου των Τουρκικών Κρατών.
Οικονομικά, η Κιργιζική χώρα διαθέτει μεγάλα αποθέματα χρυσού και κασσίτερου, αλλά παρά το γεγονός αυτό δεν έχει πολύ ισχυρή οικονομία, γεγονός που την οδήγησε να ζητήσει υποστήριξη από χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, μέσω των συμφωνιών συνεργασίας της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης. Στην Ένωση αυτή επικεφαλής είναι η Ρωσία και ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού, γνωστός οικονομικός και γεωστρατηγικός διάδρομος με επικεφαλής την Κίνα.
Όσον αφορά το πολιτικό σύστημα, το Κιργιζιστάν διαθέτει ημι-προεδρικό σύστημα με πρόεδρο, πρωθυπουργό και βουλή με 120 έδρες. Πριν από τις εκλογές, στις 4 Οκτωβρίου, έγινε μια προσπάθεια αλλαγής του ισχύοντος συστήματος σε ημι-κοινοβουλευτικό, αλλά δεν ήταν δυνατό να επιτευχθεί επαρκής νομιμότητα για να προχωρήσει αυτή η μεταρρύθμιση.
Τουρκία και Κιργιστάν
Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία οδήγησε στην ανεξαρτησία του Κιργιστάν, η Τουρκία έγινε η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία του. Το 1992 οι δύο χώρες άνοιξαν τις αντίστοιχες πρεσβείες τους στο Μπισκέκ και την Άγκυρα. Το 1997, οι πρόεδροι της Τουρκίας και της Κιργιζίας υπέγραψαν συνθήκη φιλίας και αιώνιας συνεργασίας και το 2011, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών έφτασαν στο επίπεδο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης και ξεκίνησε η Ύπατη Επιτροπή Αμοιβαίας Συνεργασίας.
Υπάρχει μια ισχυρή πολιτιστική επιρροή στο Κιργιστάν, και σε πολιτικό επίπεδο ορισμένα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν δεσμούς με την οργάνωση Feto. Αυτή η οργάνωση θεωρείται από την Τουρκία τρομοκρατική, ιδρύθηκε από τον Φελουλάχ Γκουλέν, έναν Τούρκο «φιλάνθρωπο», ο οποίος ενεργεί ως πράκτορας της CIA και βρίσκεται αυτο-εξόριστος στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το 2017, οι οπαδοί της Feto ηγήθηκαν της απόπειρας πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν και οι δραστηριότητες αυτού του οργανισμού διαδίδονται σε περισσότερες από 130 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής. Οι δραστηριότητές της συνδέουν εκπαιδευτικούς άξονες με φιλοσοφικούς και, επιπλέον, ο οργανισμός έχει κυβερνητικές συμφωνίες με τις χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται. Το 1999, άνοιξε 15 σχολεία και πολιτιστικά κέντρα στο Κιργιστάν, τα οποία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, απορροφήθηκαν από το κράτος. Αλλά οι δραστηριότητές της συνεχίζονται με στενές επαφές με ορισμένα αντιπολιτευόμενα κόμματα της Κιργιζίας.
Κοινοβουλευτικές εκλογές
Στις 4 Οκτωβρίου, διεξήχθησαν οι κοινοβουλευτικές εκλογές, με εκλογική συμμετοχή άνω του 55% (2 εκατομμύρια άτομα) και μετά το αποτέλεσμα αυτών, υπήρξε μια σειρά κοινωνικών διαδηλώσεων που άφησαν περίπου 700 τραυματίες και έναν νεκρό. Οι διαδηλώσεις περιλάμβαναν επίσης καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων (στο ύφος του Λιβάνου, μετά την έκρηξη του λιμανιού της Βηρυτού).
Από την πλευρά τους, οι διαδηλωτές απελευθέρωσαν τον πρώην πρόεδρο της αντιπολίτευσης, Αλμαζμπέκ Αταμπάγιεφ, ο οποίος φυλακίστηκε για διαφθορά και τον πρώην πρωθυπουργό, Σαντίρ Γιαπάροφ, που είχε καταδικαστεί σε 11 χρόνια φυλάκισης για την παράνομη κράτηση ενός κυβερνήτη.
Αντιμέτωπος με την αναταραχή, ο πρωθυπουργός παραιτήθηκε και ο Γιαπάροφ ανέλαβε αυτή τη θέση και ξεκίνησε μια εκστρατεία για να δυσφημίσει τον Πρόεδρο Σορρόμπυ Ζινμπέκοφ, ο οποίος παραιτήθηκε τελικά την Παρασκευή, 16 Οκτωβρίου, αφού κήρυξε στη χώρα κατάσταση έκτακτης ανάγκης, χωρίς να έχει τη δυνατότητα να επιλύσει την κρίση.
