Γράφει η Mónica E. López.
H αδιάκοπη γραμμή του χρόνου στην οποία περνά η ζωή, κάνει τα γεγονότα υποφερτά για μας. Η μνήμη μας δεν σκεπάζει τη ροή των πραγμάτων, δεν καταγράφουμε το σύνολο των στιγμών που βιώνουμε και είναι μάλλον μία ευκαιρία για την περιορισμένη χρονικά ύπαρξή μας. Είναι αυτή η εναλλαγή των καταστάσεων που προκαλεί τον ενθουσιασμό μας και αυτή η αβεβαιότητα που συνδυάζεται με τη χαρά, τη λύπη, τα απρόοπτα που τα αποκαλούμε ”ζωή”.
Ο David Eagleman είναι ένας νευροεπιστήμονας που επιπλέον γράφει και μυθιστορήματα. Σε μία νουβέλα του κάνει έναν τρομακτικό συσχετισμό στο χρόνο που περνάμε κατά μέσο όρο σε συνήθεις δραστηριότητες. Αναφέρω μερικά παραδείγματα: περνάμε τριάντα χρόνια της ζωής μας στον ύπνο, είκοσι-επτά ώρες με έντονους πόνους, κάποιους μήνες κάνοντας έρωτα, διακόσιες μέρες λέγοντας ψέμματα, έξι εβδομάδες περιμένοντας το πράσινο φανάρι στα σταυροδρόμια και παρόλα αυτά συνεχίζουμε να κάνουμε τα στραβά μάτια για τί πράγμα μιλάμε. Περνάμε ατελείωτες μέρες κοιτάζοντας στο εσωτερικό του ψυγείου, ανεβάζοντας και κατεβάζοντας φερμουάρ, κουμπώνοντας και ξεκουμπώνοντας τα ρούχα μας. Πρόκειται για μία ανοιχτή λίστα όπου μπορούμε να προσθέσουμε το χαμένο χρόνο μπροστά στις οθόνες, τις ώρες γέλιου και τις μέρες, τους μήνες ή τα λεπτά προδοσίας. Καθένας από εμάς μπορεί να συμπληρώσει αυτήν την απαρίθμιση, τόσο με τις φωτεινές, όσο και με τις σκοτεινές στιγμές της Ιστορίας.
Για πολλούς ανθρώπους, η πανδημία που περνάμε εδώ και κάποιους μήνες άλλαξε την καθημερινότητα και ορισμένες από τις απλές δραστηριότητες βρέθηκαν σε ένα αδιέξοδο. Παρόλο που στην παρούσα φάση δεν μας βοηθά να υπολογίζουμε το χρόνο που έχουμε χάσει, κερδίσει ή σπαταλήσει, αναπόφευκτα μπορούμε να δούμε τον τρόπο με τον οποίο η αλλαγή ξεγύμνωσε όλα όσα κρύβαμε κάτω από τις συνήθειές μας και ίσως να μας γεννηθεί η επιθυμία να αλλάξουμε κάποια από τα στατιστικά νούμερα από την προσωπική μας λίστα, όπως αυτή του Eagleman.
H παραγωγικότητα με την ιδιότητα της υποχρέωσης ή του εξαναγκασμού κλονίστηκε. Το μοντέλο που αναβαθμίζει σε πηγή ενέργειας την έλλειψη χρόνου αλλά και το αίσθημα του να είμαστε πιόνια σε μάχες που δεν μας αφορούν, ζυγίζει βαριά στον υπολογισμό για τον τρόπο που κάναμε χρήση των χρόνων, των ημερών και των λεπτών της μέχρι τώρα ύπαρξής μας. Υπάρχει αρκετός κοινωνικός και προσωπικός πόνος πίσω από τις όποιες δεσμεύσεις. Η ανάγκη να ειπωθεί άμεσα κάτι έξυπνο που να μεταμορφωθεί σε ένα κίνημα έκανε επιπρόσθετα θραύση στους κύκλους των στοχαστών, όσων τουλάχιστον έσπευσαν να αναλύσουν τα νεώτερα γεγονότα. Είναι σαν να ήμασταν σε θέση να αναλύσουμε τη σημασία του τραύματος τη στιγμή ακριβώς που ως τραυματίες πολέμου βρισκόμασταν πάνω σε φορείο.
Τριάντα-οκτώ ημέρες κοιτώντας το ψυγείο.
Έξι μήνες χαζεύοντας διαφημίσεις.
Τρία χρόνια τρώγοντας.
Αυτή η επισφαλής, αβέβαιη και απειλητική περίοδος της καραντίνας, μας ανάγκασε στα διαθέσιμα. Η απώλεια διδάσκει πάντα την πρωτοτυπία, το νεωτερισμό και έτσι γίναμε πλέον δημιουργικοί μέσα στα ίδια μας τα νοικοκυριά. Μετά από μέρες αλλοκοτιάς και πλήξης, αρκετοί/ές από εμάς ανακαλύψαμε εκ νέου την ικανοποίηση για όλα αυτά που έχουμε κάνει από μόνοι μας, με τα δικά μας χέρια και συνεχίζουμε… Ορισμένοι ανανεώνουν τους κήπους τους, γράφουν, μαγειρεύουν, βελτιώνουν τους χώρους που διαβιούν, παίζουν θέατρο ή ζωγραφίζουν, παραθέτοντας μερικές μόνο από τις δυνατότητες. Δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές σε αυτές τις δραστηριότητες. Μόνοι ή με παρέα, παράγουμε και λαμβάνουμε στην κυριολεξία έργα τέχνης και μοιραζόμαστε έτσι την εμπειρία αυτής της παράξενης περιόδου ασύνδετα.
Είμαστε πολλοί εκείνοι που πιστεύουμε σε έναν κόσμο αλληλέγγυο, πιο δίκαιο, αρμονικό και απαλλαγμένο από εγωιστικούς λόγους. Απεχθανόμαστε την ιδέα ότι ορισμένες ζωές αξίζουν περισσότερο από άλλες. Πιστεύω έτσι σε μία ζωή ανοικτή στη δημιουργικότητα και αποδοτική. Είναι καιρός να προβάλουμε εκ νέου αντίσταση και να ταυτοποιήσουμε με αποφασιστικότητα τα μονοπώλια του ενδιαφέροντος που είναι πολιτικά, παιδαγωγικά, εμπορικά και ιδεολογικά. Δημιουργώντας δεν κάνουμε τη ζωή μας πεζή, το αντίθετο… Ό,τι κάνουμε δίχως πίεση μας βοηθά να γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας.
Τι και αν περάσαμε ίσως εβδομήντα επτά ώρες αμηχανίας και σύγχυσης, υπάρχουν πολλά ακόμα να κάνουμε, να συναισθανθούμε και να διορθώσουμε. Δε λησμονούμε ότι η δημιουργικότητα είναι το εργαλείο που είχαμε πάντα στα χέρια μας για να ξεπεράσουμε την τρέλα και την απελπισία, αυτή φωτίζει και εξυψώνει τα πάντα. Διότι παρόλες τις διενέξεις και τις αμφιβολίες, οι δημιουργικές στιγμές μας δίνουν μία άλλη δυναμική και μας επιτρέπουν πέρα από τις μεταπτώσεις και παρόλα τα όσα συμβαίνουν γύρω μας, την αναγέννηση και την ελπίδα.
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος.
