Στις 19 Μαρτίου διεξήχθη ο πρώτος γύρος των δημοτικών εκλογών στη Γαλλία. Την επομένη, ο ”αποκλεισμός” για την αντιμετώπιση της πανδημίας του covid-19 περιόρισε σημαντικά για δύο μήνες την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα της χώρας. Ο δεύτερος γύρος των δημοτικών εκλογών που είχε προγραμματιστεί για τις 22 Μαρτίου μεταφέρθηκε τελικά 3 μήνες αργότερα. Τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά των πρόσφατων εξελίξεων στην κοινωνία και την πολιτική ζωή της Γαλλίας.
Οι εκλογές σημαδεύτηκαν από μία δυναμική αποχή της τάξεως του 58,4% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Παρόλο που το φαινόμενο της αποχής δεν είναι νέο, αποτελεί γεγονός η συνεχιζόμενη αύξησή του τα τελευταία τριάντα χρόνια και το μέγεθός του είναι δίχως προηγούμενο. Είναι το υψηλότερο ποσοστό αποχής όλων των εκλογών που έχουν προηγηθεί (προεδρικές, βουλευτικές, δημοτικές κλπ) από την ίδρυση της 5ης Δημοκρατίας το 1958.
Τα λαϊκά στρώματα σημείωσαν τη μεγαλύτερη αποχή. Αυτό δείχνει για μία ακόμα φορά ότι οι πολίτες δεν εκφράζονται μέσα στην πολιτική και από τον τρόπο που αυτή ασκείται εδώ και δεκαετίες. Κατοικούν συνήθως στα προάστια των μεγαλουπόλεων που μερικοί κοινωνιολόγοι ονομάζουν “περιφερειακή Γαλλία”, αυτή από όπου προέρχεται ένα μεγάλο μέρος του κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων, που ταρακούνησε για τα καλά τη χώρα σε όλη τη διάρκεια του 2019. Στον πρώτο γύρο, όπου μία πλειοψηφία δημάρχων, κοινοτήτων και δήμων ανεξαρτήτου πολιτικού χρώματος επανεκλέχθηκαν, εκεί επίσης η αποχή ήταν μεγάλη σε ποσοστό 55%.
Σε ότι αφορά τα αποτελέσματα ψήφου, πολλά είναι τα γεγονότα που εντυπωσιάζουν τους παρατηρητές.
Έχουμε εντυπωσιαστεί από την πολύ ξεκάθαρη αύξηση σε λίστες που ομαδοποιούν οικολόγους με κόμματα της αριστεράς σε πολλές μεγαλουπόλεις, όταν μέχρι τώρα δεν τους είχαν λάβει υπόψη με εξαίρεση τη Γκρενόμπλ, ο δήμαρχος της οποίας μεταξύ άλλων επανεκλέγει με μεγάλη διαφορά. Στη Λυόν, το Μπορντό και το Στρασβούργο για παράδειγμα, δήμαρχοι σοσιαλιστές επανεκλέχθηκαν συμμαχώντας για πρώτη φορά με τους οικολόγους ή λαμβάνοντας υπόψη στις προεκλογικές τους υποσχέσεις τις προτάσεις των τελευταίων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι νέοι δήμαρχοι σε πόλεις με πάνω από 100.000 κατοίκους είναι κυρίως γυναίκες (12 γυναίκες σε σύνολο 42 δημάρχων), ανήκουν επιπλέον στις νεότερες ηλικίες (16 είναι κάτω των 50 ετών) και το 38% αναλαμβάνουν για πρώτη φορά δήμαρχοι, κάτι που γνωστοποιεί τη σταδιακή εκθήλυνση της πολιτικής ζωής και μία μερική αλλά όχι αμελητέα ανανέωση του προσωπικού.