Διαμάχη για τα εκλογικά αποτελέσματα
Το Κιργιστάν έχει 120 έδρες και 16 κόμματα κατέβηκαν στις κοινοβουλευτικές εκλογές. Η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή (CEC) ανέφερε ότι το κόμμα Birimidik κέρδισε 25%, 46 έδρες, το κόμμα My Patria Kiriguistan (MK) κέρδισε 24%, 45 έδρες, το Κιργιζικό Κόμμα (KP) κέρδισε 9%, 16 έδρες, και το Κιργιζικό Μπουτάν Κόμμα (BK) κέρδισε 8%, 13 έδρες στο Κοινοβούλιο.
Τα άλλα κόμματα δεν έπιασαν το ποσοστό του 7% που χρειάζεται για να μπουν στο κοινοβούλιο, και ως αποτέλεσμα, όχι μόνο αμφισβήτησαν τις εκλογές και τη νομιμότητα των αποτελεσμάτων, αλλά υποκίνησαν τις διαδηλώσεις.
Χάος, διαμαρτυρία ή παρέμβαση;
Ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές τείνουν να συνδέουν την αιτία της αναταραχής και της πολιτικής κρίσης στο Κιργιστάν με ξένες επεμβάσεις. Όμως, άλλοι πιστεύουν ότι η φυλετική δομή του Κιργιστάν έχει επηρεάσει τη διαμόρφωση της τρέχουσας κρίσης και ότι η ισορροπία έχει χαθεί.
“Η Κιργιζική φυλετική κοινότητα και ομάδες από το Βορρά και το Νότο διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο”, δήλωσε ο Αλεξάντερ Κνυγιάζοφ, ειδικός στην πολιτική και την ασφάλεια της Κεντρικής Ασίας σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Trt. “Η εξάλειψη και η περιθωριοποίηση των βόρειων κομμάτων αύξησαν τα κίνητρά τους να αναζητήσουν συμμετοχή στις αποφάσεις”, πρόσθεσε.
Τους τελευταίους μήνες, ορισμένες Κιργιζικές υπηρεσίες ασφαλείας κατηγόρησαν τα φιλοδυτικά κόμματα ότι έλαβαν χρήματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία.
Σε κάθε περίπτωση, η πραγματικότητα είναι ότι ο ρυθμός της αλλαγής, η οργή του λαού και η διαμαρτυρία ενάντια στον εκλογικό μηχανισμό, ο οποίος βασίζεται στο υψηλό σχετικά ποσοστό του 7% για να εισέλθει ένα κόμμα στο Κοινοβούλιο, έχουν υπονομεύσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα του Κιργιστάν, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον.
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία υποστηρίζει ότι οι διαδηλώσεις υποστηρίχθηκαν από τους οπαδούς του Φετουλάχ Γκουλέν, οι οποίοι φέρουν εις πέρας εργασίες στη χώρα από το 1999.
Σε επίσημη επίσκεψη στο Καζακστάν με την ευκαιρία της έναρξης του ακαδημαϊκού έτους, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Καβούσογλου δήλωσε: “Το κίνημα Γκουλέν λειτουργεί ως τρομοκρατικό και ένοπλο δίκτυο και όλοι πρέπει να ενωθούμε για να το διαλύσουμε σε αυτήν την περιοχή του κόσμου και σε άλλες χώρες”.
Τα σχόλια του Καβούσογλου δείχνουν ότι η Άγκυρα εξακολουθεί να βλέπει την πιθανότητα πως η οργάνωση Γκουλέν λειτουργεί στο Κιργιστάν, γεγονός που θα επηρέαζε τη διοίκηση του Ερντογάν, ο οποίος είχε πρόσφατα συναντηθεί με τον παραιτηθέντα πρόεδρο της Κιργιζίας, Σορόμπυ Ζινμπέκοφ, και του είχε προσφέρει μια ειδική θέση στο Συμβούλιο των Τουρκικών Κρατών.
Η πολιτική κρίση στο Κιργιστάν ξεσπά σε μια περίπλοκη στιγμή, κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες προκαλούν την Κίνα, η οποία βρίσκεται στο όριο να ξεκινήσει ένοπλες δραστηριότητες και, με τη σειρά της, εξαπολύει την κρίση στη Λευκορωσία, η οποία επηρεάζει επίσης τη Ρωσία, αλλά και τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο και το Καραμπάχ και τις εντάσεις στη Μεσόγειο.
Ο Πάπας Φραγκίσκος κατατάσσει την τρέχουσα στιγμή ως πολεμική σε φάσεις. Θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ως βαλκανοποίηση των συγκρούσεων που εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο, οι οποίες με την πρώτη ματιά φαίνονται άσχετες, αλλά εάν αρχίσουμε να αναλύουμε βαθιά, βρίσκουμε τους ίδιους παράγοντες άμεσα ή έμμεσα συνδεμένους.