Η μεσαία αστική τάξη φαίνεται προσηλωμένη σε μία οικολογική οπτική του μέλλοντός της. Είναι προφανές ότι η επιδημία covid-19 και η καραντίνα που ακολούθησε, επηρέασαν τα άτομα που αντιδρούσαν απέναντι σε δραστικούς κανόνες ζωής. Ωστόσο, η άνοδος των οικολογικών ιδεών συνιστά μία τάση μακράς διαρκείας. Τα αποτελέσματα των οικολόγων ήταν αξιοσημείωτα στις Ευρωεκλογές του 2019. Οι προειδοποιήσεις όσων προέβλεψαν την κατάρρευση του βιομηχανικού πολιτισμού, απόρροια της εξάντλησης των φυσικών πόρων και των επιπτώσεων της κλιματικής υπερθέρμανσης στα επόμενα δέκα χρόνια, συναντούν την ολοένα αυξανόμενη αποδοχή της κοινής γνώμης. Το ενδιαφέρον για τα βιολογικά προϊόντα, τη χορτοφαγία, την πρωτοβουλία μηδενικών απορριμάτων (zero waste), τις μετακινήσεις με ποδήλατο, δείχνουν μία αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς που δεν αγγίζει ακόμα παρά μία μειονότητα του πληθυσμού, μία μειονότητα με ανοδική αύξηση.
Η αποτυχία του προεδρικού κόμματος είναι αξιοσημείωτη. Δεν κατάφερε να ριζώσει σε κάποια μεγάλη πόλη. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για κόμμα Κέντρου, η τοποθέτησή του στη Δεξιά επιβεβαιώνεται με τη συμμαχία του με το παραδοσιακό κόμμα της Δεξιάς των Ρεπουμπλικάνων. Αυτή η αποτυχία αποτελεί σημάδι απόρριψης του νεο-φιλελευθερισμού. Το ακροδεξιό κόμμα νίκησε σε μία και μόνο πόλη, το Περπινιάν και έχασε τους μισούς ψηφοφόρους του σε εθνική κλίμακα.
Στα ποιοτικά στοιχεία τώρα, εάν η σχετική εκθήλυνση και η ανανέωση του εκλεγμένου προσωπικού είναι ευπρόσδεκτη, το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και της παράδοσής της για τα οικολογικά ζητήματα αποτυπώνεται στα αποτελέσματα των κάλπεων και είναι σίγουρα θετικό.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι προτάσεις υπέρ μίας περισσότερο αληθινής δημοκρατίας και μίας κοινωνίας περισσότερο αλληλέγγυας είναι παρούσες στα προγράμματα και τις λίστες των “οικολόγων και πολιτών” που εκλέχθηκαν. Ας θυμηθούμε ότι αυτές οι πολιτικές διεκδικήσεις ήταν επιπροσθέτως στο κέντρο των απαιτήσεων του κινήματος των ”Κίτρινων Γιλέκων” πλάι στα αιτήματα για οικονομική και κοινωνική δικαιοσύνη.
Οι υποψήφιοι οικολόγοι τοποθετήθηκαν ανοιχτά στην Αριστερά. Έγιναν η πρώτη πολιτική δύναμη μετά τους σοσιαλιστές, με το -εδώ και καιρό τώρα- κυρίαρχο κόμμα της Αριστεράς, την Ανυπότακτη Γαλλία, ”La France insoumise”. Ωστόσο, στο επίκεντρο των διαφορετικών ευαισθησιών οι οικολόγοι υπάρχουν με μία τάση πιο φιλελεύθερη και πιο κοινωνική. Το 2021 θα λάβουν χώρα οι επαρχιακές/περιφερειακές εκλογές και το 2022 έρχεται η σειρά της Προεδρίας. Εάν επιθυμούν να πείσουν τους πολλούς αναποφάσιστους και να κερδίσουν τους λαϊκούς ψηφοφόρους, θα πρέπει χωρίς αμφιβολία να κάνουν μία καθαρή επιλογή ανάμεσα σε μία οικολογία πραγματικά ανθρωπιστική και μία οικολογία της ”αγοράς”, που θα ικανοποιηθεί απλώς ”πρασινίζοντας” τον καπιταλισμό.
Μετάφραση από τα γαλλικά για την ελληνική Pressenza: Ανδρέας Παπαγγελόπουλος.
Κείμενα με παρόμοιο περιεχόμενο:
